MAREK J. ZALEWSKI

Swego czasu, a było to ładnych parę lat temu, gdy telewizja była tylko publiczna, pokazano dwa niezwykłe seriale. Pierwszy był francuski i rysunkowy, pod tytułem “Był sobie człowiek”. Drugi zaś brytyjski, zatytułowany “Powiązania…”, w którym angielski uczony, bodaj o nazwisku Burke, przedstawiał rozwój cywilizacji jako pasmo przyczynowo-skutkowe pozornie ze sobą nie mających nic wspólnego zjawisk lub zdarzeń, które prowadząc do pewnych odkryć bynajmniej na nich się nie kończyły, a rozpoczynały wręcz nieprawdopodobny rozwój wypadków…

Jak uczy historia większość pomysłów, które z dobrym skutkiem stosujemy i tu, nad Wisłą, niestety nie jest naszego, czyli – polskiego autorstwa. Zbyt wiele ludzkości nie daliśmy. A co by było, gdyby Kopernik, nie wpadł na to, aby “wstrzymać Słońce ruszyć Ziemię”, Łukaszewicz nie wpadł na lampę naftową, Skłodowska nie wpadła na pomysł wyjazdu do Paryża w ślad za rodakiem Fryderykiem, który pacholęciem będąc wpadł na fortepian i to z takim skutkiem, że do dziś cały świat, jakby się uparł, aby grać to, co on na nim zdołał wygrać, gdyby Zamenhoff nie wpadł na pomysł “odtworzenia” światowego języka, nawiązując tym samym do – ze wszech miar, zresztą – nieudanego przedsięwzięcia, jakim była budowa wieży Babel, co skończyło się ukaraniem rodzaju ludzkiego pomieszaniem języków… Słowem – nasza egzystencja na tym padole nie obfitowała w zasadzie w pomysły, bez których ludzkość nie mogła by się obyć.

Co innego, gdy spojrzymy na nasze podwórko pod kątem tych pomysłów, które wprowadzaliśmy w życie na własny niejako użytek. Tutaj aż dech zapiera od oryginalności i pomysłowości. Rozbicie dzielnicowe, proszę bardzo; wolna elekcja – a jakże; liberum veto – a co?!; a za wolność bardziej waszą niż naszą – a co tam!?; a kompletnie bez sensu ginąć za Ojczyznę niźli dla niej żyć – a furda, panowie!… O tak, tych pomysłów nam nigdy nie brakowało. Do czego one doprowadziły? Ano do tego, że przez 123 lata Polski nie było na mapach świata.

Potem był krótki okres uczenia się niełatwej niepodległości, zakończony także pewnego rodzaju wojennym pomysłem naszego sąsiada, z którym parać my się zaczęliśmy, ale kończył cały świat. Później przez kilka dziesięcioleci znowu realizowaliśmy nie do końca nasz pomysł na życie i z biegiem lat wyglądaliśmy dogodnej okazji na urzeczywistnienie naszej własne idei. A gdy wreszcie przyszedł taki czas, w którym mogliśmy zacząć realizować nasz własny pomysł na życie, to okazało się, że co jeden to… lepiej nie wspominać!

I tak np. kilku ludzi z aktualnym premierem na czele ma POMYSŁ by zdrajca został bohaterem narodowym. Inny wpadł natomiast na POMYSŁ, aby za wszelką cenę udowodnić większości swych rodaków, że postępując zgodnie z prawem postępują po frajersku. Płacą bowiem podatki w takim wymiarze i w takiej wysokości, jak należy, a premię dostaną – jak to wymyślił ten polityk – oszuści. Jeszcze inny, przy tym szef marginalnej partii, która przypięła się do partii wielkiej i rządzącej, wpadł na POMYSŁ by zafundować prywatnym koncesjonariuszom autostrady. Ci mieli je co prawda sami wybudować, a potem przez ileś tam lat najpierw wycofywać kapitał, a potem już tylko zarabiać. Ale wpadli na POMYSŁ…Po co inwestować własny kapitał lub przez siebie pożyczony? Dużo bardziej opłacalne będzie, gdy kapitał będzie oddany do jego dyspozycji, gwarantowany przez państwo, gdy to państwo sfinansuje budowę autostrad, a gdy będą już gotowe to i owszem koncesjonariusze łaskawie przejmą je w administrację. Będą zarabiać bezinwestycyjnie. POMYSŁ wyborny. Tylko dlaczego z takim zapałem w jego realizacji pomagają politycy? A przecież, otrzymując koncesje na budowę autostrad, koncesjonariusze podejmowali jakieś zobowiązania. Obiecywali złote góry do czasu, gdy przyszła pora na pierwsze wbicie łopaty. Wtedy okazało się, że “nikt wam nie da tyle, ile ja wam mogę obiecać”

Od czasu, gdy nad Wisłą wybuchła niepodległość za realizowane tu pomysły odpowiedzialność spoczywa na ich autorach. Dzisiaj nie ma na kogo zwalić winy. Nasz pomysł jest naszym pomysłem Niestety – konsekwencje wynikające z wprowadzania ich w życie również są nasze. Kolejne “niestety” tkwi w tym, że najmniej owe konsekwencje dotykają nieszczęsnych autorów tych pomysłów

Polska staje się w coraz większym stopniu ilustracją takiego oto aforyzm: W KRAJU GŁUPCÓW, MĘDRZEC UCHODZI ZA IDIOTĘ. Najlepszym tego dowodem jest najnowszy POMYSŁ – latawiec w roli logo naszego kraju. W związku z tym we mnie też dojrzewa pewien POMYSŁ – wyjechać stąd dokądkolwiek, byle tam, gdzie jutro ważniejsze jest od dzisiaj, a dzisiaj od wczoraj, gdzie ludzie potrafią zrobić dobry latawiec i umieją go puścić, nie czyniąc przy tym z siebie pośmiewiska. Taki dojrzewa we mnie POMYSŁ…