Wiara w życie pozagrobowe, czyli przekonanie o funkcjonowaniu ducha po śmierci jest rdzeniem większości religii, a to rodzi kult przodków. Bez tego kultu nie byłoby ani przeszłości, ani przyszłości. Więc ci, którzy są tu i teraz – dbają o groby, tych, którzy odeszli.

Kult przodków szczególnie mocno występuje w kręgu kultury konfucjańskiej – w Chinach, Korei, Japonii, Wietnamie. I mocniejsza jest tam wiara, że duchy mają wpływ na życie ziemskie – że można je prosić o błogosławieństwo lub protekcję. Wynika to z idei pojmowania duchowości człowieka w tej cywilizacji.

Wierzy się, że człowiek po urodzeniu ma dwie dusze (po/hun), jak dwa elementy yin/yang. Zgodnie z taoistyczną wiarą każdy taki element to przeciwności, które się uzupełniają i jedno bez drugiego nie może funkcjonować. Zatem w każdym odchodzącym w zaświaty duchu są elementy dobre i złe. I o oba te elementy trzeba dbać. Chińskie wierzenia zakładają, że dusze po śmierci wiodą jeszcze „długie życie” i trzeba dbać o ich potrzeby.

Wierzy się, że przodek-duch jest obrońcą i opiekunem żywych, i żyje tak długo jak długo składa się mu ofiary. Jeśli duch otrzymuje wszystko, co niezbędne, zsyła potomkom powodzenie. Jeśli nikt nie troszczy się o jego potrzeby – staje  się złym duchem (gui) i mści zsyłając na ludzi choroby i nieszczęścia.  Zatem żywi zaczynają dbać o swój interes już w chwili śmieci osób bliskich, zwłaszcza seniorów rodu.

W wielokulturowych Chinach obrzędy pogrzebowe zależą od regionów. W miastach są one skromniejsze niż na wsi. W Hongkongu inne niż w Pekinie. W Chinach wierzy się, że niewłaściwe zorganizowanie pogrzebu może sprowadzić nieszczęścia i katastrofy na rodzinę zmarłego. Obrzędy i zwyczaje pogrzebowe zależą od wieku zmarłego, przyczyny śmierci, statusu i pozycji w społeczeństwie oraz stanu cywilnego.

*

W Hongkongu, gdy ktoś umrze w domu, natychmiast wzywa się przedsiębiorcę pogrzebowego, który zabiera ciało. Zanim to jednak nastąpi, wszystkie posągi bóstw w domu zakrywa się czerwonym papierem, aby nie narażać ich na kontakt z ciałem lub trumną, i usuwa się wszystkie lustra. Uważa się, że ten, kto widzi odbicie trumny w lustrze, wkrótce będzie miał śmierć w rodzinie.

Podczas czuwania i pogrzebu najbliżsi krewni, tj. synowie i córki, noszą tradycyjne żałobne białe szaty, zrobione z juty. Kobiety mają na głowie coś, co przypomina pół worka z jednym rogiem umieszczonym nad głową, mężczyźni białą opaskę zawiązaną wokół czoła. Inni krewni – z reguły naszą czarny strój. To widoczny wpływ kultury zachodniej.

*

W wierzeniach Chińczyków istnieje przekonanie, że dusza po śmierci potrzebuje takich samych dóbr jak za życia. W przeszłości do grobów bogatych wkładano wiele cennych przedmiotów. Pierwszy cesarz Chińczyków – Qin zabrał ze sobą terakotową armię i rydwany. Współcześnie te różne potrzebne przedmioty robi się z papieru.

Fot. EP

Ukochany samochód i specjalny papier (joss), znany jako duchowe pieniądze, papierowe domy, i papierosy, i piwo, czasami komputer. To wszystko zostanie spalone w specjalnym naczyniu, a dym zaniesie to duszy, która może odejść spokojnie do krainy duchów.

Fot. EP

W Hongkongu trzeba jeszcze mieć szczęście, by znaleźć miejsce pochówku.

Fot. Elżbieta Potocka

Osiedli na zboczu góry i patrzą na Hongkong.

                                                                                            Elżbieta Potocka – uczestniczka takiej uroczystości