11 październik 2021
Odważny dyplomata
Jest to książka o wicekonsulu Japonii w Kownie, Chiune Sugiharze, który w czasie ostatniej wojny wydał przeszło 2 tysiące wiz, ratując w ten sposób kilka tysięcy polskich Żydów.
Autor książki to wybitny krakowski hematolog, transplantolog i wieloletni kierownik Kliniki i Katedry Hematologii Collegium Medicum UJ.
Autor umiejętnie przedstawia kontekst historyczny wydarzeń, przypominając historię Litwy, Wilna i Kowna. Przedstawia też sylwetkę konsula, jego umiejętności dyplomatyczne i osobowość, choć przede wszystkim przedstawia mechanizm wspomnianej pomocy, sposoby preparowania wiz, które uratowały życie ok. 6 tysięcy polskich Żydów.
Wspomina współpracę Sugihary z polskim wywiadem wojskowym i konspiracją, a także jego współdziałanie z konsulem honorowym Holandii, Janem Zwardendijkiem, oraz z Konsulem Generalnym Wielkiej Brytanii, Thomasem Prestonem, który wystawiał tym, którzy nie mieli paszportów, certyfikaty obywatelstwa polskiego, dzięki czemu japońskie wizy tranzytowe były w pełni wiarygodne, a w tym drugim przypadku były możliwe do wbicia w dokumencie. Wizy nie były potrzebne do Holenderskich Indii Zachodnich, ale były potrzebne tranzytowe wizy japońskie, by przejechać przez Rosję.
Autor podkreśla, że pierwszą żoną Sugihary była Rosjanka, pochodząca z Syberii, Klaudia Apołłonowa, z którą rozmowa została opublikowana w książce, a japoński dyplomata jest jedynym Japończykiem, uhonorowanym w 1985 roku przez Instytut Yad Vashem, tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Na uwagę zasługują opublikowane w książce listy uratowanych Żydów lub ich potomków, głównie z Krakowa oraz ich życiorysy. Autor utrzymywał z nimi i nadal utrzymuje kontakt korespondencyjny. Poza tym, w książce są bardzo interesujące zestawienia, przedstawiające, np. ludność żydowską w krajach Europy przed 1939 rokiem, czy tzw. lista Sugihary czyli kalendarium wydawanych wiz.
Po wojnie Sugihara został usunięty karnie z japońskiej służby dyplomatyczne z powodu wydania Żydom wiz bez zezwolenia japońskiego MSZ.
Wartość tej książki wzbogaca kolekcja unikalnych zdjęć Sugihary, zarówno prywatnych jak i służbowych, a także reprodukcje znaczków, wydanych z podobizną bohaterskiego konsula, przez poczty całego świata.
Jacek Potocki
Aleksander B. Skotnicki, „Chiune Sugihara. Konsul, który ratował Żydów”. Wydawnictwo „Aromat Słowa”, Kraków 2021, s. 317.
RELIGIA DECYDENTA
Prymas Wyszyński o rewolucji
Prymas Tysiąclecia był jedną z głównych postaci demaskujących wszelkie rewolucje. Ta książka jest właśnie o tym. więcej...