Wśród licznych głosów eksperckich warto czytać, co mówią sami zainteresowani, czyli bezpardonowo zaatakowani Ukraińcy. Wojna rosyjsko-ukraińska jest faktem, a porażki ukraińskiej armii są tak spektakularne, że zasadne pytanie brzmi: dlaczego, jaki jest powód? Na pierwszy plan wysuwa się brak odpowiedniego uzbrojenia, dalej: brak odpowiedniej kadry dowódczej i po trzecie: mizerne wyszkolenie żołnierzy. Drugą odsłonę konfliktu stanowią zabiegi dyplomatyczne Niemiec, Francji, USA i Unii Europejskiej.

Ukraińscy eksperci mówią, że gdyby Zachód poważnie dozbroił w odpowiedni sprzęt i dofinansował ich armię, to poradziłaby sobie z agresorem. Jednak to rozwiązanie nie jest oczywiste ze względu na trudne do przewidzenia konsekwencje.

Dobrego wyjścia z bratobójczego dramatu nie ma. Dobitnie uświadamiają ten stan Jurij Felsztinski – Rosjanin, emigrant w USA i Michaił Stancew – Mołdawianin, mieszka w Charkowie. Udzielili oni wywiadu weekendowej (28.02 – 1.03) „Gazecie Wyborczej”. A co mówią? Aż strach czytać i uruchamiać wyobraźnię.

Na pytanie o trzecią wojnę światową Felsztinski przywołuje rok 1962, kiedy wielu ludzi myślało, że do wojny dojdzie, ale nie doszło. Dzisiaj świat jest przekonany, że do światowego konfliktu nie dojdzie, „dlatego wojna jest wysoce prawdopodobna”. Bardzo dobry wstęp do dalszej gdybologii. Prawda?

My, czyli pokojowy Zachód, obawiamy się agresji rosyjskiej i ani nam w głowie zadanie pierwszego ciosu. Przeciwnie w Moskwie. Tam propaganda telewizyjna wmawia widzom, że USA mogą „prewencyjnie” uderzyć atomowo w Rosję. I lud w to wierzy. Putin na więc alibi i uzasadnienie „odwetu”.

Felsztinski jest przekonany, iż Putin nie spocznie dopóki w całości nie podporządkuje sobie Ukrainy i nie chodzi tu o całej jej zaanektowanie, tylko wchłonięcie do strefy wpływów – jak za czasu zimnej wojny. Ukraina jest kąskiem najtrudniejszym. O wiele łatwiej pójdzie z Białorusią Łukaszenki, a później z Łotwą, gdzie piątą kolumną będzie rosyjska mniejszość. Idąc dalej, Putin zerwał porozumienie z Litwą o środkach budowy zaufania i bezpieczeństwa. Ale Łotwa i Litwa są członkami NATO, a to już będzie groziło konfliktem światowym. Czy Putin się na to zdecyduje? I czy Rosjanie będą gotowi pójść na wojnę?

Michaił Stancew odpowiada, że „Rosjanie w tej grze są mięsem armatnim”. Putin przez 14 lat rządów zbudował system, w którym społeczeństwo nie ma żadnego wpływu na władzę. „Pragnienie posiadania imperium jest w Rosji tak zaraźliwe, że udziela się nawet tym, którzy do niedawna uważali się za opozycję” – mówi Stancew. Do tej grupy należą Michaił Chodorkowski, uwięziony przez Putina na 10 lat oraz Aleksiej Nawalny, który uznał aneksję Krymu za słuszną.

Putin w swoich wojennych poczynaniach wydaje się osamotniony. Nawet Chiny, na które liczył, nie opowiedzą się po jego stronie.

Jak więc zażegnać konflikt? Felsztinski uważa, że do ostatecznego starcia zbrojnego powinno dojść na Ukrainie. „To brutalne rozwiązanie i bardzo kosztowne dla Ukrainy, ale jedyne dające szansę powodzenia. Problem przywrócenia pokoju w Europie innymi środkami się komplikuje. Putinowi już nie da się wierzyć. Każde porozumienie można zaraz po podpisaniu wyrzucić do kosza, bo Putin i tak je złamie, i tak oszuka. Trzeba go zatrzymać siłą” – podkreśla Felsztinski.

A konkluzja Felsztinskiego jest taka: „W 2015 roku historia XXI wieku podzieli się na okres przed trzecią wojną światową i po niej lub na przed 2014 rokiem i po nim, jeżeli zdołamy tej wojny uniknąć”.