LEKTURY DECYDENTA
Punkty widzenia
Książka zawiera opis 25 wydarzeń, które zmieniły dzieje Polski. więcej...
Książka zawiera opis życia i działań 24 osób z podziemia antykomunistycznego.
Większość z tych osób jest raczej znana lokalnie, chociaż książka przedstawia również postaci znane w skali ogólnopolskiej, takie jak generał Emil Fieldorf „Nil”, Józef Kuraś „Ogień”, generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, rotmistrz Witold Pilecki „Witold”, Danuta Siedzikówna „Inka”, czy Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”.
Z przedstawionych życiorysów wynika, że większość Żołnierzy Wyklętych wywodziła się nie z tzw. klas wyższych, tylko z wielodzietnych rodzin chłopskich. Inną cechą charakterystyczną większości tych postaci jest nieznajomość miejsca ich pochówku: tak władza ludowa bała się ich legendy nawet po ich śmierci.
Autorka nie wyjaśnia czytelnikowi przyczyny „przekazania” Polski Stalinowi po II wojnie światowej przez zachodnich przywódców, a przedstawieni w książce bojownicy, walczyli przeciwko temu zniewoleniu; nie złożyli oni broni po rozwiązaniu Armii Krajowej przez jej ostatniego komendanta, gen. Leopolda Okulickiego.
O tej walce mogą świadczyć liczne obchody pamięci Żołnierzy Wyklętych, odbywające się w ostatnich latach w różnych miejscach Polski. Większość Żołnierzy Wyklętych wpadła w ręce Urzędu Bezpieczeństwa w wyniku zdrady ze strony członków bliskiej rodziny lub współtowarzyszy broni. Niektórzy z bojowników wywodzili się z przedwojennych rodzin żołnierskich: mieli więc niejako zakodowane pojęcie patriotyzmu.
A jakie podejmowali oni akcje? Ano, likwidowali funkcjonariuszy UB i MO, a także współpracowników tych służb (wielu z nich zostało wymienionych w książce z nazwiska, dzięki kwerendzie autorki książki w zbiorach Instytutu Pamięci Narodowej), likwidowali też członków władz komunistycznych oraz działaczy PPR.
Żołnierze Wyklęci ginęli w boju, ale większość z nich została zamordowana przez ubowców strzałem w potylicę tak, jak to robiło radzieckie NKWD; niektórzy zostali skazani na śmierć przez tzw. polskie sądy, niektórzy zostali porwani w Polsce i przewiezieni do ZSRR.
Autorka pomija milczeniem skład etniczny ówczesnego UB i komórek lokalnych; były to struktury żydowskie, wywodzące się z przedwojennej KPP, wysłane przez Stalina do Polski „by pilnowały Polaczków”.
Na uwagę czytelnika zasługują liczne zdjęcia z archiwum rodzinnych bojowników oraz z zasobów IPN. Ważne są również mapki, ukazujące obszar działania bojowników. Natomiast przypomnienie ich bohaterstwa stało się możliwe dopiero po przemianach 1989 roku.
Bardzo wartościowa książka-przewodnik, ujmująca całościowo skład dowództwa Żołnierzy Wyklętych oraz najbardziej aktywny człon bojowników.
Jacek Potocki
Monika Karolczuk. „Polska. Śladami Żołnierzy Wyklętych. Przewodnik”. Wydawnictwo „Aromat Słowa”, Kraków 2021.s. 256
BIBLIOTEKA DECYDENTA
Twórca Dyzmy
Tadeusz Dołęga-Mostowicz to najpopularniejszy i najchętniej czytany przed wojną polski pisarz. Ta książka jest właśnie o nim. więcej...