Książka rozpoczyna się opisem dzieciństwa bohatera, spędzonego w Lublinie; stąd opisy starego Lublina, gdzie w 1812 roku urodził się nasz bohater. Autor sporo miejsca poświęca rodzinie Antoniego Patka, zwłaszcza jego ojcu, Joachimowi, który ożenił się po raz drugi jako wdowiec. Antoni miał trójkę przyrodniego rodzeństwa, z poprzedniego małżeństwa ojca.

Z braku źródeł, dotyczących Antoniego, autor zajmuje się ważnymi tematami pomocniczymi, np. przebiegiem ówczesnego wychowania młodych ludzi w rodzinach, czy rolami pełnionymi przez ojca i matkę. Joachim Patek, to były wojskowy, jego syn Antoni również podjął służbę wojskową w koszarach w Kowalu; autor dość szczegółowo opisuje   samą armię Królestwa Polskiego. Potem wybucha Powstanie Listopadowe. Autor nie jest w stanie, z braku źródeł, opisać udziału Antoniego Patka w przygotowaniach do powstania. W każdym razie car Mikołaj I został przez Sejm Królestwa Polskiego zdetronizowany jako król Polski. Nie wiadomo natomiast wiele o ewentualnych walkach Antoniego w czasie powstania, choć autor pisze o jego udziale w kilku bitwach. Miał on dwukrotnie zostać ranny.

Wreszcie, emigracja i jej zagraniczni pomocnicy, o czym dość  szczegółowo pisze autor. Najpierw Prusy, potem Francja, obozy dla uchodźców i uposażenie dla nich, głównie we Francji. Szwajcaria: uwagi o sytuacji tego kraju; co emigranci z Polski mogli robić w Szwajcarii. Patek przebywał w kantonie genewskim, gdzie przez pewien czas uczył się rysunku: stąd jego zegarki były tak pięknie zdobione.

Autor pisze o emigrantach polskich w Szwajcarii, m.in. o Juliuszu Słowackim, choć ten nie kontaktował się z Patkiem. Autor pisze też o wspólniku Patka, Czechu, Franciszku Czapku. Patek, natomiast, w 1939 roku zawiera związek małżeński z Francuzką Adelaide Denisard, zwanej przez niego Ludwiką. A co z obywatelstwem szwajcarskim? Ta sprawa zakończyła się pozytywnie dla Antoniego dopiero w 1843 roku. Antoni uczestniczy w życiu towarzyskim polskiej emigracji, m.in. spotyka się wielokrotnie z Adamem Mickiewiczem. Są też komentarze o Andrzeju Towiańskim, mistyku, którego Mickiewicz tak uwielbiał.

Autor stwierdza, że nie ma żadnych danych o charakterze Antoniego w jego młodzieńczych latach. Pisze o przedwcześnie zmarłym jego synu. Stwierdza, że Antoni Patek był człowiekiem głęboko religijnym. Wprawdzie jeden z podrozdziałów ma w założeniu wyjaśnić charakter polityczny Antoniego, ale w rzeczywistości jest poświęcony omówieniu głównych nurtów życia politycznego Polaków w Szwajcarii, chociaż archiwów ocalało bardzo niewiele. Patek już wtedy jest znany w Szwajcarii jako współwłaściciel wytwórni zegarków w Genewie. Jest w tym czasie bardzo blisko utracjusza Antoniniego, wspiera go i jego rodzinę, spłaca jego długi.

Mowa jest w książce o powołaniu tzw. Dozoru Skarbuny Polskiej w Genewie, organizacji, która obok spraw finansowych, miała zwalczać odruchy antypolskie. W tej instytucji znalazł się też Antoni Patek, któremu owa Skarbuna marzyła się jako polski sejm emigracyjny, a polskie wychodźstwo miała intelektualnie wspierać tzw. Czytelnia Polska, a następnie polska szkoła w Paryżu. Patek zostaje odsunięty od Skarbuny, choć nadal działa wśród Polonii.

Potem następuje Wiosna Ludów. Co robi Patek? Jak cała polska diaspora w Szwajcarii, jest on zaangażowany w działalności konspiracyjnej zajmując się werbunkiem ochotników i ich przygotowaniem. Jeździ poprzez kraje ościenne do Polski. Potem następuje opis działań Antoniego Patka w drugiej połowie XIX wieku.

Wreszcie coś bliskiego Patkowi: „Historia polskiego zegarmistrzostwa w Szwajcarii”. W tej dziedzinie działalność Patka jest najbardziej rozpoznawalnym przedsięwzięciem. Rozejście się Patka z Czapkiem. Powstanie nowej firmy z Adrienem Philippem. Podróż Patka do USA i nowe rynki zbytu, z udziałem firmy Tiffany&Co., podarunek Patka dla znanego angielskiego polonofila, lorda Dudleya Couttsa Stuarta. Te ostatni ruch był świetnym przedsięwzięciem reklamowym. Bransoleta dla Deotymy. Zgon Antoniego Patka w 1877 roku, jego dzieci i brak kontynuacji firmy ojca.

Mimo braku źródeł, jak zaznacza autor, jest to fascynująca historia życia Polaka, który stał się symbolem niedoścignionej precyzji i który jest tym symbolem do dzisiaj. Jego piękne zegarki zdobią zakończenie książki.

                                                                                                 Jacek Potocki

Beniamin Czapla. „Antoni Patek. Zegarmistrz królów”. Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 2021, s. 349