Panuje powszechne przekonanie, że NKWD przygotowywało zbrodnie sądowe na polecenie Józefa Stalina, gdyż ten obawiał się wojskowego przewrotu, zorganizowanego przez owych dowódców. Paweł Wieczorkiewicz nie zaprzecza, że Stalin „miał na pieńku” z większością generalicji i nowo mianowanych marszałków: z wieloma z nich współpracował na licznych frontach wojny domowej, a także w wojnie z Polską, którą bolszewicy przegrali między innymi, z powodu jego błędów.  A przecież miał on uchodzić powszechnie za genialnego stratega, który prowadził Armię Czerwoną do zwycięstwa, pokonując błędy innych.

Tuchaczewskiego np. nienawidził za znajomość rzemiosła wojennego, za to, że marszałek głośno mówił o błędach Stalina. Ale nie tylko dlatego Tuchaczewski musiał zniknąć ze sceny polityczno-wojskowej, nie tylko dlatego musiał zginąć. Wieczorkiewicz pisze otwarcie o wyniosłym i niezwykle konfliktogennym charakterze marszałka, który zraził sobie najwyższe kierownictwo państwa i resortu obrony; kiedy doszło do szykan jego osoby, nikt nie stanął w jego obronie, a zwłaszcza marszałek Woroszyłow, nienawidzący Tuchaczewskiego, który uważał „Klima”, bohatera wojny domowej, za nieudacznika.

Autor opisuje manipulacje personalne w Armii Czerwonej, w celu osaczenia marszałka i przygotowania jego procesu, opisuje przypadki morderstw, dokonywanych przez NKWD na najwyższych rangą oficerach i politykach, na członkach ich rodzin.

Wreszcie najważniejsza rzecz: Paweł Wieczorkiewicz, jak się wydaje, ujawnia bardzo prawdopodobną przyczynę rozprawy Stalina z korpusem oficerskim: dyktator przygotowywał się do współpracy z Adolfem Hitlerem, a takiej współpracy nie zaakceptowaliby generałowie i wysokiej rangi dowódcy. Jednocześnie te pomysły Wodza były ściśle skrywane, zarówno w społeczeństwie radzieckim jak i wobec Zachodu czy najbliższych współpracowników. Stąd czytelnik dowie się z książki o potężnej akcji, deprecjonującej marszałka na arenie międzynarodowej. W akcji pomagali Stalinowi zupełnie nieświadomie zagraniczni politycy.

A generalnie, NKWD, na zlecenie Stalina, zaprezentowało we współpracy ze służbami niemieckimi, bezwzględny majstersztyk w eliminowaniu oponentów dyktatora.

Super książka! Rzuca całkiem nowe światło na „sprawę Tuchaczewskiego”.

                                                                                                 Jacek Potocki

Paweł Wieczorkiewicz. „Sprawa Tuchaczewskiego”. Wydawnictwo „Zysk i S-ka”. Poznań 2019