Juliet Altham, autorka artykułu, wiąże jedno podejście z etyką biznesu (EB), drugie ze społeczną odpowiedzialnością korporacji (SOK). Pytanie, na jakie autorka poszukuje odpowiedzi dotyczy tego, czy są to podejścia konkurencyjne czy wzajemnie się uzupełniające.

   Podejście charakterystyczne dla EB koncentruje się na zapobieganiu zagrożeniom, zaś podejście cechujące SOK na inicjatywach zmierzających do czynienia dobra. Różnice i podobieństwa obu podejść rozważa autorka rozpatrując: (a) ich stosunek do formalnych regulacji, (b) tego, czy stosowane strategie są reaktywne czy proaktywne, (c) zaangażowanie firmy w identyfikację jej interesariuszy, (d) rozszerzenia zakresu odpowiedzialności na obszary działania interesariuszy.

   Jeśli chodzi o stosunek do formalnych regulacji, to autorka przypomina, że programy EB powstały w przemyśle zbrojeniowym by pomóc firmom w przestrzeganiu przepisów wprowadzonych w związku z licznymi skandalami. W 1991 r. wprowadzono „Federalne wytyczne orzecznictwa” zmniejszające kary finansowe dla korporacji posiadających efektywne programy etyczne, co zachęciło firmy amerykańskie do wprowadzenia tych programów na szeroką skalę. Szacuje się, że ponad 85 proc. firm amerykańskich posiada kodeksy postępowania stanowiące istotną część ich programów etycznych. Programy EB dostarczają metod radzenia sobie z ryzykiem przez wprowadzenie mechanizmów wczesnego ostrzegania przed możliwymi problemami. Metody te zapobiegają zagrożeniom (kary finansowe, przepadek kontraktów, utrata reputacji) określając granice akceptowanych zachowań.

   Podejście SOK zapoczątkowane zostało w latach pięćdziesiątych, gdy liderzy korporacji i naukowcy zwrócili uwagę na wpływ wywierany przez firmy na społeczeństwo. Obecnie liczne grupy społeczne wskazują na rozszerzający się wpływ biznesu na społeczności lokalne i na środowisko naturalne, niezależnie od wpływu tych firm na gospodarkę. W związku z tym w coraz większym stopniu od biznesu żąda się by pozytywnie oddziaływał na te pozaekonomiczne obszary. Społeczeństwo oczekuje od biznesu, by nie tylko przestrzegał prawa, ale także stosował się do wyższych zasad i wartości, takich jak: sprawiedliwość ekonomiczna, prawa człowieka i troska o środowisko naturalne.

   Co się tyczy stosowanych strategii, to – zdaniem cytowanej autorki – specjaliści ds. etyki biznesu zajmują się przede wszystkim sprawami zgłaszanymi przez pracowników firm za pośrednictwem tzw. gorących linii, czy telefonów zaufania. W związku z tym zgłaszane problemy rozwiązywane są po ich wystąpieniu. To reaktywne podejście ma charakter terapeutyczny, a nie profilaktyczny, choć może zmniejszyć ryzyko pojawienia się poważniejszych problemów oraz prowadzić do wprowadzenia procedur zapobiegających ponownemu wystąpieniu podobnych problemów.

   Podejście charakterystyczne dla SOK korzysta ze strategii proaktywnych polegających na wprowadzeniu nowych sposobów postępowania w biznesie. Angażowanie się firm we wspieranie nowych inicjatyw – w zależności od rodzaju spraw i wartości – może jednak zwiększyć ryzyko firm. Autorka zwraca uwagę na to, że niektóre firmy posługują się programami SOK jako narzędziem marketingowym, co wpływa korzystnie na ich reputację, choć wypowiadane  bywają uwagi o nadużywaniu programów SOK do obrony firmy przed publiczną krytyką popełnianych przez firmy błędów.

   Większość programów EB skupionych jest na kwestii odpowiedzialności jednych pracowników firmy wobec innych oraz pozostałych interesariuszy głównych. Kodeksy postępowania często określają dziedziny potencjalnego zagrożenia w bezpośrednich stosunkach firmy z jej interesariuszami, w szczególności dostawcami i klientami. Przykładowo: kodeks może wskazywać na zasadę uczciwości w negocjowaniu kontraktu, której nieprzestrzeganie może zagrażać poprawnym stosunkom między firmami w przyszłości. Programy SOK określają szersze grono interesariuszy oraz zwracają większą uwagę na odpowiedzialność firm wobec społeczności lokalnych. Podejście to zwraca uwagę na powiązania biznesu i społeczeństwa. Jest to swego rodzaju kontrakt polegający na tym, że społeczeństwo dostarcza biznesowi istotnych zasad w zamian za korzyści jakie uzyskuje ze strony biznesu.

   Firma, określiwszy swych interesariuszy może wprowadzić program EB chroniący pracowników przed wykorzystywaniem przez menedżerów, molestowaniem seksualnym, dyskryminowaniem itp. Niektóre firmy wprowadziły do swoich programów kwestie dotyczące świadczeń na rzecz rodzin pracowników oraz stosowania uczciwych taryfikatorów płac. Do programów SOK wprowadzone zostały ponadto wymagania jakie muszą być spełniane w firmach- dostawcach, z którymi dana firma współpracuje. W programach firm funkcjonujących poza krajem macierzystym spotyka się także wymóg uwzględniania lokalnych przepisów oraz obowiązek kształcenia personelu kierowniczego, pochodzącego zwykle z kraju macierzystego firmy, sprzyjającego wrażliwości menedżerów na kulturę lokalną.

   J. Altham kończy swój artykuł słowami: „Wraz z ekspansją rynków międzynarodowych i takiegoż biznesu rośnie wpływ trudności etycznych występujących w miejscu pracy i w środowisku społecznym, w jakim biznes funkcjonuje. W najlepszym interesie każdej firmy jest opracowanie i wdrożenie programu EB/SOK, ponieważ wyzwania nowego milenium będą bez wątpienia wymagać zintegrowanego podejścia do etyki korporacyjnej.” A więc czas na EB z SOK-iem.

Prof. dr hab. Wojciech Gasparski