Od połowy dziesięciolecia – jak przepowiada renomowany prognosta – jego ojczyzna zacznie się przeistaczać w rdzeń olbrzymiej terytorialnie konfederacji, takiej jakiej świat jeszcze nie widział. Głoba przypuszcza, że poza dawnymi republikami radzieckimi wejdą do niej Indie. Kolos będzie niebawem politycznie i ekonomicznie dominować na całym globie. Z tego też powodu język rosyjski zyska wymiar międzynarodowy i w roli lingua franca planety zastąpi angielski. Pan Paweł Głoba, znawca gwiazd będący zarazem rektorem Instytutu Astrologicznego przypomina, że to on jako pierwszy wykrakał upadek dolara i kłopoty euro. Jednak zanim dojdzie do rozkwitu państwa, już niebawem, w 2012 roku Federację Rosyjską czekają znaczące przemeblowania elity politycznej. Tylko nie wiadomo, czy zostaną dokonane z inspiracji samych władz czy też może będziemy świadkami zamachu stanu. Wiadomo jedynie tyle, że gruntowna przebudowa klasy politycznej w Rosji wydarzy się jesienią-zimą przyszłego roku. Potem, zdaniem poinformowanego astrologa, w 2013-14 kraj spod znaku dwugłowego orła będzie się musiał zmierzyć z kryzysem gospodarczym o sile tsunami, na którego tle dołek w jaki znalazła się Rosja w 2008 roku okaże się tylko lekkim zefirkiem. Pażiwiom, uwidim. Przekonamy się, czy Głoba rzeczywiście ma kwalifikacje na proroka, czy też tylko robił nam wodę z mózgu.

NIELEGALNI JAK ZŁOTO

„Nielegalni” – to hit, który wyszedł spod skrzydeł oficyny Czarna Owca, o zgrabnej, mknącej do przodu akcji i kulisach operacji wywiadowczych. Książkę napisał Vincent V. Severski. Pod tym francusko – czy może angielsko-rosyjsko brzmiącym pseudonimem – kryje się rzekomo dawny pracownik naszego wywiadu. Ma talent narracyjny, wyczucie psychologii postaci i wiedzę o działaniu służb specjalnych. Autor plastycznie, malarskim piórem przedstawia szczegóły ujęcia rosyjskiego szpiega buszującego w zasobach IPN, syna polskiego ministra obrony. Są też detale gry Polaków i Szwedów zmierzającej do zdemaskowania agenta-nielegała, od paru dziesięcioleci bobrującego pod przybraną tożsamością w Skandynawii, i również dla Rosji zbierającego informacje. Jest również polski nielegał funkcjonujący w samym sercu białoruskiego KGB oraz brawurowe przejęcie przez naszych Bondów archiwum moskiewskiego KGB zakopanego na terenie twierdzy brzeskiej. Są bohaterowie cichego frontu z Moskwy, Mińska, Londynu, Warszawy i Sztokholmu, eksperci bezpieki w rozmaitych dziedzinach, a także przystojny nasz rodak z Al-Kaidy. Na kartach thrillera występują jeszcze zawodowi zabójcy, spece od mokrej roboty. Powieść ma 800 stron, jest wyśmienita i z pewnością znajdzie wydawców za granicą, a może i zostanie zekranizowana. Byle tylko trafiła na mistrza kamery! Vincent V. Severski nie ucieka w niej także od opisu polskich realiów politycznych, wyszydza brak kompetencji poprzedniej ekipy (czytaj: spod znaku PiS), która tylko rozkładała krajowe struktury bezpieczeństwa. Ale dzisiejszy pisarz, który wcześniej uczestniczył w wielu misjach międzynarodowych o poufnym charakterze, ma też najwyraźniej zastrzeżenia do Mariana Zacharskiego (swego czasu wykradł szereg tajemnic USA). Może nie do jego warsztatu szpiegowskiego, który określa mianem profesjonalnej amatorszczyzny, ale do jego postawy. Severski uważa, że próba skompromitowania polskiego premiera przez Zacharskiego i spółkę, podjęta w połowie lat 90. zeszłego wieku, nie była odpowiedzialnym aktem. Krytyczną opinię na ten temat polski Le Carre wkłada w usta wykreowanego przez siebie rosyjskiego szpiega Miszy Popowskiego, który stwierdza, że za to co wtedy zrobił Zacharski zasłużył sobie w Rosji na drugi order Czerwonego Sztandaru.

PATRIARCHA Z ŁODZI

Borys Czertok jest chyba ostatnim z plejady uczonych, którzy jako pierwsi konstruowali dla Rosjan prototypy nowoczesnej broni. Tytanowi myśli zabrakło trzech miesięcy do setki. Ale i tak dożył zacnego wieku. Teraz spocznie na kultowym Cmentarzu Nowodziewiczym, gdzie leżą już Czechow, Majakowski, Szalapin, Szostakowicz, ale także Nikita Chruszczow i Wiaczesław Mołotow. Czertok pochodził z Łodzi, skąd jego rodzina ewakuowała się do Moskwy tuż przed wybuchem pierwszej wojny światowej. W stołecznej szkole przyszły wybitny specjalista pasjonował się techniką radiową, wtedy nowinką, by później zasłynąć z opracowania systemów sterowania uzbrojeniem samolotów oraz silnikami rakietowymi. Gdy po rozgromieniu III Rzeszy to ZSRR przejął jej arsenały, wraz z kolegami Czertok rozebrał na czynniki zdobyczne niemieckie rakiety V-2 i stworzył radziecki odpowiednik tych pocisków – R-1. Gdy nadeszła era podboju przestrzeni międzyplanetarnej, wynalazca ten – podobnie jak Siergiej Korolow i inne znakomitości – uczestniczył w budowie m.in. pierwszych statków kosmicznych (także tego, którym poleciał Jurij Gagarin), sputników Ziemi czy stacji badawczych na Księżyc, Marsa i Wenus. Był to umysł najwyższej próby, na dodatek „nasz człowiek”, podobnie jak akuszer kosmonautyki wschodnich sąsiadów, Konstanty Ciołkowski, syn polskiego zesłańca i Tatarki. Rosjanie mówią, że odszedł patriarcha tamtejszej branży rakietowej, i pewnie jeden z ostatnich wielkich odchodzącej epoki pionierów.

MORS EKSTREMAŁ

Rosjanie mają swoją „Księgę rekordów i osiągnięć”, i swoich chwatów, których w niej umieszczają. Teraz do tezaurusa narodowych bohaterów wpisali Andrieja Syczowa. Bo to nieustraszony śmiałek, który się pluskał w lodowatej wodzie 56 minut, przepływając w niej 2,1 km. Działo to się w Tiumeniu, nawiasem mówiąc, pierwszym w ogóle mieście carów na Syberii. Podczas próby temperatura powietrza wynosiła minus 12 stopni. W pobitym polu, o, pardon, akwenie, nowy gieroj pozostawił 119 pretendentów do „mroźnego” prymatu. Morsy, nieważne – rosyjskie czy światowe, których nie brakuje na mokrym padole ziemskim – będą się obecnie musiały mocno sprężać, żeby przebić rekordzistę. Rosjanie są z natury ekstremałami; raczej ich nie rozpieszczając życie wszczepiło naszym słowiańskim braciom odporność i wytrzymałość. Zahartowani są ci na Dalekim Wschodzie Federacji, na Sybirze czy w Kaliningradzie (o czym sami będziemy się mogli przekonać, gdyż niebawem do tej enklawy pojedziemy bez wizy, jeśli mieszkamy w dzielnicach północno wschodnich Polski). Hart ducha i ciała bierze się stąd, że władza zajęta jest albo wpędzaniem kraju w kryzys albo szamotaniną, by go z dołka wyciągnąć. Albo też majstruje przy mocarstwowości państwa i furda im człowiek, który rzekomo „brzmi dumnie”, jak usiłował sugerować dający się do dziś czytać klasyk Maksym Gorki. Syczow jest, moim zdaniem, wzorem ruskiego ekstremała, bo poprzedniego mistrza prześcignął aż o 650 metrów, i ma niedługo próbować przejść samego siebie. Aż strach sobie wyobrazić, co nas czeka w grupie na piłkarskim Euro, gdzie naprzeciwko naszych scherlałych orłów na boisku stanie komanda gotowych na wszystko ekstremałów znad Wołgi i Oki.

GROMY AKUNINA

DOBRY WYBÓR

Jedna Rosja będzie jeszcze rządzić długo i pomyślnie. Partia dzierżącego cugle władzy tandemu, Dmitrija Miedwiediewa i Władimira Putina, swobodnie wygrała „barbórkowe” wybory parlamentarne. Ma ponad połowę mandatów, a i pozostałych deputowanych Dumy z trudem można by zaliczyć do zagorzałych oponentów tego duetu, który zamierza rozdawać karty w kraju co najmniej do 2024. Czemu tak długo? A dlatego, że dopiero wtedy dobiegnie końca druga i ostatnia kadencja Putina, który w marcu 2012 bez kłopotu sięgnie po urząd prezydencki. Polacy w sumie powinni się cieszyć – jeśli ich w ogóle interesuje polityka za miedzą – że potężną Federacją Rosyjską zawiadywać będzie dwóch obliczalnych szeryfów, którzy są w stanie trzymać w ryzach gospodarkę i umiejętnie sterować emocjami zapalczywych, niekiedy wręcz niekontrolujących swych emocji Rosjan. I wygląda na to, że najbliższe dekady będą czasem lepszego wykorzystania baśniowych dochodów, jakie państwo rosyjskie zyskuje dzięki sprzedaży poszukiwanych surowców. Będą okresem przyspieszonej modernizacji, którą chcą skuteczniej forsować obaj koledzy, bo można by zapytać, czemu niby nie chcieliby unowocześniać całej Rosji, nie tylko jej kompleksu wojskowego. Miedwiediew i Putin mają szansę zaistnieć na kartach historii jako przywódcy na miarę Piotra Wielkiego, który wyprowadził kraj z opłotków, wszechstronnie rozwijał i dał mu status mocarstwowy (następni carowie tylko go wzmacniali). Życzmy zatem sąsiadom, by liderzy spełnili ich aspiracje i marzenia, bo jak za naszą wschodnią granicą będzie spokojnie i stabilnie, to i my nie będziemy musieli się denerwować. Stabilizacja w Rosji jest dla nas – proszę mi wybaczyć – o wiele ważniejsza od tego co się dzieje w Iraku czy Afganistanie. Bliższa koszula ciału, czyż nie tak?  

NIEZWYKŁY DZIEKAN JUBILAT

Polobbuję na rzecz Andrzeja Wawrzyniaka, numer jeden entuzjasty Azji w Rzeczypospolitej, kończącego właśnie 80 lat. Polobbuję to może jednak za duże słowo w odniesieniu do tej znakomitej postaci, której sława sięga daleko poza granice Polski. Ale o dobrym nigdy za dużo.
Wawrzyniak polubił kontynent azjatycki bardzo wcześnie, już w wieku 19 lat, jak tylko tam trafił na pokładzie statku „Pułaski”. Pierwszym krajem, który napotkał na swej drodze, i który zrodził fascynację egzotycznym lądem, były Chiny.
Dziekan polskich miłośników Azji, osoba o światowym dziś autorytecie, ma za sobą burzliwą karierę, nie tylko marynarza, ale też międzynarodowego rozjemcy, obserwatora i dyplomaty. Doradza polskim politykom, zwłaszcza w kwestiach związanych z Azją.
Najbardziej rozpoznawalny jest w Indonezji, gdzie blisko przyjaźnił się z ojcem tamtejszej niepodległości, prezydentem Sukarno, a także z jego córką, Megawati, która też później sięgnęła po najwyższe stanowisko w państwie. To Sukarno wymyślił dla polskiego podróżnika i działacza przydomek Nusantara, czyli – w wolnym przekładzie – rzecznika wspaniałej cywilizacji opartej na wspólnocie języka malajskiego, obejmującej zwłaszcza Indonezję i Malezję.
Indonezja była również „akuszerką” bujnej kolekcji sztuki azjatyckiej, którą Andrzej Wawrzyniak zgromadził w ostatnich 50 latach; najpierw ją kompletował prywatnie (w następnym rzucie przekazując w darze społeczeństwu), potem też z pieniędzy budżetowych oraz dzięki darczyńcom. Różnorodne zbiory znajdą się niebawem w gmachu powstającym na Powiślu, a na razie  eksponowane są cząstkowo w warszawskiej galerii przy Freta. Czegóż tam nie ma! Obrazy, rzeźby, tkaniny, biała broń, lalki, maski i instrumenty muzyczne z najdziwniejszych zakątków Azji, Oceanii i Australii. Jeśli cokolwiek pominąłem w tej wyliczance to niech mi szanowny Jubilat wybaczy. Dodam jeszcze, że najnowszymi nabytkami polskiego eksperta i pasjonata są zabytkowe przedmioty z Birmy, m.in. świątynne obiekty ofiarne, ołtarze, marionetki i – uwaga! – bezcenne rękopisy. Ogółem w placówce zmagazynowano niemal 21 tysięcy smakowitych rzeczy. Wiele oczywiście trafi przed oczy zwiedzających, ale dopiero w 2012 roku. Niektóre pokazywano na setkach wystaw organizowanych przez tego niestrudzonego ambasadora egzotyki i polskości w kraju i za granicą; pierwsza odbyła się już w 1966 roku w Nowej Hucie.
Andrzejowi Wawrzyniakowi stuknęła 80-tka, ale nie wytraca tempa życia. Koresponduje, jeździ, opiekuje się eksponatami i domowymi zwierzętami (papugi, pies, itd.), przyjmuje gratulacje od rzesz fanów, i nie tylko od nich. Teraz przede wszystkim czeka na inaugurację nowej, godnej swego dorobku i doświadczeń placówki, która pewnie zostanie hitem polskiego muzealnictwa. A póki co poza uznaniem publiczności doczekał się wielu odznaczeń i orderów, nie tylko zresztą polskich. W dorobku ma najwyższe laury Indonezji, Wietnamu, Mongolii, Afganistanu i Laosu. Jak ktoś powiedział Wawrzyniak jest niezwykłym rarytasem, podobnie jak jego liczne muzealia.       

TREFNA KLACZ KADYROWA

Słodka Kaczuszka nie pobiegnie w dwóch wyścigach hippicznych na terenie USA, ponieważ podpadła Hillary Clinton. Amerykańska sekretarz stanu nie tyle nie lubi konia ze stajni przywódcy Czeczenii, lecz po prostu nie toleruje samego Ramzana Kadyrowa. I – Oh, my God! – gdyby klacz wygrała zawody w stanach Nowy Jork i Kentucky to jeszcze by ludzie mogli pomyśleć, że szefowa dyplomacji Stanów Zjednoczonych wspiera Kadyrowa i celowo sprzyjała temu zwycięstwu. Lider z Kaukazu oskarżany jest o łamanie praw człowieka, samowolę i woluntaryzm, i – tym samym – nie ma dobrej opinii ani w USA, ani gdzie indziej. O tym „paradyplomatycznym” incydencie poinformował moskiewski dziennik „Kommiersant”, nie wdając się w rozsądzanie sporu. Ale za to wtrącił się rzecznik Ramzana. Alwi Karimow wygarnął dzwoniącemu do niego dziennikarzowi „New York Times”, że wyeliminowanie Słodkiej Kaczuszki stanowi „wyraz dywersji ideologicznej przeciwko władzom czeczeńskim prowadzonej przez niektóre organizacje w USA”. Fakt: rasowe wierzchowce, skupowane od trzech lat przez kontrowersyjnego przywódcę, zdążyły się już pokazać z jak najlepszej strony. Jeden z takich rumaków wygalopował trzecie miejsce w rywalizacji o Melbourne Cup w Australii. Wzbogacił konto swego gospodarza o prawie pół miliona dolarów. A sukcesu konia nie chciał m.in. senator z antypodów, Bob Brown. Parlamentarzysta martwił się, że jeśli trofeum z Melbourne wpadnie w ręce Kadyrowa, tego – jak go nazwał – łajdaka, będzie to „największa katastrofa” w dziejach sportu australijskiego. Ale choć ogier Kadyrowa spisał się gracko – „katastrofy” nie było. Czego obawia się Hillary?

Henryk Suchar