Mały Aron też tam pracował, zajmując się procesem wykańczania tkanin. W Warszawie Aron początkowo chodził do polskiej szkoły, ale później przeniósł się do żydowskiego chederu. Nie był z życia zadowolony i postanowił uciec do Palestyny, która jawiła się w środowisku jako biblijna Ziemia Obiecana.

Aron przedstawia czytelnikom swoje życie rodzinne i społeczne: chory młodszy brat i wiecznie niezadowolony ojciec. W tym czasie Aron słucha radiowych pogadanek Janusza Korczaka, z którym się wkrótce zetknie osobiście. Kolega Aronka, Lutek to pierwsza prawdziwa przyjaźń. Śmierć młodszego brata, wreszcie wojna i getto w Warszawie. Opisy zniszczonej stolicy i walka Żydów o przetrwanie z dnia na dzień. Pierwsze spotkanie z Korczakiem. Grabieże w getcie, dokonywane przez Niemców, a Żydzi musieli nosić, naszyte na ubraniach, żółte gwiazdy Dawida.

Zaczynają się problemy z żywnością; po prostu zaczyna jej brakować, więc rozkwita szmugiel, z którym walczą Niemcy, a pomagają im żydowscy policjanci, którzy w powieści zostali nazwani „żółtymi policjantami”, w odróżnieniu od polskich, „granatowych policjantów”. Ci ostatni działali po tzw. stronie aryjskiej, czyli w okupowanej Warszawie.

Czytelnicy i nasz bohater stykają się z panem Jakubem Lejkinem, zastępcą komendanta żydowskiej policji, znanym z wyjątkowej brutalności. Była to zresztą postać autentyczna. Jakub Lejkin przed wojną był adwokatem, a z powodu wyjątkowej roli w deportacjach i prześladowaniach Żydów, został skazany na śmierć przez Żydowską Organizację Bojową. Wyrok wykonano w 1942 roku. Otóż, w powieści Lejkin podstępem wydobywa od Aronka informację o kanałach przemytniczych w getcie i wraz z Niemcami zabija kolegę Aronka, Lutka. Opinia o donosicielskiej roli Aronka idzie w lud, pogłębiana przez Lejkina i młodego przywódcę gangu, Borysa, który potem ma tworzyć oddział Żydowskiej Organizacji Bojowej.

Aronek ucieka od rodziny do sierocińca, prowadzonego przez dra Korczaka. Opis życia w sierocińcu i ostatnia droga Janusza Korczaka z dziećmi do Treblinki, gdzie Niemcy ich zagazowali.

Jest to interesująca, obiektywna książka o życiu Żydów w warszawskim getcie, o wrednej roli żydowskich policjantów, wywodzących się z kwiatu przedwojennej, żydowskiej inteligencji. Wbrew „tradycji” publicystów i tzw. historyków żydowskich w powieści Sheparda nie ma oskarżeń pod adresem Narodu Polskiego. Rolę siepaczy w powieści pełnią żydowscy kolaboranci Niemców oraz Ukraińcy. Gdyby było w rzeczywistości inaczej, autor na pewno by o tym napisał, gdyż oparł swe rozważania o wszystkie wspomnienia tych, którzy przeżyli getto. Dlatego trzeba tę książkę przeczytać i ją rozpropagować.

                                                                                                 Jacek Potocki

Jim Shepard. „Księga Arona”. Tłum. Zofia Szachnowska-Olesiejuk. Wydawnictwo „Sonia Draga”, Katowice 2019