Berlin, 18 lutego 2008 r. Osiągnięcia administracyjne polskiej polityki w dziedzinie rozbudowy demokracji i gospodarki rynkowej stawały się w ostatnich latach w ogólnoświatowym porównaniu coraz słabsze. Takie wnioski płyną z międzynarodowej analizy przeprowadzonej przez niezależną Fundację Bertelsmanna z Niemiec wśród 125 państw transformacji gospodarczej (wskaźnik transformacji Fundacji Bertelsmanna). Zgodnie z tymi kryteriami Polska zajmuje dopiero 53 miejsce w skali świata, dwa lata temu zajmowała ona miejsce 23, a w roku 2003 nawet 14.

Polska otrzymała wówczas za swoje znakomite osiągnięcia w dziedzinie transformacji prestiżową nagrodę niemieckiej fundacji im. Carla Bertelsmanna i tym samym międzynarodowe uznanie. Również w porównaniu do krajów sąsiednich w Europie Środkowej i Wschodniej Polska w ostatnim czasie coraz bardziej pozostaje w tyle w kwestii administracyjnych osiągnięć politycznych. Podczas gdy przykładowo państwa bałtyckie, Słowacja czy Chorwacja zajmują czołowe miejsca, administracyjne osiągnięcia polityczne Polski są oceniane gorzej niż w Serbii czy Albanii. 

Taka ocena wiąże się z faktem, iż okres spotęgowania tej tendencji w znacznym stopniu pokrywa się z okresem urzędowania Jarosława Kaczyńskiego. Indeks transformacji Fundacji Bertelsmanna wskazuje zatem na istotną przyczynę takiego stanu rzeczy w polaryzacji i bezkompromisowości rządu Kaczyńskiego. Znaczącą wadą strukturalną jest przede wszystkim niestabilność partii, które nadal są słabo zakorzenione w społeczeństwie.  Zaufanie obywateli do klasy politycznej i ich zainteresowanie wydarzeniami politycznymi jest również słabo wykształcone, a rola polityczna społeczeństwa obywatelskiego jest stosunkowo słabo rozwinięta.

Znacznie lepszy obraz przedstawia analiza statusu polskiej gospodarki na drodze do gospodarki rynkowej o podłożu społeczno-politycznym. W tej dziedzinie Polska utrzymała swoje miejsce w górnych zakresach i uzyskuje wysokie oceny, podobnie jak Litwa i Łotwa. Polskiemu rządowi zaleca się zamiast stosowania zorientowanej na konflikt retoryki swojego poprzednika demonstrowanie zarówno wewnętrznie jak i na zewnątrz kompetencji merytorycznych i rozwagi. W obszarze gospodarki najwyższy priorytet powinno mieć zmniejszenie bezrobocia. Celem zreformowanej polityki rynku pracy powinien być rozwój inwestycji w kapitał ludzki i infrastrukturę. Redukcja biurokracji i gruntowna reforma podatków powinny ułatwić wprowadzanie innowacji i inwestycji.

Rozwój w Polsce należy postrzegać na tle rozwoju w całym regionie. I tak kraje Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej charakteryzowały się wprawdzie w ostatnich dwóch latach dalszą konsolidacją demokracji i gospodarki rynkowej, jednak w niektórych krajach Europy Środkowo-Wschodniej tendencję tę blokowała rosnąca polaryzacja polityczna i wzrost siły partii populistycznych.  Podobnie jak w Polsce, również na Słowacji w skład rządu wchodziły partie prawicowo-populistyczne i ekstremistyczne. Ich bezkompromisowy styl rządzenia doprowadził, szczególnie w przypadku Polski, do pogorszenia w ocenie jakości demokracji. Na Węgrzech zaostrzyły się fronty polityczne pomiędzy rządem a opozycją, a praca rządu w Słowenii charakteryzowała się konfrontac stylem.

Równocześnie jednak transformacja ekonomiczna w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowej posunęła się daleko naprzód. Liderem na skalę światową i europejską są Czechy, po których tuż zaraz plasują się Słowenia i Estonia. Po nich w kolejności są Węgry, Litwa, Słowacja i Polska. Pomiędzy poszczególnymi krajami istnieją jednak nadal duże różnice w poziomie dochodów oraz w wymiarze nierówności społecznej. Szczególnie w biednych krajach Europy Południowej społeczne wykluczenie, ubóstwo oraz niedoskonałości systemu służby zdrowia i oświaty są bardzo znaczące i mocno osadzone w strukturze.

Spośród krajów byłej Jugosławii Bośnia i Hercegowina, plasująca się na 40 pozycji w skali świata, zajmuje ostatnie miejsce wśród krajów europejskich.  Serbia osiągnęła miejsce 31, Czarnogóra 30, Macedonia 22, a Słowenia 2.

Europa Środkowo-Wschodnia i Południowa odróżnia się od innych regionów świata członkostwem UE, które stanowi ważny impuls dla politycznych i ekonomicznych procesów przemiany. Szczególnie z uwagi na względnie wysoki poziom kształcenia, stosunkowo niewielkie kontrasty społeczne oraz aktywne i zaangażowane społeczeństwo cywilne Europa Środkowo-Wschodnia i Południowa jest regionem transformacji odnoszącym największe sukcesy w skali świata.

Pełna opinia dotycząca Polski dostępna jest w Internecie na stronie: http://www.bertelsmann-transformation-index.de/169.0.html?&L=1

O wskaźniku transformacji:

Wskaźnik transformacji Fundacji Bertelsmanna zajmuje się analizą i oceną jakości demokracji, gospodarki rynkowej i administracji politycznej w 125 krajach rozwijających się i krajach transformacji gospodarczej. Ocenie poddawane są sukcesy i niepowodzenia na drodze do demokracji państwowo-prawnej i gospodarki rynkowej o podłożu społeczno-politycznym. Szczegółowe opinie o krajach stanowią podstawę oceny stopnia rozwoju i poziomu problemów oraz zdolności działaczy politycznych do konsekwentnego i zdecydowanego wdrażania reform. Wskaźnik transformacji Fundacji Bertelsmanna jest tym samym pierwszym międzynarodowym wskaźnikiem porównawczym, służącym do pomiaru jakości administracji państwowej za pomocą samodzielnie zgromadzonych danych i umożliwiającym kompleksową analizę politycznych osiągnięć w dziedzinie przekształceń w ramach procesów transformacji.  Dalsze informacje: www.bertelsmann-transformation-index.de.

O Fundacji Bertelsmanna:

Niemiecka Fundacja Bertelsmanna jest organizacją pożytku publicznego działającą na rzecz dobra powszechnego. Angażuje się ona w dziedzinach: Porozumienie Międzynarodowe, Kształcenie, Gospodarka, Sprawy Społeczne i Zdrowie oraz wspiera pokojowe współistnienie kultur. Ta, założona w 1977 roku przez niemieckiego przedsiębiorcę medialnego Reinharda Mohn, instytucja pożytku publicznego posiada większość udziałów kapitałowych w spółce Bertelsmann AG. Fundacja Bertelsmanna działa niezależnie od przedsiębiorstwa i niemieckich instytucji rządowych i jest neutralna wobec partii politycznych.

Więcej informacji o Fundacji Bertelsmanna dostępnych jest w Internecie na stronie: www.bertelsmann-stiftung.de

Osoby kontaktowe:

Kierownik projektu Sabine Donner,

sabine.donner@bertelsmann.de

tel.: ++49 – 5241 – 8181 501

Kierownik projektu dr Hauke Hartmann,

hauke.hartmann@bertelsmann.de

tel.: ++49 –  5241 – 8181 389