Established 1999

ZROZUMIEĆ DALEKI WSCHÓD

7 czerwiec 2022

Sakura - kwiat kwitnącej wiśni

Kiedy mówimy Japonia, prawie zawsze ten kraj kojarzy nam się z kwiatem kwitnącej wiśni – sakurą, górą Fudżi i sake – pisze dr Elżbieta Potocka.

Dr Elżbieta Potocka

Sakura jest tak japońska i tak unikalna, że użyczyła swego imienia krajowi, który ukochał jej kruche i przemijające piękno. Zakwita nagle i nagle znika z setek tysięcy drzew sadzonych tylko po to, by przez krótki okres w roku mogły cieszyć oczy i serca milionów Japończyków. Nie jest zwykłym kwiatem, nigdy nie wydaje owoców, ale ma w sobie tyle magii, że przyciąga w okresie kwitnienia całe rodziny. Rozkładają maty pod kwitnącymi drzewami wiśni, na których siedzą do rana, jedzą, rozmawiają, śpiewają i piją narodowy trunek sake.

Piknik 

SAKURA TO TEŻ SYMBOLE

Wielu Japończyków wierzy, że to Siedziba Boga. Dawniej znak „sa” uważano za znak święty. Określał on świętego ducha. „Kura” znaczyło tyle, co miejsce albo krzesło, przeto sakura to musiało być miejsce boga, siedziba boga. W każdym razie wierzono, że tak piękne drzewo musi być siedzibą dobrych bóstw.

Inna legenda łączy słowo sakura ze słowem sakuya, znaczącym kwitnienie i pochodzi od imienia księżniczki Kono-Hana-sakuya-Hime, która mieszka na szczycie góry Fudżi. To imię tłumaczy się jako „Księżniczka Kwitnąca Wiśnia” i wierzy się, że to ona zrzuciła z niebios drzewa wiśni.

Japończycy zawsze żyli w zgodzie z przyrodą – była ona ich wrogiem, ale też i ich sprzymierzeńcem. Walczyli z nią, ale też się nią zachwycali. Zapisy historyczne mówią, że moda na podziwianie kwiatów kwitnących drzew przywędrowała do Japonii z Chin wraz z drzewem śliwy – ume w V wieku n.e.

Kwiaty śliwy

Kwiaty śliwy

 

Do X wieku podziwiano głównie kwiaty śliw, a kwiaty wiśni tylko przy okazji.

W późniejszym okresie kwiaty wiśni stały się ulubionym kwiatem Japończyków. Ten podziw przelewano na papier.

W zapisanych w X wieku 4500 poematów, aż 1500 sławiło uroki kwitnących drzew, roślin i kwiatów.

Wśród nich były poświęcone kwiatom wiśni:                       

 

Poszedłbym zerwać dla tych, co Cię nie widzą, pąk kwiatów wiśni –

 gdyby nie wodospad rwący po złomach skalnych.

 Gdybym Cię zerwał, nie byłożby to podłe, o kwiecie wiśni?

Raczej będę tu czekał i – nim opadniesz – patrzał…[1].

 SAKURA JAK KOŁO ŻYCIA – SYMBOL POCZĄTKU I KOŃCA

Pojawienie się kwiatów przed liśćmi zawsze jest symbolem życia. Starożytni Japończycy wierzyli, że spacerując pod drzewami okrytymi kwitnącym kwiatem przejmują od nich ich witalną siłę, a herbata z sakury była świetnym lekarstwem na kaszel. Ludzie wierzyli, że siedzenie lub spacer pod wiśniowymi drzewami ma medyczne właściwości i dobrze wpływa na ich stan zarówno fizyczny jak i psychiczny.

W okresie Meiji (1868–1912), kiedy Japonia zaczęła doganiać kraje zachodu, a jej żołnierze zaczęli zdobywać nowe terytoria, sakura nabrała nowego znaczenia. Zaczęła symbolizować estetykę pięknej śmierci żołnierskiej. Mówiono żołnierzom, żeby walczyli i umierali za swój kraj z taką godnością, jak kwiaty wiśni, która rozsypuje swoje płatki w najodpowiedniejszym momencie swego krótkiego życia. Drzewa sakura były sadzone wokół żołnierskich baraków,  by żołnierze pamiętali, że ich życie jest tak przemijające jak piękne kwiaty sakury.

Zwyczajni ludzie dopiero w epoce Edo (1603–1868) mogli zachwycać się urokiem kwiatów kwitnącej wiśni. Szogun, wojskowy dyktator Japonii zezwolił na sadzenie drzew wiśni na terenach Edo – od 1868 roku Tokio. W jednej z dzielnic Edo, Ueno powstał wspaniały park porównywany z Central Parkiem albo Hyde Parkiem, w którym posadzono tysiące drzew sakura.

Park Ueno

Od tamtego czasu Park Ueno odwiedza tysiące tokijczyków, szczególnie w okresie kwitnienia sakury.

Sakura – przebiega przez wszystkie wyspy – z południa na północ

26 marca pojawia się na Okinawie, na początku kwietnia w Tokio, około 20 maja na Hokkaido, ale nie kwitnie powyżej 50 stopnia szerokości geograficznej północnej. Momentu kwitnienia nikt nie jest w stanie przegapić. 102 stacje meteorologiczne w całym kraju podają, gdzie i kiedy sakura zakwitnie. Są to „najważniejsze” wiadomości dzienników telewizyjnych. Codziennie nowa mapa pokazuje, gdzie „już jest” ten niezwykły kwiat. Ten okres Japończycy nazywają hanami, co oznacza „oglądanie kwiatów kwitnącej wiśni”.

DR ELŻBIETA POTOCKA

[1]Autorzy anonimowi. Wiersze pochodzą z antologii poezji japońskiej powstałej na                                                         początku X wieku. Zawarte w antologii literatury japońskiej przetłumaczonej i opracowanej przez Wiesława Kotańskiego „Dziesięć tysięcy liści”, Warszawa 1961.

 

W wydaniu nr 247, czerwiec 2022, ISSN 2300-6692 również

  1. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Łupy wojenne
  2. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Symbol więzi
  3. WIERSZOWNIA DECYDENTA

    Abdykacja
  4. ZROZUMIEĆ DALEKI WSCHÓD

    Sake - o-miki - wino bogów
  5. LEKTURY DECYDENTA

    Małżeństwo do poprawy
  6. PLATYNOWY JUBILEUSZ KRÓLOWEJ

    Ocenzurowany miś
  7. ZROZUMIEĆ DALEKI WSCHÓD

    Sakura - kwiat kwitnącej wiśni
  8. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Impet wgłębny mikrowładztwa
  9. WIATR OD MORZA

    17 września...
  10. ZROZUMIEĆ DALEKI WSCHÓD

    Kimjongilie zmarzły wszystkie