Shingo Ogata cierpi na zanik pamięci, która płata mu figle w różnych okolicznościach, natomiast rodzina raz ma się lepiej, ale z reguły gorzej. Starszy pan darzy ogromną, ale nie o podłożu fizycznym, sympatią swą synową, Kikuko. Owa sympatia ma charakter wzajemny, bowiem synowa szczególnie troszczy się o starego teścia, a jego żona Yasuko, raczej go zaniedbuje. Z kolei, syn Shinga, Shuichi, zaniedbuje żonę; ma on bowiem kochankę, z którą spędza każdą wolną chwilę. Ponadto Shuichi często upija się.

Związki Shuichiego z kochanką i jego przykry nałóg wypełniają sporo miejsca w powieści: absorbują one całą rodzinę. Shingo ma kilka recept na poprawę związków syna z żoną: mają oni zamieszkać osobno, potem uważa, że powinni być razem, ale nie mieszkać z rodzicami, którzy każdorazowo przeżywają zawieszenie tego związku.

Sytuacja komplikuje się, gdy wieloletnia sekretarka Shinga, Hideko Tanizaki, zwalnia się i zostaje zatrudniona przez panią Kinuko, kochankę Shuichego, w jej sklepie. Ponadto do domu rodziców wraca córka Fusako, z dwojgiem dzieci: czteroletnią córeczką i dopiero co urodzonym dzieciątkiem, pełna pretensji do rodziców. Za niepowodzenia małżeńskie wini rodziców, a właściwie to ojca, który wydał ją za niewłaściwego mężczyznę, pana Aiharę, który prowadzi ostatnio dość mętne interesy. Przybliża to polskiemu czytelnikowi japoński zwyczaj, że tam właśnie rodzice znajdują partnera dla ich dziecka, nie zaś samo dziecko idzie za głosem serca..

W książce jest wiele odniesień do japońskiej przyrody, do jej produktów. Sam tytuł przypomina stare, japońskie przeświadczenie, że jak się słyszy głos góry, tak, jak to podobno słyszał Shingo, to śmierć jest już blisko. Ciekawe są inne, japońskie zwyczaje, jak na przykład ten, polegający na rozmowie z kimś za pośrednictwem osób trzecich, a nie – jak w naszym kręgu kulturowym – na rozmowie bezpośredniej. Chociaż ten zwyczaj został w powieści tym razem, złamany: Shingo bezpośrednio rozmawia z kochanką syna, by ją nakłonić do zerwania z nim, ale ta pani dość zręcznie zmienia temat.

Czytelnik wiele może dowiedzieć się o zachowaniu Japończyków w przypadku śmierci i pogrzebu znajomych i kolegów, a także o ich stosunku do współpracowników, zwłaszcza płci przeciwnej, których Japończyk zaprasza po pracy na tańce, co u nas jest raczej naganne. Czytelnik dowiaduje się też o aborcji w Japonii.

Jest to powieść o japońskiej rodzinie. Miejscami można odnieść wrażenie o dość krytycznym stosunku autora do Zachodu, kiedy mówi o „stylu zachodnim”, a czytelnik czyta o wspomnieniach Shingego z czasów wojny, o roli i o znaczeniu gazet dla przeciętnego Japończyka.

Na szczególną uwagę zasługuje szkic tłumaczki książki, pani Ewy Szulc, o autorze, zamieszczony na końcu powieści.

                                                                                              Jacek Potocki

Yasunari Kawabata. „Głos góry”. Tłum. Ewa Szulc. Wydawnictwo „Państwowy Instytut Wydawniczy”, Warszawa 2021, s. 317