Established 1999

KOBIETY DECYDENTA

12 listopad 2021

Świat zaginiony

Jest to drugi tom wspomnień wybitnej Polki, raczej mało znanej nam, współczesnym.

Po wstępie wnuka autorki, znanego animatora kultury, pana Rafała Skąpskiego, w którym przybliża nam jej postać, przenosimy się na Pomorze, do dawnego zaboru pruskiego, gdzie ona i jej mąż szukają majątku po Niemcach, opuszczających ziemie polskie. Polska wtedy była już niepodległą Rzecząpospolitą, po I wojnie światowej. Wbrew powszechnemu mniemaniu, majątki poniemieckie nie charakteryzowały się wysoką kulturą gospodarowania: były osadzone na dość lichych ziemiach i pozbawione były łazienek i elektryczności, uznawanych wówczas za przejaw nowoczesności.

Poszukiwania odpowiedniego majątku ziemskiego były dość długie, o czym autorka pisze w swoich wspomnieniach, nie ukrywając „dość fałszywej” roli pośredników. Wreszcie trafia się odpowiedni, z punktu widzenia państwa Skąpskich, majątek ziemski, z dość prymitywnymi byłymi właścicielami, zresztą nuworyszami; sprawa jednak nie dochodzi do finalizacji.

Inne wspomnienia to spadająca wartość polskiej marki i pożegnanie z Kółka Gospodyń Wiejskich z Brzeznej i Litacza, zakończone wręczeniem prezentu oraz pakowanie. Uwagi rodzinne i inne, o patrolach bolszewickich w niezapomnianym roku 1920. Poszukiwanie odpowiedniej tzw. domeny państwowej, jednakże bez efektu. Autorka pisze o sytuacji członków rodziny po wojnie bolszewickiej, o ich chorobach, i o swej córce Wanduni, o śmierci swej matki, Wandy Skąpskiej.

Następnie, liczne śluby w rodzinie i liczni znajomi, których autorka odwiedza. Uwagi, jak się bawiono wówczas w karnawale, a także zajęcia i dochody autorki z ogrodu warzywnego i owocowego. Praca autorki w Kole Gospodyń, jej spory z prezeską Połczyńską i jej choroby kamieni żółciowych oraz kuracja w sanatorium w Kosowie, koło Kołomyi na Ukrainie. Zaręczyny i śluby w rodzinie i pierwsza wnuczka autorki, Marysia. Sporo uwag o strojach i o wyposażeniu pomieszczeń. Cechą charakterystyczną działań autorki były przetwory, mięsne i owocowe. O nich jest wiele słów w całej książce.

Wydatki, wspomina pani Zofia o wydatkach na edukację swych córek. Powoli rodzina się rozjeżdża po ślubach. 1933 rok to matura Wanduni, a w domu Skąpskich tradycyjne polowania w dzień urodzin pana domu; uwaga autorki wspomnień jest skupiona na potrawach i na strojach, natomiast dla podreperowania budżetu latem pojawiają się letnicy, a do wojny również praktykanci, by poduczyć się zawodu rolnika i sadownika.

Wreszcie, II wojna światowa i okupacja niemiecka, którą autorka spędza u córki Zosi, w Hebdowie, koło Krakowa. Uwagi o zachowaniu się Niemców, zwłaszcza prześladowcy Skąpskich, Niemca Bayera, zachowanie polskiej służby i opis zniszczeń wojennych.  Napady polskich band na majątki. Obozy przepełnione bojownikami i zupełnie neutralnymi osobami. Mąż autorki jest zakładnikiem. Potem nastaje wyzwolenie, nowa władza polska i koniec wspomnień.

Bardzo interesująca książka. Ukazuje świat i ludzi, których już nie ma. Książka przedstawia osobę działaczki, matki-Polki z licznym potomstwem i licznymi znajomymi i jest ilustrowana wieloma zdjęciami rodzinnymi. Na uwagę zasługuje wstęp pana Rafała Skąpskiego i jego przypisy.

                                                                                              Jacek Potocki

Zofia z Odrowąż-Pieniążków Skąpska. „Dziwne jest serce kobiece”. Tom 2, Wspomnienia z Pomorza i Hebdowa. Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa 2021, s. 664

W wydaniu nr 240, listopad 2021, ISSN 2300-6692 również

  1. GÓRY DECYDENTA

    Trudny szczyt
  2. KULTURA DECYDENTA

    Rosyjsko-ukraińska wizja "Rewizora"
  3. DLA WYCZYTYWACZY

    Bestsellery na prezenty
  4. HISTORIA DECYDENTA

    Polskie królowe
  5. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Słabo to wygląda
  6. NADPŁYWAJĄ ŚWIĘTA

    Karp zdrowy z natury
  7. LEKTURY DECYDENTA

    Ciągoty Filipa
  8. LEKTURY DECYDENTA

    Chmurna młodość
  9. HISTORIA DECYDENTA

    Planowana wyprawa Polski z Hitlerem przeciw ZSRR
  10. HISTORIA DECYDENTA

    Prawdziwa Francja
  11. KOBIETY DECYDENTA

    Świat zaginiony
  12. WIERSZOWNIA DECYDENTA

    Nowa Falanga
  13. GÓRY DECYDENTA

    Wspinaczka
  14. WIATR OD MORZA

    Szli na Zachód osadnicy, szlakiem Wielkiej Niedźwiedzicy
  15. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Zrozumieć Chiny
  16. HISTORIA DECYDENTA

    Robotnicza Łódź w latach przełomu
  17. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Psychologia kreatury
  18. WIATR OD MORZA

    Braunaur Strasse
  19. LEKTURY DECYDENTA

    Argentyńska kultura