Motywy zabójstwa są owiane tajemnicą: plantator Pete Banning, nikomu nie ujawnił, dlaczego zastrzelił młodego pastora, nie powiedział też na ten temat ani słowa najbliższej rodzinie: siostrze, synowi i córce. Nie zdradził motywów zabójstwa również władzom. Natomiast żona Banninga, na jego wniosek, nieco wcześniej została pacjentką szpitala psychiatrycznego.

Autor opisuje bliższą rodzinę Banninga, a także jego adwokata, który pragnie go uchronić przed wyrokiem śmierci. Wspomina też pastora, który interesował  się kobietami. Czytelnikowi może się nasunąć wniosek, że między pastorem-podrywaczem, a żoną Banninga „coś było” i dlatego pastor zginął z ręki plantatora. Ale ten wątek dość szybko znika z powieści. Pete zdawał sobie sprawę z tego, że zostanie skazany na karę śmierci i podejmuje kroki, by po skazaniu jego rodzina nie poniosła uszczerbku finansowego: w USA jest bowiem prawo, przewidujące obowiązek wypłaty odszkodowania rodzinie ofiary zabójstwa. Okazało się, że Pete wcześniej przepisał swoją plantację rodzinie, by w momencie skazania nic formalnie nie mieć. Ten ruch został odczytany przez prokuraturę jako przygotowanie do zabójstwa, które miało być popełnione z premedytacją.

Na uwagę polskiego czytelnika zasługuje przebieg amerykańskiego procesu sądowego, a zwłaszcza dobór sędziów przysięgłych. Pete zostaje w procesie skazany na karę śmierci, wyrok zostaje wykonany po kilku apelacjach. Autor przypomina bohaterską drogę Banninga w czasie wojny na Pacyfiku, w której walczył z Japończykami na Filipinach: ukazuje brutalność Japończyków, tragedię jeńców wojennych, a głównie Amerykanów, podczas słynnego „marszu Bataan”, wreszcie ukazuje ucieczkę Banninga z niewoli. Niespodziewane pojawienie się bohatera wstrząsnęło społecznością małego, amerykańskiego miasteczka i nadało Banningowi status bohatera.

Potem czytelnik ma okazję przyglądać się wspomnianemu procesowi o odszkodowanie dla rodziny pastora Dextera Bella. Czytamy też o ucieczce żony Banninga ze szpitala psychiatrycznego i o jej samobójczej śmierci. Wreszcie dowiadujemy się o motywach zabójstwa pastora. Rzeczywiście, zalecał się on do pani Banning, ale głównym winowajcą był kto inny, którego nazwiska tu nie zdradzimy. Pojawia się bowiem ono niespodziewanie. Można więc powiedzieć, że pastor niejako „zginął przez pomyłkę”. Czy Pete zdał sobie z tego potem sprawę?

                                                                                              Jacek Potocki

John Grisham, „Dzień rozrachunku”. Tłum. Andrzej Szulc. Wydawnictwo „Albatros”, Warszawa 2020, str. 509