„System kontroli biznesowej KIKB” ma także znaczenie w ocenie poprawności wykonywania innych obowiązków prawnych, w tym w procedurze przetargowej (weryfikacja oferenta), sprawozdawczej i rachunkowej (rzetelność składanych danych). Warto pamiętać, że dobór środków potrzebnych do przejrzystego i rzetelnego wykazania związku między dokumentami a transakcjami w przedsiębiorstwie pozostawia się uznaniu podatnika. Mając to na uwadze kontrole biznesowe powinny być odpowiednie do skali, rodzaju, zakresu powadzonej działalności i powinny uwzględniać ilość, wartość transakcji oraz liczbę i charakter kontrahentów.

Kontrole biznesowe, wdrożone w przedsiębiorstwie jako zespół procedur wewnętrznych przedsiębiorstwa, są optymalnym rozwiązaniem, dającym przedsiębiorcy dostateczny poziom pewności w zakresie sprawozdawczości finansowej, rachunkowej i nadzorczej w zakresie ich zgodności z wymogami prawa, i pewność, że nie uczestniczy on  w karuzeli podatkowej. System kontroli biznesowej, wdrożony w organizacji w formie procedur ostrożnościowych, samoreguluje rynek przedsiębiorców, ograniczając ryzyko związane z nieuczciwym kontrahentem i solidarną z nim odpowiedzialność za VAT i akcyzę. Zapewnia też skuteczne ograniczenie szarej strefy i nieuczciwej konkurencji, która rozregulowuje rynek, co stanowi istotne zagrożenie dla procesów, na których Unia Europejska opiera swoje założenia. Trudno sobie wyobrazić model odpowiedzialnej firmy, w której nie zostałby wdrożony system kontroli biznesowych.

KIKB organizuje także interaktywne warsztaty dla pracowników oraz podejmuje się przeszkolenia i zapoznania kadry kierowniczej z zasadami SKB.

1 lipca 2020 wejdą w życie przepisy ustawy z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawierania uprzednich porozumień o współdziałaniu podatnika z organem skarbowym. Wprowadza ona przepisy dotyczące tzw. monitoringu horyzontalnego i ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia podatników planujących wdrożenie systemu kontroli biznesowej. W ustawie przewidziano bowiem (art. 20s i następne) możliwość podpisywania przez niektórych podatników porozumień z Szefem KAS, dotyczących współdziałania podatnika z organem skarbowym w zakresie rozliczania podatków. Warunkiem współpracy z organami podatkowymi jest jednak posiadanie skutecznego i adekwatnego zbioru zidentyfikowanych i opisanych procesów oraz procedur dotyczących zarządzania wykonywaniem obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego i zapewniających ich prawidłowe wykonanie (ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego). System ten powinien zostać nie tylko wdrożony, ale być również na bieżąco audytowany. Stosowanie rozwiązań systemowych ma stanowić zapewnienie poprawności rozliczeń podatkowych z fiskusem, a także będzie miarą oceny dochowania należytej staranności w kontaktach z innymi podatnikami.

Pomimo tego, że możliwość zawierania tego rodzaju porozumień dotyczy wyłącznie największych podatników, to stosowanie systemu kontroli biznesowej – odpowiadającego standardom ww. ustawy – z pewnością wpłynie w sposób zasadniczy na postrzeganie każdego podatnika w toku kontroli i postępowań podatkowych jako stosującego najwyższe standardy – porównywalne z podatnikami objętymi monitoringiem horyzontalnym. Oczekiwać należy że przepisy dotyczące monitoringu horyzontalnego stopniowo będą rozszerzane także na mniejsze podmioty.

Ponadto zasługuje na podkreślenie, że od dnia 1 stycznia 2019 r. obowiązują już nowe przepisy dotyczące tzw. podatku u źródła, które również wymagają dochowania należytej staranności w rozliczeniach podatku dochodowego w transakcjach transgranicznych.

Krajowy Instytut Kontroli Biznesowej zachęca do wdrożenia skutecznego systemu kontroli biznesowej.

LESZEK WIECIECH
Doradca Zarządu
Krajowy Instytut Kontroli Biznesowej

W latach 2009-2019 kierował Polską Organizacją Przemysłu i Handlu Naftowego. Głównym wyzwaniem branży w tym okresie była szara strefa w obrocie paliwami.