WIATR OD MORZA
Skopana solidarność narodowa
29 sierpnia obchodzić będziemy 37. rocznicę podpisania porozumień Sierpniowych, jedną z setek podobnych imprez o zabarwieniu narodowo-historyczno-martyrologicznym. więcej...
Prawda jest taka, że o ile KGB, a przedtem NKWD osłabiało ZSRR czy Rosję, niszcząc własnych obywateli, o tyle wywiad wojskowy, czyli GRU wzmacniał ten kraj: oficerowie wywiadu wojskowego zdobywali zachodnie technologie wojskowe, plany, a nawet całe pojazdy wojskowe czy rakiety.
Dlatego ucieczka na Zachód oficera radzieckiego wywiadu wojskowego, Władimira Bogdanowicza Rezuna z rezydentury z Genewy była dla NATO prawdziwym skarbem, a dla ZSRR ciosem.
Rezun, który przyjął nowe nazwisko Suworow, powiedział Anglikom i Amerykanom wszystko o metodach pracy radzieckiego wywiadu wojskowego i o osobowości oficerów oraz o rekrutacji w szeregi służby. Książka może dlatego trochę przypomina notatkę służbową-raport o radzieckim wywiadzie, gdyż autor najprawdopodobniej w niej umieścił wszystko, co przekazał NATO po ucieczce na Zachód. Ważne było, co przekazał, ale jeszcze ważniejsze było to, by radzieccy nie wiedzieli do końca, co przekazał o metodach działania GRU, stąd książka ukazała się dopiero w 2016 roku, a Rezun uciekł na Zachód w 1978 roku.
W międzyczasie napisał szereg książek o radzieckim wywiadzie wojskowym, ale żadna z nich nie była taką dokładną encyklopedią tej służby. Przy okazji, żadne źródło zachodnie nie podaje, że Rezun był rezydentem GRU w Szwajcarii, jak to czynią polskie publikacje. Rezydentem GRU był zwykle doświadczony oficer wywiadu w stopniu pułkownika lub nawet generała: była to zwykle jego trzecia placówka, a Rezun wyjechał do Genewy zaraz po szkole, a kiedy uciekał, miał stopień kapitana, czyli mógł być „krawężnikiem”, czyli zwykłym oficerem operacyjnym.
Rezun-Suworow uchodzi w Polsce za znawcę radzieckich służb specjalnych; sam przyznaje, że zna się tylko na wywiadzie wojskowym, którego był oficerem, więc jego wiedza o KGB ma charakter wtórny i pochodzi z lektur, z sytuacji „przy okazji” i ze zwykłych plotek.
Trzeba przyznać, że omawiana książka jest dość hermetyczna w odbiorze, jako „kalka” notatki służbowej, zatem najbardziej pożądanymi jej czytelnikami powinni być szefowie i funkcjonariusze instytucji wojskowych i cywilnych, zwłaszcza oficerowie kontrwywiadu, dyplomaci oraz naukowcy i konstruktorzy z instytutów naukowych, pracujących na rzecz obronności.
Można założyć, że po publikacji „Szpiega” rosyjskie GRU zmieniło metody, ale może nie wszystkie i odbiorcy książki mogą sobie przypomnieć, czy byli już kiedyś „na widelcu” GRU i mają instrument, by zapobiec ewentualnym podchodom w przyszłości.
Interesujące są wątki historyczne książki z okresu stalinizmu, konferencji w Jałcie czy omówienie struktury wywiadu GRU.
Jest to pierwsza taka źródłowa i kompletna książka o GRU, wydana w Polsce.
Jacek Potocki
Wiktor Suworow. „Szpieg, czyli podstawy szpiegowskiego fachu”. Tłum. Anna Pawłowska. Dom Wydawniczy „Rebis”. Poznań 2017
LEKTURY DECYDENTA
Wódz Naczelny w I RP
Ta bardzo dokładna biografia Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Rewery Potockiego potwierdza opinię, że nie był on postacią wybitną epoki. więcej...