„Cu” dosłownie „przebierać nogami”, a „ju” odnosiło się do skórzanej piłki wykonanej z dwóch kawałków skóry zszytych razem i wypełnionych piórami lub włosiem.

Gra polegała na tym by piłkę o średnicy 15-20 cm wrzucić do małej siatki. Siatka była zamontowana na łodygach bambusa kilka metrów nad ziemią. Piłkę wrzucano poprzez 30-40 cm otwór.

W epoce Han (206 p.n.e.– 220 n.e.) spisano reguły gry, których przestrzegania pilnował sędzia. Można w niej było używać nóg, głowy, ramion, barków, tułowia, tylko nie rąk. Gracze zakładali specjalne buty z „kolcami”.

Boiska do cuju miało kształt prostokąta z kierunkiem wschód-zachód. Na kierunku północ-południe znajdowały się trybuny.

Źródło: https://new.qq.com/omn/20200717/20200717A0IVQD00.html?pc

Żołnierze z gwardii cesarskiej tworzyli drużyny „cuju” i rozgrywali mecze, których  kibicem często był cesarz.

Cuju jako gra zespołowa była elementem szkolenia wojskowego armii, wpływającego nie tylko na kondycję fizyczną, ale także pomagała rozwijać dyscyplinę i ducha współpracy wśród żołnierzy, czyli cechy potrzebne na polu bitwy.

W czasach dynastii Han cuju stało się rozrywką dla ogółu społeczeństwa. Obok drużyn męskich istniały także drużyny kobiece.

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Cuju#/media/File:One_Hundred_Children_in_the_Long_Spring.jpg Domena publiczna.

Obraz chińskiego artysty Su Hanchena tworzącego w latach 1130–1160 n.e.,  w okresie dynastii Song (960–1279), przedstawia dzieci grające w cuju.

Z czasem piłka stawała się coraz lepsza. Składała się z dwunastu kawałków precyzyjnie zszytej skóry, a pióra zostały zastąpione pęcherzem zwierzęcym nadmuchiwanym powietrzem i ważyła około 560 gramów. Współczesna piłka waży około 410-450 gramów. Ta zmiana pozwoliła graczom odbijać piłkę wyżej i swobodniej, przez co gra stawała się ciekawsza.

Czy grano brutalnie – i tak i nie

To zależało od tego, gdzie i kiedy grano. Istniały dwa style gry: można powiedzieć „łagodny”, rozgrywany w czasie różnych uroczystości dworskich. Grały wówczas dwie drużyny – po 12-16 zawodników – i ich głównym celem było strzelanie bramek. Była też inna forma gry – bai da – można powiedzieć „brutalna”, w której zwyciężała ta drużyna, która popełniła więcej fauli, tzn. wykończyła większą liczbę przeciwników.

W czasach dynastii Song (960–1279) cuju rozkwitało. Pojawili się nawet profesjonalni gracze, profesjonalne kluby i ogólnochińskie mistrzostwa. Już mniej gorliwie uprawiano ten sport w czasach dynastii Ming (1368–1644). Mandżurowie (1644–1912), by sobie grę uatrakcyjnić czasami do butów przyczepili łyżwy.

Źródło: https://new.qq.com/omn/20200717/20200717A0IVQD00.html?pc

W XXI wieku cuju przeżywa renesans. Organizuje się specjalne gry, których główną atrakcją jest założenie tradycyjnych chińskich strojów z epoki Han. W 2006 cuju zostało wpisane na listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Chin.

ELŻBIETA POTOCKA