Tytuł sugeruje, że jest to pokłosie interesującej książki sprzed kilku lat „Polska Ludowa”. W rzeczywistości ta książka ma byt niezależny od poprzedniej: jest to opowieść Andrzeja Werblana, członka najwyższych władz PZPR, o sobie  samym.

Pierwsze zdania książki mówią o młodości i latach szkolnych Werblana: wyrósł  on w Tarnopolu, na polskich kresach, w rodzinie polsko-ukraińskiej, pisze też o szkole, o nadejściu Armii Czerwonej w dniu 17 września 1939 roku i o aresztowaniu przez NKWD ojca, nauczyciela, jako „wroga ludu”. Potem wywózka na Syberię i trudne życie w gułagu. Manipulacje radzieckich organów NKWD w sprawach „paszportów”, czyli dowodów osobistych dla Polaków. I Armia WP: Werblan opowiada o walkach, jakie toczyła, również o tych, blisko Warszawy. Współdziałanie z wojskami ZSRR i przyjaźnie z wojska, które trwają do dnia dzisiejszego.

Werblan stara się też wyjaśnić przyczyny służby Polaków w hitlerowskim, dobrze wyszkolonym, Wehrmachcie. Po wojnie członkostwo w PPS i szykany ze strony „namaszczonych” przez towarzyszy radzieckich członków PPR. „Cuda nad urną” w referendum i w wyborach do Sejmu Ustawodawczego. Wzmianka w książce o Józefie Cyrankiewiczu, uznawanym za lidera PPS i słynny Kongres Zjednoczeniowy PPS i PPR. Potem wspomnienie o stopniowym ograniczaniu roli Cyrankiewicza przez Bieruta i radzieckich.

Pisze o rozprawie ówczesnego kierownictwa z przywódcami AK. Niestety, Werblan nie pisze nic o „żydowskiej bezpiece”, która na rozkaz Stalina terroryzowała po wojnie Polaków, fizycznie i politycznie.

Werblan zaczynał karierę polityczną od Kielc, gdzie zetknął się z dawnymi KPP-owcami, czyli z tzw. żydokomuną; pisze też o studiach w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych w Warszawie. Podaje nazwiska koleżanek i kolegów, którzy tam się też kształcili. Dalej, pisze o czołówce partyjno-państwowej, z którą się stykał: Bolesław Bierut, Władysław Gomułka, Franciszek Szlachcic i Edward Gierek, gen. Wojciech Jaruzelski.

Wiele uwag o Chinach i ich pozytywnej roli w październiku 1956 roku, o Kubie, o przywódcach Niemiec. Werblan opowiada o czasach Stalina i o latach późniejszych w ZSRR, o atmosferze w gmachu KC, o swoich interwencjach w sprawach ludzkich (nierzadko chodziło o osoby z kręgów PZPR-owskiej opozycji), o pokoleniu ZMS-owskim, które zastępowało stopniowo w PZPR b. członków KPP. Jako osoba dobrze poinformowana, Werblan relacjonuje przebieg tzw. wydarzeń marcowych, czerwcowych 1976 r., grudniowych. Wreszcie, emerytura… Werblan udzielił wywiadu red. Walenciakowi w wieku 95 lat.

Książka rewelacyjna, która wiele czytelnikowi przypomni, wyjaśni, podpowie… Na uwagę zasługują liczne zdjęcia, nierzadko prywatne, Andrzeja Werblana.

                                                                                              Jacek Potocki

Andrzej Werblan. „Polska Ludowa. Postscriptum”. Rozmawia Robert Walenciak. Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 2019, str. 421