25 czerwiec 2021
Konstruktywny dialog
Jest to książka o dialogu religijnym między katolicyzmem a judaizmem, prowadzonym przez papieża-emeryta Benedykta XVI i naczelnego rabina Wiednia, Arie Folgera.
W większości przypadków, teksty opublikowane w książce były już drukowane wcześniej, albo w publikacjach teologicznych katolickich albo judaistycznych. Obaj rozmówcy nie odeszli w najmniejszym stopniu od treści swych religii, okazując zrozumienie i otwartość dla argumentów drugiej strony.
Rabin nie ukrywał mocnego przywiązania ortodoksyjnych Żydów do praw judaizmu. Jeśli coś im w dialogu nie pasuje, ograniczają ten dialog, oczekując od drugiej strony dialogu zrozumienia i ograniczenia tego dialogu.
Na uwagę czytelników zasługuje wstęp rabina Folgera, w którym podkreśla on pozytywny stosunek papieża-emeryta dla żydowskiej Biblii oraz dla uznania przez niego motywów, dla których Żydzi nie widzą w Jezusie Mesjasza. Rabin nie kryje swego stosunku do dwóch dalszych tez papieża, takich jak świeckość państwa Izrael, deklarowana w jego deklaracji niepodległości oraz nadzieja kontynuowania dialogu teologicznego. Rabin wyjaśnia, że inny niż oczekiwano, charakter państwa Izrael jest znakiem trwającego przymierza Boga z Izraelem, natomiast rabin jest przeciwny kontynuacji dialogu teologicznego, ze względów religijnych. Jest jednak gotów do omówienia pewnych aktualnych tematów.
Drugi wstęp jest wykładem Elio Guerriero. Autor wyraża wręcz radość z powodu zakończenia uprzedzeń oraz z powodu wypracowania chrześcijańskiej myśli o judaizmie na podstawach wspólnych. Następnie podaje czytelnikom dane o przebiegu dialogu i o roli w nim papieża-emeryta, odrzucając teorię zastępstwa (substytucji), zgodnie z którą chrześcijaństwo zajęło miejsce Izraela jako lud wybrany. Guerriero przytacza też dokumenty katolickie, dotyczące dialogu, a papież-emeryt raz jeszcze przypomina zasadnicze stanowisko judaizmu na temat Mesjasza, który miał przynieść światu pokój, którego przecież Chrystus nie przyniósł (był Holocaust i Auschwitz).
Dalej, papież analizuje ustalenia II Soboru Watykańskiego, a głównie rozdziału 4. deklaracji w sprawie stosunków Kościoła z religiami niechrześcijańskimi. I wniosek: judaizm nie jest religią wśród innych religii, lecz jego sytuacja jest szczególna i jako taką musi ją uznać Kościół. Papież rozwija sprawę zastąpienia (substytucji) oraz tzw. obietnicę ziemi, a także przymierza między Bogiem a Izraelem, które nigdy nie zostało odwołane, na co zwraca uwagę w dalszej części książki rabin Folger.
Rabin podkreśla autonomiczny charakter judaizmu i chrześcijaństwa konstatując, że Kościół nie prowadzi ani nie popiera żadnej zinstytucjonalizowanej pracy misyjnej, skierowanej bezpośrednio do Żydów. Natomiast papież-emeryt podkreśla konieczność prawidłowego rozumienia Biblii narodu żydowskiego. Z kolei, rabin Folger wspomina, że obie religie mają w swym centrum Biblię żydowską i podkreśla, że punkt religijny nie może być całkowicie nieobecny w państwie Izrael: choćby w przypadku masowego powrotu na Syjon Żydów z całego świata.
Ważną częścią publikacji są dokumenty na temat dialogu, zamieszczone na końcu książki.
Jest to ważna publikacja. Na jej kartach zostało wiele spraw wyjaśnionych, a niektóre zostały wyjaśnione do końca.
Jacek Potocki
Benedykt XVI w dialogu z rabinem Arie Folgerem. „Żydzi i chrześcijanie”. Tłum. Marcin Masny. Wydawnictwo „AA”, Kraków 2021, s. 143.
RELIGIA DECYDENTA
Konstruktywny dialog
Jest to książka o dialogu religijnym między katolicyzmem a judaizmem, prowadzonym przez papieża-emeryta Benedykta XVI i naczelnego rabina Wiednia, Arie Folgera. więcej...