Właścicielem tych komórek jest syn oficera Armii Radzieckiej, mieszkający w tajnej wiosce Kapustin Jar, obok której zlokalizowano pierwszy radziecki poligon rakietowy. Zatem chłopak zaliczał się do ówczesnej radzieckiej elity, będąc jednakże członkiem „społeczeństwa permanentnych niedoborów”. I właśnie o tych niedoborach jest ta książka. I jak toczyło się życie w ZSRR, mimo tych niedoborów.

Na początku, jak wyglądało mieszkanie, udekorowane standardowo, po radziecku, jakiej muzyki słuchano i w jakich warunkach, kiedy nie można było w sklepach dostać żadnych jej nośników, które można było bez trudu nabyć w innych krajach, nawet w tzw. demoludach.

Jak panie były w czasach radzieckich ubrane: ano same sobie szyły sukienki, a obuwie kupowało się w dużych miastach, wystając godzinami w kolejkach  lub zamawiało się u szewców-rzemieślników. Młodzi ludzie ubierali się w ubrania przerobione ze starych ciuchów; autor pisze, jakich kobiety dokonywały cudów, by ich dzieci były „modnie ubrane”; pisze też, co się nosiło: bardzo popularne były buty z Rumunii oraz kurtki z Czechosłowacji, gdyż Związek Radziecki nie był w stanie produkować modnej odzieży dobrej jakości.

Kabakow zwraca uwagę na „cywilny” strój radzieckich oficerów i na strój ich żon. Przypomina słynne dresy, zwraca uwagę na „kupiony trafem” rower, na radzieckie samochody, te prawdziwe i te, zabawki. Pisze o mundurkach szkolnych, które „tuszowały” braki modnej odzieży. A skąd brała się modna odzież? Kupowano ją w komisach, przywożono z podróży służbowych z zagranicy.

Autor wspomina ówczesny zwyczaj kupowania „przedrewolucyjnych” mebli, wyrzuconych na śmietnik; wytworzyła się specjalna grupa ludzi, którzy z tego utrzymywali się. Pisze o zegarkach, o latarkach, o aparatach fotograficznych i o wielu innych gadżetach spoza ZSRR, które kupowano w komisach. Pisze o popularnych papierosach, o noszonych czapkach, które zdradzały przynależność społeczną właścicieli. Wreszcie wspomina, znane również w czasach Polski Ludowej, ładowanie długopisów czy repasację pończoch.

Książka w interesujący sposób ukazuje, jakie było codzienne życie w pełnym niedoborów radzieckim kraju-raju.

                                                                                              Jacek Potocki

Aleksandr Kabakow. „Bagaż wspomnień czyli mój ZSRR”. Tłum. Galina Palacz, Andrzej Palacz. Wydawnictwo „Inicjał”, Warszawa 2018