Główna bohaterka, Anastazja Vasilidis, nauczona w poprzedniej części cyklu intryg dworskich przez sułtankę-babkę, zostaje żoną sułtana tureckiego. Sułtan, który już był żonaty i miał synów, odsuwa poprzednią żonę i żeni się z Nastią czyli sułtanką Kosem. A „sułtanka Kosem” oznacza „sułtanka-przewodniczka”. I Nastji pękła żyłka: zostaje ogarnięta jakimś amokiem, niekontrolowaną żądzą władzy.

Sułtan Ahmed ma łagodny charakter, więc Nastja „doradza mu” przykręcić śrubę i samorzutnie włącza się do procesów decyzyjnych zarówno na dworze, jak i w państwie. Jednak, aby władzę sprawować stale i rzeczywiście, musi urodzić sułtanowi męskiego potomka. Na razie jednak to nie wychodzi: na świat przychodzą po kolei dwie dziewczynki. Synowie dopiero potem.

Pierwszy synek, Murad, cierpi na padaczkę, kolejny syn, Kasim, ma odchylenia od normy w postaci depresji maniakalnej. A odtrącona żona, z pochodzenia Adżarka, nie próżnuje i szykuje swoich synów do objęcia władzy po ojcu-sułtanie.

Sułtan któregoś dnia umiera w młodym wieku najprawdopodobniej na ospę. I zaczynają się problemy, ożywiające akcję powieści. Nastja blokuje objęcie tronu przez pierworodnego syna sułtana z poprzednią żoną, doprowadzając do osadzenia na nim brata-wariata zmarłego sułtana. Ten ma z jednej strony solidnego hyzia i nie interesuje się w ogóle sprawami państwa, z drugiej jednak strony morduje na lewo i prawo domniemanych przeciwników i spiskowców. Zostaje więc od władzy odsunięty.

Dalej w powieści jest piękny pokaz w stylu: „kto kogo załatwi”. Jednakże nie jest to gra niewinna, ale brutalna walka o władzę, teoretycznie między pretendentami płci męskiej, a praktycznie, między kobietami, ich matkami, które chcą sprawować władzę w imperium zza pleców swych niedoświadczonych synów. Nastja-Kosem jest główną rozgrywającą i najbardziej żądną władzy aktorką na dworskiej scenie. Marnie się to dla niej kończy, ale jak – o tym już trzeba przeczytać w książce.

Z tej powieści o niezwykle interesującej fabule płyną głębokie morały: pierwszy, że za wszystkie popełnione niegodziwości trzeba wcześniej czy później zapłacić i drugi, że żądza władzy przesłania zdrowy rozsądek i wygania z duszy dobroć. Dlatego Nastja w tej powieści była tylko na początku „sułtanką-przewodniczką”, ale tak naprawdę przez cały czas była „czarną królową”, czyli złym człowiekiem, bo jej dusza stała się czarna.

Wspaniała powieść, doskonałe tłumaczenie.

Jacek Potocki

Demet Altinyeleklioglu, „Sułtanka Kosem: Czarna królowa. Księga II”. Tłum. Piotr Beza, Anna Banasiak. Wydawnictwo „Wielka Litera”, Warszawa 2016