Według opowieści z dynastii Han (220 p.n.e. – 206 n.e.) pierwsza pieczęć została podarowana legendarnemu władzy Chin Żółtemu Cesarzowi żyjącemu jakieś 2600 lat przed naszą erą, przez Żółtego Smoka. I był to znak, że Niebo – tian, przyznało mu Mandat do rządzenia imperium.

Tyle mówi legenda, historia zaś mówi, że zanim Chiny zostały zjednoczone, składały się z setek małych królestw, które toczyły ze sobą walki o bycie królem i była to walka o pieczęć –  bo kto miał pieczęć, ten był prawowitym władcą.

Trwające setki lat walki o władzę skończyły się w roku 221 p.n.e. zjednoczeniem walczących ze sobą królestw. Powstało cesarstwo i Pierwszy Cesarz Chin i założyciel dynastii Qin – Shi Huangdi kazał zrobić dla siebie cesarską pieczęć.

Zrobiono ją z kawałka cennego starożytnego jadeitu. Jadeit w Chinach uważany był za święty kamień władzy, długowieczności, płodności, mądrości i równowagi. Na cesarskiej pieczęci wyryto sentencję: „Otrzymawszy Mandat Niebios, może prowadzić długie i dostatnie życie”. Przekazywana dziedzicznie, legitymizowała prawo do tronu dla każdego, kto ją posiadał.

Pieczęć pierwszego cesarza przechodziła z pokolenia na pokolenie, aż zaginęła w pomroce dziejów. Potem każdy cesarz miał swoją, czasami nawet więcej niż jedną, ale tylko jedna legitymizowała jego nadrzędną pozycję w państwie.

Jedna z oficjalnych pieczęci jednego z największych cesarzy Chin Qianlonga. Panował w latach 1736–1795. Zrobiona z białego jadeitu.

Chiny przez wieki budowały swoją strefę wpływów – tianxia (http://decydent.pl/tianxia/). Wiązały ze sobą ekonomicznie i kulturowo wszystkie znane im obszary – całą Azję Wschodnią, Azję Centralną i wiele obszarów Azji Południowo-Wschodniej.

Władcy tianxia uznawali się za centrum całego cywilizowanego świata i zakładali, że rządzący w państwach utrzymujących stosunki z Tronem Smoka, powinni być przekonani, iż ich władza wywodzi się z woli cesarza. Potwierdzać to miała ceremonia nadania tytułu, czasami porównywana do inwestytury w Europie. Był to dokument cesarski, uznający podporządkowanego władcę za członka chińskiej społeczności. Składający hołd otrzymywał odpowiedniej rangi tytuł – najczęściej książę, rzadko król – wang, odpowiednie szaty królewskie i pieczęć. Legitymizowała ona jego władze i służyła do korespondencji z dworem.

Król Taejo (1392-1398) w królewskich szatach

Niekiedy elity rządzące w krajach związanych z Chinami same zabiegały o przyznanie pieczęci. Taka właśnie historia miała miejsce w Korei pod koniec XIV wieku, kiedy ku upadkowi zmierzała władza królów dynastii Koryo (918–1392) a tron stał się przedmiotem walki między różnymi dworskimi frakcjami.

W latach 1379–1385 różne frakcje wysyłały kosztowne misje z hołdem do cesarza Chin, by ten zaakceptował ich kandydata na króla. Ta walka o władzę zakończyła się dopiero w 1392 roku. Nowy władca Korei otrzymał cesarski mandat i pieczęć. Powstała wtedy nowa koreańska dynastia Joseon, która przetrwała do roku 1897.

Wszyscy władcy państw, które uznały zwierzchność cesarza Chin, otrzymywali pieczęcie.

Osobista pieczęć to wygodny sposób na nadanie edyktom i innym dokumentom publicznym autentyczności. Czasami autorytetu.

Złota pieczęć przekazana przez cesarza Han w I w. n.e. dla władcy jednego z królestw Na, na wyspie Kiusiu.

Podpis i tajna pieczęć cesarza Japonii Hirohito na reskrypcie o zakończeniu wojny z dnia 15 sierpnia 1945 roku.

W czasie panowania dynastii Ming (1368–1644) i Qing (1644–1912) użycie pieczęci przestało być domeną dworu. Zaczęli jej używać artyści, aby zaznaczyć własność swoich dzieł i osoby fizyczne, by spersonalizować ważne dokumenty.

Nie ma już cesarza, nie istnieje chińska tianxia i nie ma cesarskich pieczęci, ale ich użycia nie porzucono. Pieczęć ciągle jest używana w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej, zamiast podpisów w dokumentach osobistych, dokumentach biurowych, umowach, sztuce lub jakimkolwiek przedmiocie wymagającym potwierdzenia, lub autorstwa.
Też mam swój własny zestaw.

ELŻBIETA POTOCKA