No i może jeszcze ze stalą damasceńską, z której w średniowieczu wyrabiano znakomite miecze, i tkaniną żakardową zwaną adamaszkiem, produkowaną w Syrii w VII-XI wieku. Ciągle wytwarza się z niej m.in. pościel. Miłośników kwiatów muszą zachwycać słodko pachnące róże damasceńskie.

Znana jest też historia nawrócenia faryzeusza Szawła, prześladowcy chrześcijan. Kiedy w jednej ze swoich misji udał się do Damaszku, po drodze „olśniła go światłość z nieba”, a gdy upadł na ziemię, usłyszał głos, który mówił: „Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?”. Szaweł zapytał „Kto jesteś Panie?” i usłyszał „ Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz”. I to był moment jego nawrócenia. Kiedy Szaweł dotarł do Damaszku, przyjął chrzest, stał się Pawłem Apostołem i rozpoczął podróże misyjne w Syrii, Azji Mniejszej, Grecji, Macedonii, Italii, Hiszpanii.

W prawdopodobnym miejscu tamtego zdarzenia, stoi kościół pod wezwaniem Nawrócenia św. Pawła[1].

I to chyba wszystko. Ale Damaszek to przecież dużo więcej. Stolica Syrii to jedno z najstarszych miast Bliskiego Wschodu i możliwe, że również i świata.

Legendy głoszą, że Damaszek jest równie stary jak ludzkość, że Adam i Ewa osiedlili się w tych okolicach, a jedna z grot na górze Kasjun (690 m n.p.m.) była świadkiem tragedii Abla i Kaina.

Faktem jest, że teren ten był zamieszkały od tysięcy lat. Ślady życia ludzkiego z epoki kamiennej odkryte zostały we wschodniej części Ghouty. To historycznie najbardziej znana „zielona strefa” Damaszku. Za jej granicami były już tylko piaski Pustyni Syryjskiej. Od starożytności ten obszar zasila rzeka Barada, co sprzyjało powstaniu licznych oaz na jej brzegach.

Nie do końca znane jest pochodzenie nazwy miasta. Niektórzy badacze wywodzą ją od imienia Damaskosa, syna Hermesa, który ponoć zamieszkiwał te regiony. Inni wiążą ją z Damakiną, żoną asyryjskiego boga wody, która była opiekunką miasta i nazwa „Damaszek” może oznaczać „nawodniony dom”.

Udokumentowana historia Damaszku pojawia się w momencie osiedlenia się na tym terenie Aramejczyków. To ludy semickie, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii. W drugiej połowie II tysiąclecia zaczęły przenikać do Mezopotamii i Syrii. W XIII wieku p.n.e. utworzyły one na terenach Syrii niewielkie państewka. Najpotężniejszym z nich było Aram ze stolicą w Ibe – Damaszek. W VIII w. p.n.e. państwa aramejskie w Syrii zostały podbite przez Asyrię. Aramejczycy zostali rozproszeni po całym Bliskim Wschodzie, przyczyniając się w ten sposób do rozpowszechnienia języka aramejskiego, którym posługiwał się m. in. Jezus.

Damaszek to miejsce, w którym przez wieki ścierały się kultury trzech kontynentów – Europy, Afryki i Azji. To także jeden z przystanków Jedwabnego Szlaku, który wiódł z Cesarstwa Chin do Europy. Nie wiadomo jak wyglądał Damaszek w tamtych czasach, ponieważ to wciąż żywy organizm i nie prowadzi się tu rozległych prac wykopaliskowych. Tylko przypadkowe odkrycia mówią coś o przeszłości. W 1965 roku na terenie Meczetu Umajjadów odkryto olbrzymie kamienie z czasów aramejskich, a także statuę skrzydlatego lwa w bazalcie. Potwierdzałoby to istnienie w miejscu meczetu świątyni aramejskiego boga deszczu, burz i piorunów – Hadada, utożsamianego później z Ba’alem.

Damaszek był potem kolejno pod panowaniem Asyryjczyków, Babilończyków i Persów.

W roku 333 p.n.e. do Syrii wszedł Aleksander Wielki i to był początek okresu klasycznego. Odtąd, przez prawie 1000 lat Damaszek był pod dominacją Greków, Rzymian i Bizancjum. W 64 roku p.n.e. Syria stała się prowincją Rzymu. Po Rzymianach pozostało wiele zabytków, zwłaszcza w obrębie Starego Miasta. Syria nie pozostała Rzymowi dłużna. Dała mu cesarza Filipa I Araba. Pochodził z jednej z południowych prowincji Syrii (dzisiaj miasto Szahba) i rządził imperium w latach 244–249.

Syria w granicach imperium pozostawała do jego rozpadu w roku 395. Potem znalazła się pod panowaniem Bizancjum, a Damaszek został siedzibą biskupstwa. W 635 roku miasto zostało zdobyte przez kalifa Omara, a w zasadzie przez wodza wojsk muzułmańskich Khaleda Ibn Al.-Walida, zwanego przez Proroka Mahometa „Mieczem Boga” (Sayf Allah). W 15 lat później cały kraj znajdował się już pod władzą wyznawców Proroka.

Złote czasy Damaszku przypadają na okres panowania kalifów z dynastii Umajjadów, tj. na lata 661–750. Damaszek był stolicą ich imperium sięgającego od Atlantyku aż do stepów Azji centralnej.

https://umayyaddynasty.weebly.com/

Umajjadzi na terenach swojego państwa budowali wspaniałe świadectwa ich wiary – meczety.

W Damaszku – w latach 706–715 powstał Wielki Meczet Umajjadów. To jeden z największych i najwspanialszych meczetów, jakie kiedykolwiek wzniesiono na świecie.

Ten „Dom Boga” stoi w sercu Starego Damaszku. Jego bazą była bazylika św. Jana Chrzciciela. To była dość powszechna praktyka wykorzystywania już istniejących obiektów religijnych i dostosowywanie ich do potrzeb innych wyznań. To miejsce ma taką właśnie historię. Od początków I tysiąclecia p.n.e. stanowiło punkt centralny tego miasta. W X w. p.n.e. mieściła się tam świątynia wspomnianego już wyżej aramejskiego boga deszczu, burz i urodzaju, Hadada. W okresie klasycznym było to miejsce kultowe Greków, następnie Rzymian, którzy poświęcili je Jowiszowi. Z czasów rzymskich zachowały się pewne elementy murów po stronie południowej i zachodniej, kolumny i łuk.

W tym miejscu złożono głowę Jana Chrzciciela

W I wieku naszej ery Damaszek był jednym z głównych centrów chrześcijaństwa. Duże zasługi w jego umacnianiu na tym terenie miał bizantyjski cesarz Teodozjusz I Wielki, który w roku 390 nakazał zbudować sanktuarium ku czci św. Jana Chrzciciela i umieścić tam jego relikwie. I tak powstała chrześcijańska bazylika, która  od momentu pojawienia się tu muzułmanów stała się miejscem modłów wyznawców dwóch religii. Chrześcijanie modlili się w zachodniej części bazyliki, a muzułmanie w części wschodniej. Ta koegzystencja trwała 70 lat, ale w roku 705 rządy objął kalif Walid Ibn Abdel Malik, który zapragnął zbudować meczet na miarę ówczesnego imperium arabskiego, meczet jakiego „nikt nie zbudował dotąd, ani nie zbuduje potem”. I chciał to zrobić w tym właśnie miejscu. By je zdobyć obiecał chrześcijanom nienaruszalność ich posiadłości, i zachowanie wszystkich istniejących w mieście kościołów oraz budowę nowej świątyni pod wezwaniem Najświętszej Panny Marii.

Muzułmanie przejęli nie tylko bazylikę, ale również relikwie św. Jana Chrzciciela, czczonego przez islam jako jednego z proroków. Dlaczego kalifowie nie wybrali innego miejsca dla swojej świątyni? Odpowiedź wydaje się prosta. W miastach muzułmańskich meczety zawsze zajmowały miejsce centralne. Były to nie tylko miejsca kultu, gdzie wierni spotykali się na modlitwy, ale też centra społeczno-polityczno-naukowe. Wokół nich rozrastało się miasto, którego wszystkie ulice prowadziły w kierunku meczetu. W jego pobliżu powstawały inne ważne instytucje jak siedziby władców, bazary, szkoły, szpitale, łaźnie. W Damaszku takie święte miejsce już istniało. Wystarczyło tam tylko postawić meczet. Czy przetrwa?

Meczet Umajjadów na Starym Mieście w Aleppo, wpisany Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO nie przetrwał…

Źródło: https://www.theguardian.com/world/gallery/2013/apr/25/syria-umayyad-mosque-destroyed-pictures

GRAŻYNA JAMMOUL

[1] http://www.galaxie.com/article/bspade23-3-06;