Established 1999

LEKTURY DECYDENTA

11 luty 2022

Węgry w czasie wojny

Książka zawiera 58 artykułów i rozpraw, publikowanych w latach 1936-43.

Pierwsza z publikacji próbuje odpowiedzieć na pytanie „co takiego się dzieje z Europą?”, kiedy kilka lat wcześniej Europejczycy krzyczeli „Nigdy więcej”. A to nastąpiło… „To” czyli wojna.

Europa to tylko kontynent. Autor pisze o historii tego kontynentu, którego prawdziwe „ostatnie europejskie zdanie miał wypowiedzieć Napoleon”, który wojnę traktował „ze wstrętem”. Inni do niego nie dorośli, choć wymyślali pełne frazesów traktaty, np. Briand. Zastanawia się, kiedy był europejski „złoty wiek”. Czy jest on teraz, kiedy „ludzkość rozwija się ku coraz wyższym poziomom?”

W felietonie z 7 marca 1939 roku autor przeciwstawia ludzi młodych ludziom starym. A do jakiej kategorii ludzi należą czterdziestolatkowie, którzy „nie podążają za watahami ludzi młodych”, nie mają własnego ruchu, ani własnej partii, choć nierzadko stają „po prawej stronie, ale działają społecznie”. Autor odnosi swoje uwagi zarówno do 40-letnich Niemców, jak i 40-letnich Francuzów. Pisze też o niemieckim pisarzu Karolu Mayu, którego książki zrobiły, w swoim czasie, ogromne wrażenie na młodzieży. Dzisiaj ich pociągają już inne powieści.

Odnosi się też do rodzimej literatury, pisząc o Dniach Książki Węgierskiej i o węgierskim poecie Aranym. Pisze też o dziennikarzu Ludwigu Börne, który był „urażonym miłośnikiem Niemiec”. Zwraca uwagę na osobnika, który wyjechał przed laty do stolicy Tahiti; przy okazji autor wspomina sprawę Tuchaczewskiego w ZSRR. Pisze też o Normanie Angellu, laureacie Pokojowej Nagrody Nobla, którego zadziwiło oczekiwanie na wojnę, po Wielkiej Wojnie i po recesji gospodarczej, która objęła świat.

Jeden z felietonów poświęcony został Marii Skłodowskiej, a właściwie to książce, napisanej przez córkę Marii, Ewę. W kolejnym pisze o sytuacji w Austrii; o sytuacji Francji i o roli Anglii i Włoch. Zwraca uwagę na pytanie, czym jest wojna a czym jest pokój? Wraca do historii sztuki i wspomina Holbeina młodszego, swoje doznania w redakcji, a także historię medyczną, kiedy odnosi się do ciężko chorego lekarza, lubianego przez chorych i uznanego przez nich za autorytet.

Pisze o dążeniu bogatych Anglików do posiadania wyspy, o wynalazku mikroskopu przez Rosjanina dra Władimira Zworykina, o Węgrze o spojrzeniu proroka, o zmarłym rajcy Jakabie z Kassy.

Interesujące, że autor, w czasach, gdy Węgry były sojusznikiem Hitlera, pisał tak wiele i tak negatywnie o „trudnym” temacie, jakim była wojna. Pisał i o stanowisku Hitlera i o pacyfizmie Anglików.

Ten zbiór felietonów i artykułów jest wart przeczytania, zwłaszcza obecnie, gdy tak dużo mówi się o pokoju i o kursie Węgier.

                                                                                     Jacek Potocki

Sándor Márai, „Kronika niedzielna”. Tłum. Irena Makarewicz. Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa, s. 334  

W wydaniu nr 243, luty 2022, ISSN 2300-6692 również

  1. LEKTURY DECYDENTA

    Odpowiedź
  2. NOTATKI DO DNI PAMIĘCI

    Ставка больше чем жизнь
  3. KRYMINAŁ DECYDENTA

    Niespodziewane zakończenie
  4. WIATR OD MORZA

    Burdel
  5. UFO DECYDENTA

    Fantastyka białoruska
  6. LEKTURY DECYDENTA

    Węgry w czasie wojny
  7. WIERSZOWNIA DECYDENTA

    Knur
  8. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Miłość jest zmienna
  9. HISTORIA DECYDENTA

    Obóz jeniecki
  10. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Menda upierdliwa
  11. WIATR OD MORZA

    Izraelici epoki
  12. POEZJA DECYDENTA

    Rozterki tułacza