8 styczeń 2019
Polska 1000 lat temu
W setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości autor analizuje największe sukcesy króla Bolesława Chrobrego 1000 lat temu, czyli w najbardziej dla tego władcy udanym roku 1018.
Przemysław Urbańczyk wymienia na końcu książki sześć takich wydarzeń, wśród których za najważniejsze uważa zawarcie z cesarzem niemieckim Henrykiem II, pokoju w Budziszynie. Rok 1018 wieńczył długoletnią walkę polskiego władcy o zdobycie dominującej pozycji w Europie Środkowo-Wschodniej. Pisząc tę książkę, autor korzystał przede wszystkim z kronik i dzienników nieżyczliwego Bolesławowi biskupa merseburskiego Thietmara oraz życzliwego polskiemu władcy, polskiego kronikarza, zwanego Gallem Anonimem. W zapiskach tego ostatniego, Bolesław jawi się jako władca dzielny, choć bezwzględny, zgodnie z prawami epoki. Nierzadko Bolesław prowokował zbrojne konflikty.
Autor rozważa sytuację rodzinną Bolesława i jego dążenia do powiązania swojej rodziny, głównie poprzez małżeństwa swych córek, z potężnymi dynastiami Europy, analizuje stosunki w państwie wczesnopiastowskim, działania militarne, zakończone sukcesem, choć nie zawsze, zwłaszcza na kierunku niemieckim i na Rusi Kijowskiej.
Przemysław Urbańczyk wprawdzie napisał książkę popularnonaukową, ale w pracy kierował się ostrożnością uczonego, i jeżeli czegoś nie był pewien, to wyraźnie pisał, że zawarte w książce, niektóre twierdzenia, to hipotezy. Jest to niekwestionowany walor tej książki: niektórzy autorzy uznają bowiem fakty niepewne za bardzo pewne, wychodząc zapewne z założenia, że i tak czytelnik nie ma możliwości sprawdzić ich prawdziwości.
Na uwagę zasługują bliskie związki Chrobrego z dworami skandynawskimi, zatargi z Niemcami oraz wojny z Rusią Kijowską o sukcesję.
Autor podkreśla wielką rolę pokoju w Budziszynie, który zapewnił Bolesławowi dość długi okres pokoju na kierunku niemieckim. Cesarz Henryk II, po sromotnie przegranej wojnie, nie miał już odwagi rozpocząć kolejnej, podobnie jak i Bolesław, który dostrzegał zmęczenie Lechitów wojnami.
Niezwykle interesujące są nowatorskie, geopolityczne rozważania autora o pozycji Bolesława Chrobrego jako łącznika między dwoma imperiami: między cesarstwem Bazylego II ze wschodniego Konstantynopola, a Henrykiem II, cesarzem zachodnim.
Bardzo interesująca książka, o czasach dawnych i raczej mało znanych.
Jacek Potocki
Przemysław Urbańczyk. „Co się stało w 1018 roku?”. Wydawnictwo „Zysk i S-ka”, Poznań 2018
LEKTURY DECYDENTA
Blisko obywatela
Ta książka ukazuje się niedługo po wyborach samorządowych, czyli jest dość aktualna. więcej...