Politycy łudzili się, że do konfliktu nie dojdzie i napaść na Polskę przyjęto z pewnym zaskoczeniem. O tym zaskoczeniu pisze w interesującym wstępie szef wydawnictwa „Biały Kruk”, Leszek Sosnowski, słusznie zauważając, że „beztroska dominowała rozsądek”. Nie bardzo da się natomiast całkowicie zrozumieć twierdzenia, że „przebrane w nowe szaty, stare zagrożenia są dziś ponownie lekceważone”. A NATO? A Unia Europejska?

W rozdziale wstępnym, autorzy wspominają skomplikowane stosunki międzynarodowe na początku 1939 roku, potem niemiecką i radziecką okupację naszych ziem, w tym eksterminację Polaków, zwłaszcza zaś wywózkę naszych rodaków do łagrów w kraju-raju, rządzonym przez Najwybitniejszego Językoznawcę. Nie pomijają oni ogromnych strat osobowych Narodu w wyniku ludobójstwa, a także strat materialnych, indywidualnych i narodowych.

Autorzy przypominają też politykę naszych sojuszników, Anglii i Francji, którzy byli skłonni zaspokoić wszelkie roszczenia (żądania) Hitlera, rzucając na szalę niepodległość innych narodów, zwłaszcza Polski i Czechosłowacji. Po to, by Niemcy nie naruszyły niepodległości Anglii i Francji oraz zachowały całość ich imperiów kolonialnych.

Jeśli chodzi o Polskę, to konstatacja autorów jest koszmarna: uważają oni, że ówczesny rząd RP nie rozumiał rzeczywistości politycznej w 1939 roku, a ekipa sanacji po śmierci Piłsudskiego coraz bardziej wyjaławiała się intelektualnie. Chociaż pozytywnie oceniają powszechny zapał Polaków do konspiracji, po zajęciu naszych ziem przez Niemców i ZSRR.

Książka to kalendarium wydarzeń 1939 roku; zarówno na linii Polska – przyszli okupanci, jak i fakty w samej Polsce. Ale w książce są przedstawione nie tylko wydarzenia polityczno-militarne, czytelnik może sobie przypomnieć ważne wydarzenia sportowe i osoby mistrzów, narodziny wybitnych twórców kultury czy artystów – nierzadko chodzi o osoby, które stały się słynne już po wojnie. Wiele słów napisano o bohaterskiej postawie osób duchownych czy papieży. Nierzadko napisano o tym po raz pierwszy.

Ważną częścią książki są życiorysy i fragmenty wspomnień tych osób. Czytelnik z pewnością doceni wartość licznych fotografii z tamtego okresu.

Jest to książka wyczekiwana od dawna. Ujawniająca pewne tajemnice oraz ukazująca fakty, w interesującej interpretacji.

                                                                                                 Jacek Potocki

Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn. „Rok 1939. Od beztroski do tragedii”. Wydawnictwo „Biały Kruk”, Kraków 2019, str.311