Książkę rozpoczyna wystąpienie Pana Prezydenta Andrzeja Dudy, wygłoszone w dniu 1 lutego 2018 roku w Pałacu Prezydenckim, podczas uroczystości wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom zamordowanych żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Wystąpienie zrównoważone i uroczyste. Godne Głowy Państwa.

Następnym punktem jest wstęp, napisany przez pana Jacka Pawłowicza, dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, który przedstawił historię poszukiwań szczątków ofiar na Łączce. Ciekawe, że dyrektor Pawłowicz mówi o zamordowanych „bohaterach Antykomunistycznego Powstania”. Czy w Polsce, po wojnie, było antykomunistyczne powstanie?

Następnie rozmowy z pracownikami Instytutu Pamięci Narodowej oraz z wolontariuszami, pomagającymi w pracach identyfikacyjnych. Znakomita i spokojna rozmowa „wspomnieniowa” z panią Zofią Pilecką-Optułowicz, córką rotmistrza Witolda Pileckiego.

Szczególnie cenne są rozmowy z prof. Krzysztofem Szwagrzykiem, wiceprezesem IPN i organizatorem poszukiwań na Łączce, a także z więźniami politycznymi, którzy przeżyli piekło tortur w mokotowskim więzieniu.

Wolontariusze byli wstrząśnięci formą egzekucji: z reguły to były strzały w głowę. Nic dziwnego, towarzysze czekiści, którzy działali w Polsce, przenosili żywcem metody zbrojny z moskiewskiej Lubianki. Warto wiedzieć, że główny oprawca „zza biurka”, Jakub Berman, jako jedyny komunistyczny funkcjonariusz w Polsce, miał bezpośredni kontakt telefoniczny z osławionym Ławrientijem Pawłowiczem Berią i otrzymywał stamtąd złowieszcze instrukcje, kogo i jak mordować.

Autor, kierując się najprawdopodobniej delikatnością i wyczuciem sytuacji w obliczu pewnych napięć w stosunkach polsko-izraelskich pisze o mordowaniu polskich patriotów przez polskich komunistów. Jest to częściowa prawda, gdyż polscy patrioci byli z reguły mordowani przez ubowców żydowskiego pochodzenia, wywodzących się jeszcze z KPP, którzy zostali przytargani do Polski na bagnetach Armii Czerwonej, by pilnowali krnąbrnych Polaczków. Jakub Berman to syn Isera i Guty Berman, wyjątkowo nie zmienił nazwiska na nowe, o polskim brzmieniu; ale kat rotmistrza Pileckiego, Józef Różański nazywał się Józef Goldberg, a sędzia Sądu Wojewódzkiego, która skazała na śmierć gen. Nila to Maria Gurowska czyli Maria Sand, córka Moryca Zanda i Frajdy z Eisenmanów.

Wiele pozytywnych słów mówi się w książce o osobowości i zaangażowaniu w badania na Łączce prof. Krzysztofa Szwagrzyka.

Jest to bardzo wartościowy dokument. Choć przyznam, że brak mi w nim rozmowy z prezesem Fundacji „Łączka”, red. Tadeuszem Płużański, synem Tadeusza Ludwika Płużańskiego, skazanego w procesie Witolda Pileckiego, na podwójną karę śmierci, którą zamieniono na dożywotnie więzienie. Tadeusz Ludwik Płużański wyszedł ze stalinowskiego więzienia w 1956 roku.

            Jacek Potocki

Jarosław Wróblewski. „Kwatera Ł. Wolność jest kuloodporna”. Wydawnictwo „Fronda”, Warszawa 2018