Established 1999

FOTOGRAFIA cz. 2

9 marzec 2024

Rysowanie słońcem

Termin „fotografia” pochodzi od dwóch greckich słów: phōs (phōtós), co oznacza „światło” i gráphō – piszę, graphein – rysować, pisać. Inaczej – to rysowanie obrazów za pomocą światła – pisze Elżbieta Potocka.

 Tradycyjna fotografia, to fotografia chemiczna, której nośnikiem obrazu są chemiczne materiały światłoczułe jak filmy, klisze, błony, papiery, które powstają przy użyciu specjalnych urządzeń, zwanych z czasem aparatami fotograficznymi.

Przez wieki prowadzono prace, które miały doprowadzić do dokładnego odwzorowania „realności” na obrazie, ale trwałe obrazy zaczęły powstawać dopiero w latach 30. XIX wieku.

Pierwszy obraz statyczny powstał w roku 1826 lub 1827. Jego autorem był francuski fizyk i wynalazca – Joseph N. Niépce (1765-1833), któremu po wielu próbach udało się przy użyciu camera obscura, uchwycić na wypolerowanej płytce cynowej (16,5 cm x 21,0 cm), pokrytej cienką warstewką płynnego asfaltu syryjskiego i wystawionej na kilkugodzinną ekspozycję światła, obraz z okna swojej pracowni.

 Asfalt syryjski to masa bitumiczna pochodząca z Morza Martwego. To substancja światłoczuła, a położona na cynkowej płytce, po wystawieniu na światło twardnieje w miejscach naświetlonych, zaś w nienaświetlonych, nieutwardzony materiał zmywał się olejkiem lawendowym. Otrzymany negatyw pokrywano farbą litograficzną i odciskano na papierze, tworząc wydruk.

Blacha

https://en.wikipedia.org/wiki/Nic%C3%A9phore_Ni%C3%A9pce#/media/File:Ni%C3%A9pce_Heliograph_1827_Le_Gras.jpg: DP

Niépce nazwał obraz, który uzyskał heliografem (narysowany słońcem) i był to prototyp współczesnej fotografii. W zasadzie nie bardzo było widać, co jest na tym obrazie.

Dopiero w roku 1952 w laboratorium firmy Kodak poddano oryginał laboratoryjnej obróbce, po czym ukazało się to, co Niépce widział przez okno.

Pierwsze trwałe zdjęcie – „Widok z okna w Le Gras”, obecnie znajduje się w zbiorach Uniwersytetu Teksas w Austin w USA.

Zatrzymaniem rzeczywistości na papierze zajmował się też angielski uczony William H. F. Talbot (1800-1877). Robił swoje obrazy na odpowiednio przygotowanym papierze, na który kładł różne przedmioty, jak liście, piórka, koronki, przykrywał szklaną szybką i wystawiał na działanie słońca. Ta części papieru, która była zakryta, pozostawała biała, a ta, na którą padało światło, stawała się ciemne. Te obrazy nazwał fotogenicznym rysowaniem.

W roku 1835 posługując się camera obscura, zrobił fotografię okna w swoim domu.

Obraz, który otrzymał, był obrazem odwróconym, albo utajonym (dopiero później zwanym negatywem), z którego po dalszej obróbce powstał obraz widoczny (pozytyw).

Udoskonalając tę technikę, Talbot w 1841 roku opatentował proces powstawania obrazu negatywowo-pozytywowego nazywając go kalotypią (gr. kalos – piękny, typos – odbicie, obraz). To technika pozwalała z negatywu pozyskać dowolną liczbę odbitek.

Niezależnie od prac Niépce, nad utrwaleniem obrazu z camera obscura pracował inny Francuz – malarz i scenograf – Louise Daguerre (1787–1851). W pewnym momencie Niépce i Daguerre pracowali razem, ale po śmierci Niépce, to Daguerre skrócił proces powstawania fotografii, co natychmiast przełożyło się na jej rozpowszechnienie.

7 stycznia 1839 roku Daguerre przedstawił metodę powstawania pojedynczego zdjęcia i uczynił ją komercyjnie dostępną. Metodę tę nazwano – od jego nazwiska – dagerotypią, a uzyskany w ten sposób obraz – dagerotypem.

Każdy dagerotyp był unikatowy, nie dał się powielić, zmieniał też wygląd, gdy patrzyło się na niego pod różnymi kątami. Do tego dagerotypy były wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne, można je było zniszczyć dotykiem, ulegały też niszczeniu pod wpływem wystawienia na światło i były drogie, ponieważ do ich powstania używano srebrne płytki.

Dagerotyp Chopina

Dagerotyp Fryderyka Chopina z roku 1847. Wykonał go Louis-Auguste Bisson. To pierwsze zdjęcie, które pokazuje, jak wyglądał Szopen.

Dagerotyp szybko się rozpowszechniał. Uwieczniano na nim postaci, krajobrazy, martwą naturę. Już w 1847 roku ukazało się pierwsze zdjęcie reporterskie.

Udział w rozwoju technik udoskonalania obrazów tworzonych przez światło ma inny angielski uczony – astronom, fizyk i chemik J. W. Herschel (1792–1871). Zastosował on określone środki chemiczne, które pozwoliły na utrwalenia obrazu, czyli osiągniecie stanu, w którym materiał fotograficzny już nie reagował na światło. Otrzymany obraz nazwał fotografią (1839), czyli „rysowanie słońcem”, a w jego etapy pośrednie określił jako „negatyw” i „pozytyw”.

Potem terminem FOTOGRAFIA objęto całą dziedzinę związaną z powstawaniem zdjęć.

ELŻBIETA POTOCKA

W wydaniu nr 268, marzec 2024, ISSN 2300-6692 również

  1. DZWONY BĘDĄ BIŁY

    Zmartwychwstanie
  2. NASZA RELIGIA

    Chrześcijaństwo, które nas ukształtowało
  3. FOTOGRAFIA cz. 4

    Aparaty
  4. FOTOGRAFIA cz. 3

    Rozwój technik fotograficznych
  5. LEKTURY DECYDENTA

    Jedz na co masz ochotę
  6. FOTOGRAFIA cz. 2

    Rysowanie słońcem
  7. FOTOGRAFIA cz. 1

    Zatrzymana chwila
  8. NEPAL

    Drzwi do przestworzy
  9. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Rozkosz wielka małej władzy
  10. MUZYKA DO WINA I NIE DO WINA

    Tool. Fear Inoculum (2019)
  11. ZROZUMIEĆ DALEKI WSCHÓD

    Czarne statki szoguna
  12. ARABSKIE OPOWIEŚCI

    Płynne złoto
  13. WIERSZOWNIA DECYDENTA

    Smutni panowie