Według autora, jest to najbardziej ekskluzywny klub świata, otoczony atmosferą tajemniczości, luksusu i ma status eksterytorialnej organizacji międzynarodowej. Najważniejszym jego organem jest Doradczy Komitet Gospodarczy, a sam bank jest bankiem banków centralnych, ale mało kto wie o treści obrad prezesów banków centralnych, mimo że są oni funkcjonariuszami publicznymi.

Autor pisze wiele o przyczynie założenia banku, o jego głównych aktorach. Miał on pomóc w odrodzeniu się Niemiec po I wojnie światowej, pomóc w spłacie przez Niemcy ogromnych reparacji wojennych po tamtej wojnie, może dlatego głównymi aktorami w pierwszych latach istnienia banku byli Hjalmar Schacht, architekt gospodarki hitlerowskiej III Rzeszy oraz Montagu Norman, prezes Banku Anglii.

Wiele też pisze o bliskich związkach banku z Berlinem w czasach Hitlera: po II wojnie pięciu dyrektorów banku, w tym Schacht, zostało oskarżonych o zbrodnie wojenne, ale żadnemu nie spadł włos z głowy: dzięki wstawiennictwu międzynarodowej, a zwłaszcza amerykańskiej i brytyjskiej finansjery.

Adam LeBor pisze o roli w banku Allana Dullesa, przyszłego szefa CIA oraz o rządach kolejnych prezesów banku, w tym Thomasa McKittricka. Nie pomija też roli kolejnych tuzów Wall Street w dojściu do władzy Hitlera. Dzięki spotkaniom w banku, hitlerowcy mieli pełen obraz sytuacji gospodarczej walczących z nimi aliantów, co wykorzystał rezydent wywiadu USA w Szwajcarii, werbując McKittricka do współpracy.

Autor przypomina głośną sprawę kradzieży rezerw czechosłowackiego złota przez Bank Rozrachunków i Bank Anglii i przekazanie tego złota Bankowi Rzeszy po aneksji Czechosłowacji przez III Rzeszę. Wszystko „rozeszło się po kościach” po użyciu przez wysokich funkcjonariuszy Banku Rozrachunków Międzynarodowych argumentu o niezależności banku i o niepodważalności decyzji jego kierownictwa, które było zaskoczone rozmiarami oburzenia postępowaniem banku w sprawie czechosłowackiego złota.

Interesujący jest rozdział książki pt. „Amerykański bankier Hitlera”. Autor mówi tu o wspomnianym wyżej Thomasu McKittricku i o jego kontaktach z III Rzeszą. Pisze też o banku po II wojnie światowej i jego roli w odrodzeniu Niemiec. Padają nazwiska znanych dyplomatów, zarówno niemieckich jak i alianckich, a także „umoczonych” we współpracę z brunatnymi Niemcami, wysokich funkcjonariuszy Banku Rozrachunków Międzynarodowych.

Dalej, Plan Marshalla, projekty integracyjne Europy Zachodniej (Europejski Bank Centralny). O „zimnej wojnie”, oraz o polityce USA wobec Niemiec (RFN), o roli banku  w tamtej sytuacji jest niewiele lub prawie nic w tej książce. Wreszcie, co bank robi teraz i co powinien robić. Bank nadal uważa, że ma niebiański mandat bez żadnej odpowiedzialności będąc kluczową instytucją epoki, natomiast autor domaga się większej jawności pracy banku oraz zdefiniowania jego społecznej odpowiedzialności.

Bardzo ważna książka. Można ją określić jako książkę rozrachunkową, przypominającą niechlubne czasy hołubienia przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych reżimu hitlerowskiego; najważniejszym rozdziałem tej części jest „Awans morderców zza biurka”.

                                                                                              Jacek Potocki

Adam LeBor. „Wieża w Bazylei. Tajemnicza historia banku, który rządzi światem”. Tłum. Karolina Gawlik. Wydawnictwo „Wektory”. Wrocław