Obie powieści dotyczą rywalizacji wywiadów wojskowych: rosyjskiego i niemieckiego w czasie I wojny światowej, kiedy oba państwa były po przeciwnych stronach.

Powieść „Młokos i diabeł” obejmuje działalność niemieckiego agenta w rosyjskiej armii, porucznika Riabcewa, zaś celem końcowym tej powieści jest zdemaskowanie niemieckiej siatki szpiegowskiej, zwłaszcza jej nieznanego kontrwywiadowi rezydenta. Niemiecki szpieg zostaje zatrzymany przez zespół funkcjonariusz pod wodzą księcia Kozłowskiego. Okazuje się, że Riabcew skopiował generalny plan operacji przeciwko Niemcom, na którym ma bazować cała rosyjska strategia. Natomiast rezydentowi udaje się uciec przez zupełny przypadek: nieświadomie pomaga mu właściwy bohater powieści, student Romanow, który przegania funkcjonariuszy wywiadu. Przy okazji czytelnik dowiaduje się nieco o życiu Romanowa, który poza pięknym głosem i umiejętnością śpiewu nic nie miał i niczego nie umiał.

A jak kontrwywiad rosyjski szukał niemieckiego rezydenta, to kolejny humor w tej powieści. Romanow podrzuca pewne idee kontrwywiadowi: sugeruje, by rezydenta łapać wraz z planem w czasie meczu piłkarskiego między Rosjanami a Niemcami. Plan nie wychodzi, a wojna tuż, tuż… I na nic nie ma czasu. Niemcy zabierają kopię planu, a Rosjanie udają, że nic się nie stało i planu operacji nie będą zmieniać. Humor, ale tragiczny w skutkach, gdyż Rosja tak walczyła w I wojnie, jak chroniła swoje tajemnice… i jak pokonywała rezydenta niemieckiego wywiadu. Kpiny w biały dzień, zwłaszcza kiedy Romanow gubi magazynek swego pistoletu, a potem Niemcowi udaje się go skutecznie oszukać: rezydent unika schwytania fingując własną śmierć.

„Cierpienie załamanego serca” to kolejna powieść cyklu. Akcja książki przenosi się do Szwajcarii, gdzie działający w warunkach wojny w kontrwywiadzie, odnaleziony przez księcia Kozłowskiego, Romanow ma wykraść tajny rejestr kontaktów, prowadzony przez zawodowego handlarza informacji, Sommera, który te informacje sprzedaje obu wojującym stronom. Kontrwywiad rosyjski organizuje trupę teatralną, złożoną z dość przypadkowych ludzi, która ma zdobyć wspomniany rejestr. Autor opisuje odpowiednie przedsięwzięcia trupy oraz przeciwdziałania Sommera.

Czytelnik spotyka też nową postać, Klarę. Interesujące wyjaśnienie, kim jest Klara. Nie wypada tego ujawniać; nie wypada też opisywać, jak bohaterowie powieści dotarli do sejfu z rejestrem, co zastali w pomieszczeniu i kto za tym stał. Częściowo mafia… ale nie tylko. Koniec powieści jest niemal tragiczny. Jak dalece, o tym Akunin napisze w dalszej powieści tego cyklu.

Te pełne humoru powieści częściowo wyjaśniać mogą, dlaczego Rosji szło w I wojnie tak marnie…

                                                                                                 Jacek Potocki

Boris Akunin. „Młokos i diabeł” i „Cierpienie złamanego serca”, z cyklu „Bruderszaft ze śmiercią”. Tłum. Piotr Fast. Wydawnictwo „Replika”.