Dlaczego należy zachować stawkę „0” VAT na sprzedaż prasy i książek?

W najbliższych miesiącach Ministerstwo Finansów zamierza poddać dyskusjom międzyresortowym projekt zmian w ustawie o podatku od towaru i usług oraz podatku akcyzowym. Jednym z rozwiązań ma być wyłączenie prasy i książek z grupy towarów zwolnionych od podatku VAT.

    Izba Wydawców Prasy, zrzeszająca w swych szeregach większość wydawnictw prasowych działających na polskim rynku, uważa, że prasa ma do spełnienia wyjątkową rolę społeczną, polityczną i kulturotwórczą. Wydawcy są przeciwni jakimkolwiek zmianom stawki VAT i liczą na pomoc ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w celu utrzymania, a następnie wprowadzenia na stałe ustawowego zapisu o zerowej stawce VAT na sprzedaż prasy i książek.

    W projektach Ministerstwa Finansów pojawiła się zapowiedź wprowadzenia stawki VAT 3 proc. od 2001 r. i 7 proc. od 2002 r. Akceptacja planów MF oznaczać będzie wprowadzenie wyższych opłat na informację, edukację i kulturę.

     Podniesienie stawki podatku VAT na książki i prasę doprowadzi do katastrofy kulturalnej i zapaści cywilizacyjnej kraju. Zagrożone zostaną przy tym miejsca pracy w przemyśle wydawniczym i poligraficznym.

    W pierwszym szeregu popierających starania o utrzymanie wprowadzonej w 1996 r. zerowej stawki VAT stanęli polscy nobliści: Wisława Szymborska i Czesław Miłosz. W specjalnym oświadczeniu napisali: „Państwo, w którym ponad połowa obywateli nie przeczytała w ubiegłym roku ani jednej książki, nie powinno czerpać korzyści z opodatkowania słowa drukowanego”

    Do pisarzy-noblistów dołączyli z osobnymi oświadczeniami Lech Wałęsa i Jerzy Giedroyc.

    Również przedstawiciele ponad 30 stowarzyszeń branżowych, samorządów gospodarczych i innych organizacji związanych z książką i prasą oraz reprezentujące ludzi kultury i nauki popierają bezterminowe utrzymanie zerowej stawki VAT.

    W przeprowadzonych cztery lata temu przez OECD badaniach rozumienia informacji (czyli tzw. analfabetyzmu funkcjonalnego) Polacy wypadli fatalnie. Ponad 70 proc. rodaków nie rozumie tabel, prostych tekstów, wykresów. W innych krajach (np. Niemcy, Szwecja, USA) jest to 32-44% ludności.

   Z ankiety przeprowadzonej przez Polskie Badania Czytelnictwa wynika, że w ub.r. tylko 37% dorosłych Polaków sięgało każdego dnia po gazetę. Dla porównania: w Niemczech, Szwecji, Finlandii, Norwegii, Holandii, Wielkiej Brytanii wskaźnik ten przekracza 75%.

   Według wskaźnika rozwoju społecznego, wśród45 krajów rozwiniętych, Polska znajduje się na 44 miejscu. Na taki wynik składają się m.in. wskaźnik nauczania oraz wskaźnik umiejętności czytania w połączeniu z rozumieniem tekstu.

    Osoby o najniższym poziomie umiejętności czytania i pisania są dwunastokrotnie bardziej narażone na bezrobocie. 

Prasa wpływa na poczucie przynależności państwowej

           Gazety codzienne i czasopisma wpływają w olbrzymim stopniu na życie polityczne, społeczne i intelektualne kraju i społeczeństwa. Są one jednym z najważniejszych nośników informacji i wpływają w sposób znaczący na kształtowanie opinii publicznej.  Odgrywają ważną rolę w upowszechnianiu idei demokracji i wolności osobistych oraz kontroli nadużyć władzy. Dopuszczają przy tym do głosu najmniej uprzywilejowanych: młodzież, bezrobotnych, osoby starsze, reprezentantów mniejszości.

   Gazety codzienne i czasopisma stwarzają jako jedyne, okazję do regularnej lektury. Jest to bardzo istotne, zwłaszcza, że wykształcenie na poziomie podstawowym niebezpiecznie się obniża.

Osłabiona prasa nie będzie mogła liczyć na wsparcie firm  reklamowych   

   Reklamy nie zrekompensują strat ze sprzedaży gazet. Podniesienie opłat za powierzchnię reklamową spowoduje rezygnację reklamodawców ze zbyt drogich i mniej atrakcyjnych (mniej odbiorców) mediów drukowanych na rzecz mediów elektronicznych.

Opodatkowanie prasy codziennej nie przyniesie skarbowi państwa zysku

                 Opodatkowanie gazet i czasopism wpłynęłoby niekorzystnie na ich cenę i w rezultacie spowodowałoby spadek sprzedaży, i co za tym idzie, spadek rentowności wydawców. Najwyżej opodatkowana jest sprzedaż powierzchni reklamowej. Wiedząc, że zyski ze sprzedaży powierzchni reklamowej stanowią ponad połowę dochodów gazet, nie można bagatelizować roli wydawców jako podatników.

Opodatkowanie prasy zmniejszy jej szanse w konkurencji z mediami elektronicznymi

       Gazety codzienne i czasopisma konkurują z radiem i telewizją. Podwyższenie ceny prasy i książek o podatek zmniejszy ich szansę w tej konkurencji i spowoduje, że radio i TV znajdą się w uprzywilejowanej pozycji jako główne źródła informacji i wiedzy.

Tabela stawek VAT w krajach Unii Europejskiej (stan na koniec 1998 r.)

                         Gazety          Magazyny                Książki           PKB na 1 mieszkańca

                             %                    %                             %                           ( w USD)

Austria                   10                10                   10                      25551

Belgia (1996r.)           0                 0                    6                      23821

Dania                       0               25                   25                      30871

Finlandia                 22                22                   12                      22860

Francja                  2,1               2,1                    6                      23781

Niemcy                    7                  7                     7                      25754

Grecja                      4               4                     4                      11354

Irlandia                   12,5             12,5                 0                      20479

Włochy                     4               4                     4                      19927

Holandia                   6               6                     6                      23263

Portugalia                 5               5                     5                        9898

Hiszpania                  4               4                     4                      13566

Szwecja                   6                 25                 25                      25932

W. Brytania               0               0                     0                      21668

POLSKA                       0                   0                         0                              3702