Oscary daje się za prostackie historyjki. Fabuła, akcja. Dialogi. Powielanie schematów. Klasyka ilustrowana. Komiks (przepraszam, teraz to jest „powieść graficzna”). Pospolitość i sztywna forma.

A „IO” to obraz, dźwięk, zapach, dotyk, smak. To droga bohatera przez czas i przestrzeń. To baśń. To mit.

Tego filmu nie da się porównać do innego. Nawet „Na los szczęścia, Baltazarze” nie jest odpowiednim punktem odniesienia. Skolimowski stworzył dzieło osobne. Nie tylko on, bo przecież obraz i muzyka współtworzą je. W tym filmie nic nie jest dosłowne, sceny przemawiają za siebie, malują ludzką cywilizację na tle prawdziwego świata i wyświetlają prawdę o nas.

To gorzka prawda. O egoizmie i okrucieństwie. O bezmyślności. O bezdennej głupocie. Ale przede wszystkim o tym, jaka dziwna jest ludzkość. Jaki chaos tworzymy na tle uporządkowanej i logicznej natury. Jak umiemy niszczyć, zabijać bez żadnej potrzeby, jak bezsensowna jest nasza rozrywka, jak dążymy do zagłady wszystkiego, co nas podtrzymuje przy życiu. Jak ślepi jesteśmy w tym naszym egocentryzmie. Antropocentryzmie.

Patrzy na to wszystko niewinne stworzenie i nie może się nadziwić. Taki to jest film.

Kiedy wracamy do świata akcji i dialogów, pościgów, strzelanin, babrania się w zabagnionej psychice, powierzchownych melodramatów, nieśmiesznych komedii, tego natłoku szmiry, to aż zatyka z obrzydzenia. Taki jest tamten film.

Chciałoby się, by „IO” obejrzeli wszyscy. I chciałoby się, by otworzyli oczy. By się ocknęli. Bo czas dobiega końca…

Dorota Kramarczyk