Zalicza się do nich: cierpliwość, aktywność, niezależność, możliwość wdrożenia własnych pomysłów, elastyczny czas pracy oraz samodzielne kreowanie swojej kariery. Kobiety chętnie korzystają z dobrodziejstwa nowoczesnych technologii, między innymi z upodobaniem angażują siłę internetu, mediów społecznościowych oraz urządzeń mobilnych w prowadzonym biznesie.

Podczas analizy powodów, które miały znaczenie w momencie podejmowania decyzji o założeniu własnej firmy, można zaobserwować wyraźne różnice pomiędzy aktywnością kobiet i mężczyzn. Zjawisko to określane jest mianem luki płci w rozwoju przedsiębiorczości. Autorzy raportu Global Entrepreneurship Monitor–Polska 2012 wskazują na istotne różnice między kobietami i mężczyznami, przedsiębiorcamiⁱ:

* Polska jest jednym z nielicznych krajów europejskich, w których kobiety częściej dostrzegają szanse rozpoczęcia działalności gospodarczej niż mężczyźni;

* różnica płci w zakresie zakładania nowych firm jest w Polsce bardzo duża, ale sukcesywnie się zmniejsza;

* kobiety w Polsce rzadziej podejmują działalność gospodarczą z konieczności;

* podejmowanie działalności gospodarczej z myślą o wykorzystaniu szansy biznesowej jest na porównywalnym poziomie;

* kobiety mają aspiracje wzrostu bardziej „spłaszczone” – więcej kobiet niż mężczyzn deklaruje tworzenie jakikolwiek miejsc pracy;

* mężczyźni mają ambicje wzrostu bardziej agresywne – więcej mężczyzn niż kobiet anonsuje szybszy wzrost.

Obserwacja wyników badań związanych z obawami towarzyszącymi założeniu własnej firmy pozwala na wskazanie różnic w argumentacji płci. Kobiety krytyczniej oceniają swoje umiejętności do prowadzenia własnej firmy, a ich największym problemem jest obawa przed porażką biznesową. Mimo, że niepowodzenia mogą wyznaczać realną ścieżkę zakończenia działalności gospodarczej, nie zawsze w takiej sytuacji trzeba hamletyzować. Bowiem nie każda puenta dramatu ma tragiczny wymiar. Nawet w ekstremalnych okolicznościach możliwa jest reinkarnacja działalności, nie zawsze w dotychczas prowadzonej branży.

Wśród wymienianych celów przedsiębiorców, na podkreślenie zasługuje równowaga między życiem zawodowym a osobistym. Konieczność łączenia różnych obowiązków jest główną barierą utrudniającą zarządzanie własną firmą. Wykonywanie podwójnych obowiązków dotyczy głównie kobiet, szczególnie matek, które muszą zadbać z jednej strony o ciepło domowego ogniska, a z drugiej o rozwój swojej firmy.

Badania przedsiębiorczych postaw wskazują na rosnące zainteresowanie kobiet możliwościami pracy na własny rachunek. Towarzyszy temu pasja do przekształcenia otoczenia w formę bardziej przyjazną dla interesariuszy. Wszystko to powoduje, iż każdego roku coraz więcej przedstawicielek płci pięknej rozpoczyna biznesową podróż życia.

Pospolite ruszenie kobiet przeciw rynkowemu wykluczenie doceniają rządy na całym świecie. Komisja Europejska wsłuchując się w głosy i potrzeby kobiet powołała Europejską Sieć Ambasadorek Przedsiębiorczości oraz stworzyła Europejską Sieć Doradców dla Kobiet-Przedsiębiorców. Ponadto eurodeputowani w przyjętej rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 13 września 2011 r. [2010/2275(INI)], opowiedzieli się za skuteczniejszymi formami wspierania kobiet zakładających oraz prowadzących mikro, małą lub średnią firmę.

Kobiety zamierzające prowadzić działalność gospodarczą mogą liczyć na wsparcie ze strony państwa. Ministerstwo Gospodarki w ramach aktywizacji zawodowej kobiet planuje stworzenie funduszu pożyczkowego dla kobiet prowadzących lub zamierzających podjąć działalność gospodarczą. O wsparcie konsultacyjno – mentorskie będą mogły ubiegać się panie, które planują uruchomienie firmy lub też prowadzą ją nie dłużej niż 3 lata.

Polskie bizneswoman najczęściej rozpoczynają swoją działalność w branżach związanych z rolnictwem (sic!), urodą (kosmetyka, fryzjerstwo), z opieką nad dziećmi i edukacją pozaszkolną. Natomiast wśród działalności produkcyjnej dużą popularnością cieszy się projektowanie i szycie odzieży. Branża usługowa to tradycyjne obszary zaangażowania kobiet w gastronomii, handlu i turystyce, a także w prowadzenie agencji reklamowych i agencji PR oraz firm doradztwa zawodowego.

O własnych biznesach marzą już kolejne panie, pilnie przygotowując się do roli przedsiębiorcy. Do najistotniejszych zadań sprzyjających zwiększeniu populacji kobiet prowadzących własne firmy należy: promowanie usług ułatwiających zachowanie równowagi pomiędzy pracą i życiem osobistym, inicjowanie i wspomaganie współpracy kobiet przedsiębiorców, popularyzowanie dobrych praktyk i sukcesów właścicielek firm. Dzięki specjalistycznym szkoleniom, wymianie poglądów podczas panelów dyskusyjnych czy wsparciu doradczym ze strony instytucji pozarządowych wzrasta świadomość biznesowa przyszłych właścicielek firm i coraz więcej pań zamierza osiągnąć sukces.

Obecnie w oparciu o wyniki badań proponuje się wiele działań, służących zmniejszaniu luki płci. Nagłówki prasowe w stylu: Kobiety zmieniają świat biznesu, Kariera biznesowa w spódnicy, Płeć piękna w biznesie, Sukces w biznesie pisany szminką przestają już wybrzmiewać sensacyjnie. Nadszedł bowiem czas normalności dla kobiet działających w konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorców. Przedstawicielki płci pięknej, z należną estymą, traktowane są jako równoprawne partnerki gry rynkowej. Odnoszą przy tym, zgodnie z maksymą bo ja jestem kobieta przedsiębiorcza – żadna działalność nie jest mi obcaⁱⁱ, sukcesy także w dziedzinach zdominowanych dotychczas przez mężczyzn.

DR KRZYSZTOF KRAJEWSKI

Instytut Przedsiębiorczości i Samorządności