Głównym mechanizmem stosowanym przez przestępców jest wyłudzanie VAT z wykorzystaniem schematu znikającego podmiotu. Szacowane uszczuplenia dochodów państwa w zakresie podatku VAT, akcyzy oraz opłaty paliwowej z tytułu wyłudzeń na rynku oleju napędowego w 2012 wyniosły około 4 miliardów PLN. Na mniejszą skalę problem dotyczy łamania przepisów o podatku akcyzowym oraz paliw takich, jak benzyna czy LPG. Łączne straty budżetu z tytułu działalności przestępczości gospodarczej w obrocie paliwami w 2012 roku oszacowano na ponad 5 mld PLN. Ofiarami strefy wyłudzeń są też uczciwe przedsiębiorstwa które tracą rynek, gdyż nie są w stanie konkurować cenowo z podmiotami działającymi z naruszeniem prawa. Jako główne przyczyny, sprzyjające rozwojowi przestępczości gospodarczej w obrocie paliwami, zidentyfikowano nieszczelności w systemie prawa podatkowego i pozapodatkowego, brak kompleksowego systemu monitorowania nieprawidłowości na rynku produkcji i dystrybucji paliw ciekłych, słabą koordynację działań poszczególnych organów i służb.

Oficjalne dane statystyczne i obserwacje firm członkowskich POPiHN wskazują na dalszy wzrost strefy wyłudzeń w obrocie olejem napędowym w roku 2013 i przekroczenie poziomu 15%. Oceniamy, że w minionym roku budżet państwa – a więc my wszyscy – stracił z tytułu oszustw podatkowych w sektorze paliwowym około 6 miliardów złotych rocznie. W nielegalny obrót paliwem na dużą skalę zaangażowały się zorganizowane grupy przestępcze.

Już dziś paliwa z polskich rafinerii wypierane są z rynku przez paliwo z „czarnej” strefy. W konsekwencji ma miejsce wzrost eksportu polskiego paliwa i tym samym coraz większe uszczuplenie wpływów budżetowych państwa z tytułu należnych podatków od towarów sprzedawanych w kraju. Mniejszy strumień paliw z rafinerii krajowych na rynek wewnętrzny oznacza również konieczność redukcji ilości firm zajmujących się obrotem paliwami w Polsce – w tym dezinwestycji niektórych koncernów międzynarodowych – i nieunikniony wzrost bezrobocia w sektorze producentów, hurtowników, transportu  i dystrybucji paliw.

Nasze stanowisko:

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN) wyrażają poparcie dla wszelkich działań, których celem ma być ograniczenie przestępstw podatkowych w obrocie paliwami, niekiedy eufemistycznie nazywanych szarą strefą.

Z zadowoleniem przyjmujemy fakt podpisania 30 stycznia 2014 porozumienia Ministra Spraw Wewnętrznych, Ministra Finansów oraz Prokuratora Generalnego o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości gospodarczej. Mamy nadzieję, że intensyfikacja współpracy służb skarbowych, policji, prokuratorów i sądów przyczyni się do efektywniejszego zwalczania rozlewającej się fali wyłudzeń podatkowych.

Cieszą też doniesienia o intensyfikacji kompleksowych kontroli, przeprowadzanych przez służby skarbowe z wykorzystaniem nowoczesnych instrumentów analizy danych.

POPiHN podtrzymuje gotowość do pełnej współpracy z instytucjami administracji państwowej i organami ścigania w zakresie analizy sytuacji na rynku oraz skuteczności podejmowanych działań.

W naszej ocenie przyjęte w 2013 roku przepisy o zmianie podatku od towarów i usług (Ustawa z dnia 26 lipca 2013 o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) w zakresie tzw. solidarnej odpowiedzialności miały jedynie krótkotrwały charakter odstraszający, a w ostateczności  pomogły nawet niektórym nieuczciwym przedsiębiorcom zalegitymizować swoją działalność. Dlatego też branża uważa za niezbędne dalsze uszczelnienie przepisów dotyczących podatku VAT. Wnioskujemy o:

1.    objęcie obowiązkiem miesięcznych deklaracji VAT podmiotów wchodzących na rynek sprzedaży paliw;

2.    obniżenie wartości, od której dopuszczalne byłoby stosowanie instytucji odpowiedzialności solidarnej do 10.000 PLN;

3.    obniżenie do 10.000 PLN wartości dostaw, jako granicy obligatoryjnego miesięcznego deklarowania podatku VAT;

4.    zmiana zapisu o rejestrze podmiotów, które wniosły kaucję, w ten sposób, by widoczne były również podmioty, które zostały zeń skreślone przez naczelnika urzędu skarbowego z powodu wniesienia zbyt niskiej kaucji lub też powstania zaległości podatkowych – wraz z podaniem przyczyny skreślenia.

Wyrażamy jednocześnie zadowolenie z zapisów, przyjętych w nowelizacji ustawy Prawo energetyczne (zawartych w Ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw). W naszym odczuciu pozwolą one na wyeliminowanie niewiarygodnych podmiotów z działalności, mającej wpływ na bezpieczeństwo energetyczne Polski.

POPiHN od dawna postuluje stworzenie jednolitej, kompleksowej i częściowo dostępnej publicznie elektronicznej bazy danych, prowadzących działalność w zakresie wytwarzania oraz obrotu hurtowego i detalicznego paliwami (tzw. „platformy paliwowej”), która pozwoliłaby na efektywniejszą walkę z szarą strefą i innymi naruszeniami prawa w handlu paliwami.

Platforma paliwowa powinna być dostępna „on-line” w trzech trybach dostępu:

1. Dostęp dla przedsiębiorców i klientów (np. możliwość sprawdzenia, czy stacja posiada koncesję i czy była karana za naruszenia przepisów dotyczących jakości paliw);

2. Dostęp dla służb kontrolnych (UDT, IH, nadzór budowlany, straż pożarna, GUM etc.);

3. Dostęp dla organów ścigania i służb podatkowych, podległych MSW i MF – informacje dotyczące wywiązywania się z zobowiązań celno-podatkowych.

Niestety, nasze postulaty w tym zakresie zostały całkowicie pominięte podczas zakończonego 10 czerwca 2014 r. procesu nowelizacji ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.

Należy podkreślić, że w przypadku rynku paliw mamy już do czynienia nie z klasyczną szarą strefą, polegającą przykładowo na zatrudnieniu niani bez umowy czy też braku wydania paragonu, lecz z działalnością kryminalną, którą należałoby raczej określić mianem „czarnej strefy”. Przestępcy angażujący się w tę działalność prowadzą rodzaj wojny gospodarczej z naszym państwem i jego uczciwymi obywatelami – i nie dzielą się zyskami z kierowcami.

Uważamy, że do w pełni skutecznego zwalczania przestępczości gospodarczej w obrocie paliwami niezbędna jest szybka nowelizacja prawa (w tym eliminacja dostrzeżonych luk w prawie) oraz pełna mobilizacja i koordynacja działań Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległych im instytucji oraz wykorzystanie wszystkich możliwych instrumentów.

LESZEK WIECIECH

Prezes Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego