LEKTURY DECYDENTA
Powiew grozy
Edgar Alan Poe przeszedł do historii światowej literatury jako mistrz grozy. więcej...
Edgar Alan Poe przeszedł do historii światowej literatury jako mistrz grozy.
15 opowiadań, zawartych w tym zbiorze, dotyczy zarówno mrocznych stron ludzkiego charakteru, jak i wydarzeń z pogranicza życia i śmierci, a nawet z życia pozagrobowego.
Opowieść „William Wilson” to jakby „Portret Doriana Greya”, z tym, że tym razem alter ego bohatera to żywy człowiek, niezwykle do niego podobny i podążający wszędzie za nim, a nie zmieniający się wizerunek na portrecie. Bohater opowiadania to bogaty utracjusz, karciarz, oszukujący w grze, a prześladujący go „sobowtór” William Wilson w końcu ginie, pchnięty szpadą przez bohatera opowieści. Natomiast ten ostatni umiera w tym samym momencie, gdyż istniał on w Wilsonie.
„Portret owalny” to opowieść o umierającej w trakcie malowania obrazu postaci z portretu. Opowiadanie o ożywianiu umierającego przyjaciela to dowód interesowania się Poe’go magnetyzmem i okultyzmem: przyjaciel wprawdzie zmarł, ale ma nadal kontakt z żywymi i do nich przemawia.
Opowieść o nienawiści dwóch rodów przypomina nieco dramat „Romeo i Julię” Szekspira, ale groźnym mścicielem zniewagi i krzywd jest koń, który doprowadza do pożaru siedziby rodu przeciwnika. Jest także opowieść o okręcie-widmie i o zbrodni, w założeniu doskonałej, a do której popełnienia sprawca się przyzna, dzięki głośnemu biciu serca ofiary, już po jej śmierci. Są też opowieści o doprowadzeniu do okrutnej śmierci przeciwnika z zemsty lub ze skrywanej przez lata niechęci.
Autor podsuwa czytelnikowi rozważania o nadprzyrodzonej stronie charakteru zwierząt, momentami mściwych i pomnych wyrządzonych zniewag i krzywd. Poe zwraca uwagę na niedopuszczalność złego traktowania zwierząt, które zachowują się, jakby miały duszę i chowają urazę wobec prześladowców.
Akcja wielu opowiadań toczy się w Hiszpanii, gdzie krąży jeszcze duch czarów mauretańskich, a także w Portugalii lub we Włoszech, a głośne opowiadanie „Maska Śmierci Szkarłatnej”, które zostało sfilmowane przez Rogera Cormana dotyczy po prostu Europy.
Poe najwyraźniej dopuszczał niesamowitość jedynie w krajach, poza granicami pragmatycznie ukierunkowanych Stanów Zjednoczonych.
Opowiadania, zawarte w książce czyta się z przyjemnością również dlatego, że przetłumaczył je znakomity poeta Bolesław Leśmian.
Jacek Potocki
Edgar Alan Poe, „Opowieści niesamowite”. Tłum. Bolesław Leśmian. Wydawnictwo „Skrzat”. Kraków 2018
BIBLIOTEKA DECYDENTA
Generałowie II Rzeczypospolitej
Chodzi o generałów II RP, których po zwycięskiej wojnie nad Niemcami nie chciała Wielka Brytania. więcej...