Etyka jest rodzaju żeńskiego. Przynajmniej w języku polskim. Czy ma to znaczenie dla tego jak jest ona traktowana przez rzeczowniki rodzaju męskiego, tj. decydentów? Jest nim bowiem wszelki decydent nawet wówczas, gdy jest nim (nią?) kobieta. Bo jakby brzmiało, gdyby nazywać ją (go?) “decydentką”!

Płeć kulturowa to coś więcej niż tylko przekonanie, że kobietom i mężczyznom przysługują “z natury rzeczy” jakieś cechy, role i ograniczenia. Czyż, metaforycznie rzecz ujmując, “płeć kulturowa” to nie także przekonania, że pewne pojęcia są rodzajowo zależne (gender dependent)? Ot choćby etyka polityki, czy etyka gospodarki uważane za oksymorony – czyli do siebie nie pasujące – mimo, iż są rodzaju żeńskiego, czego np. nie można powiedzieć o etyce biznesu. W tym ostatnim przypadku biznes jest z Marsa a etyka z Wenus, myśli zapewne wielu. Ot choćby Marek Isański, wyznający, że: “Do zarabiania pieniędzy pchnęło mnie hasło . Biznes oddzielam od religii, wiec nie zastanawiam się, czy stosowanie przepisów prawa jest etyczne czy nie.” [GW n. 33(4547/2004, s. 2]. A przecież już od czasów Kartezjusza wiadomo, iż: “Myślę, więc jestem”.

Tymczasem wszystko to wypływa z ideologii, której język służy, jak mawiał stary Talleyrand, do ukrycia myśli. To zaś, że język jest rodzaju męskiego, a ideologia rodzaju żeńskiego nie ma najmniejszego znaczenia, bo dotyczy tylko formy, a nie treści. Formy, dodajmy, wykorzystywanej instrumentalnie przez różne strony, z których każda walczy o swoje: “[m]anipulowanie stanowi jedną ze skutecznych taktyk wykorzystywanych przez grupy dominujące dla utrzymania kontroli.” (s. 92). Rzeczywistym problemem, pisze Patricia Hill Collins (jedna ze współautorek książki), są relacje w systemie władzy, z których różnice wynikają i są usilnie podtrzymywane dla wygody manipulatorów. Dlatego też trafną wydaje się przytoczona przez Elizabeth Aries (inną współautorkę) uwaga Janis Bohan, że “[n]ikt z nas nie jest ani kobiecy, ani męski. Nie ma ludzi niespełniających któregokolwiek z tych dwóch kryteriów. W określonych kontekstach społecznych działamy na sposób kobiecy, w innych na sposób męski.” (s. 121).

Cóż zatem czynić, gdy pragnie się zachęcić decydentów, a więc “[l]udzi posiadających większy zakres władzy do bardziej ludzkiego traktowania jednostek o mniejszym jej zakresie, nie wystarczy – jak pisze Carol Watson (jeszcze inna współautorka) – dać kobietom możliwości rządzenia. Należy zmienić reguły rządzące zachowaniem ludzi o dużym zakresie władzy.” (s. 184), gdyż mamy do czynienia z paradoksem płci (vide motto), twierdzi Judy B. Rosner (kolejna współautorka).

Co zaś się tyczy etyki, to – jak wydaje się autorowi tego tekstu – mamy do czynienia ze swego rodzaju gender-paradoksem, tj. paradoksem rodzaju, który wyrazić można – trawestując słowa Rosner – tak oto: kiedy cechy lub zachowania kojarzone z etycznością uznawane są za negatywne lub mało wartościowe, to etyka postrzegana jest jako istotny czynnik, kiedy zaś cechy lub zachowania kojarzone z etycznością uznawane są za pozytywne lub wartościowe, to etykę postrzega się jako nieistotną. Zawsze bowiem górę chcą wziąć nasi, tj. ci, którzy uważają, że “sprawiedliwość musi być po naszej stronie”.