LEKTURY DECYDENTA
Tarzan wiecznie żywy
Ta przygodowa książka od razu wzbudziła furorę. Napisał ją Amerykanin, ale poświęcił ją kolonializmowi angielskiemu, bardzo mobilnemu, oraz zachłannemu. więcej...
Ta przygodowa książka od razu wzbudziła furorę. Napisał ją Amerykanin, ale poświęcił ją kolonializmowi angielskiemu, bardzo mobilnemu, oraz zachłannemu.
Na kartach książki wyczuwa się dystans Amerykanina-demokraty do praktyk Anglików w ich koloniach. No i krytykę kolonialnych konfliktów między imperiami, które toczą się kosztem rdzennej ludności Afryki. Autor z obrzydzeniem wyraża się o okrutnym kolonializmie belgijskim, zapoczątkowanym przez, jak pisze „arcyhipokrytę, Leopolda II Belgijskiego”.
Ale sama treść świadczy o niepospolitej wyobraźni autora; ta książka wydana w 1912 roku, a której akcja rozpoczyna się w 1888 roku, stanowi początek długiego cyklu opowieści o Tarzanie i daje idee twórcze sporej liczbie filmów o człowieku-małpie. Powieść „Tarzan wśród małp” osiągnęła łączny nakład 36 milionów egzemplarzy, a za życia autora została przełożona na 31 języków.
Książka w owym okresie nie mogła nie zawierać wątków buntu marynarzy wobec kapitana i oficerów, a także przymusowego wysadzenia bohaterów powieści na jakiś bezludny kawałek globu. I tak jest też w książce o Tarzanie z tym, że jest w niej kontynuacja historii zapoczątkowanej przez ów bunt: opis, jak to człowiecze dziecię staje się członkiem stada małp. Wątek ten został przedstawiony w powieści bardzo realistycznie, wręcz naturalistycznie: autor wykazał się dużą znajomością tzw. historii naturalnej, bardzo popularnej w jego czasach. Hierarchia w stadzie, naturalni wrogowie małp o uczuciach i fobiach bliskich człowiekowi.
Pora tutaj na przypomnienie słynnej „Księgi dżungli” Rudyarda Kiplinga, który zresztą był przyjacielem autora „Tarzana”. Może powstać pytanie, czy i w jakim stopniu Rice Burroughsa zainspirowała, zawierająca podobne elementy, powieść Kiplinga „Księga dżungli”, napisana przecież znacznie wcześniej, bo w 1894 roku?
Wreszcie wątek uczucia, jakie zawiązało się między Tarzanem, czyli lordem Greystoke’em, a Amerykanką Jane Porter, śliczną córką zdziwaczałego profesora, który dzierżył ogromny skarb, tworzy super przygody i super finał tej super książki.
Jacek Potocki
Edgar Rice Burroughs, „Tarzan wśród małp”. Tłum. Jerzy Łoziński. „Wydawnictwo Zysk i S-ka”, Poznań 2016
DECYDENT SNOBUJĄCY
Dziś Anglia, jutro Śląsk
23. czerwca puszkę Pandory otworzyli Anglicy. Nikt nie wie, co i kiedy z niej wyskoczy. więcej...