Established 1999

LEKTURY DECYDENTA

19 styczeń 2016

Odmęty życia

„41 utonięć” to fragment komunikatu telewizyjnego o ofiarach kąpieli upalnego lata, kiedy rozgrywa się akcja powieści. A sama powieść jest o tonącym życiu i tonącej, a może już i utopionej, sztuce.

Zdolna poetka, po bardzo udanej minipowieści „Inicjał z offu” ( „Iskry”, 2012), wydała teraz dwuwątkową powieść: wątek „życie” to jakby dziennik polskiej Bridget Jones, natomiast wątek „sztuka” to jakby film Janusza Morgersterna „Jutro premiera” i jego praźródło, czyli sztuka Jerzego Jurandota „Trzeci dzwonek”.

Bohaterką powieści jest bezrobotna wrocławska malarka po przejściach, Ada Wasilewska, która swą dość smutną, codzienną egzystencję dzieli sprawiedliwie między erotykę a alkohol, a nawet domowej roboty narkotyki. W tle jej poczynań kręcą się jacyś menele, padają ostre przekleństwa i leją się hektolitry piwa i litry gorzały. Życie głównej bohaterki jest takie sobie, dni podobne do siebie, zasoby finansowe się kurczą. Czyli monotonia bez perspektyw. Ada od czasu do czasu odbywa miłe, „przyjacielskie” stosunki z byłym mężem, a regularnie ze swoim aktualnym, choć dochodzącym partnerem, ma także „okazjonalne” zbliżenia z innymi panami. Wszystko się dzieje bez pruderii. Autorka nie unika nazewnictwa instrumentów miłości oraz czynności, w których są one wykorzystywane.

Pewnego dnia, dzięki znajomościom (jak to zwykle bywa), Ada otrzymuje propozycję wykonania scenografii do sztuki, przygotowywanej przez znanego, awangardowego, choć dość kontrowersyjnego reżysera. I w ten sposób powstaje drugi wątek powieści czyli „sztuka”. Czytelnik ma okazję wejść w dość hermetyczne środowisko teatralne: te ambicyjki, sympatie i antypatie wzajemne animozje, sponsoringi, pretensjonalizm „gwiazd” i „gwiazdoli”. I hierarchia, na szczycie, której znajduje się Krzysztof Kluszczyński, reżyser-narcyz, niekwestionowany dyktator i dawca wszelkiego sukcesu lub generator upadku.

Po premierze zespół uznał, że sztuka wypadła marnie, nijako, gdyż była w ogóle bez sensu. Ada samokrytycznie uznała, że klęska nastąpiła z powodu jej scenografii. Zresztą, już w trakcie prób doszła ona do wniosku, że w tej sztuce nic nie ma. Dyrektor teatru się z tym zgodził dodając, że „Ta sztuka jest o tym, o czym tylko chcemy”. Jednakże krytycy odebrali ten bezsens jako najgłębszy sens, a „brawurowy spektakl w nowatorski sposób opowiada o zaburzonej komunikacji międzyludzkiej”. Zakładane początkowo mentalne niepowodzenie zostało szybko przekute na propagandowy i finansowy sukces.

Ale życie jest nadal pogmatwane. Mężczyźni Ady przychodzą i odchodzą. Kiedy pragnie odwiedzić jednego z nich w jego domu, naprzeciw wychodzi jakaś kobieta z dzieckiem pytając: „Pani do męża”. Ada jest w szoku, gdyż najwyraźniej nie wiedziała o układach rodzinnych partnera. Autorka pozostawia czytelnikowi rozstrzygnięcie, o którego mężczyznę chodzi.

Książka Agnieszki Wolny-Hamkało to znakomite studium z życia przeciętnej polskiej kobiety, a może i kobiety uniwersalnej. Mistrzostwo słowa, bezpruderyjny przekaz, bezpośrednia komunikacja z czytelnikiem. I zwięzłość, co w dzisiejszych czasach tworzenia powieści-cegieł, jest raczej ewenementem. Czekam na jej kolejny utwór z nieskrywaną niecierpliwością. I myślę, że nie jestem w tych oczekiwaniach odosobniony.

Jacek Potocki

 Agnieszka Wolny-Hamkało, „ 41 utonięć”. „Iskry”, Warszawa 2015

W wydaniu nr 170, styczeń 2016, ISSN 2300-6692 również

  1. PO PROSTU SZTUKA

    Potęga wizji niepokornej
  2. LEKTURY DECYDENTA

    Proroczy przekaz
  3. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Brunatni rycerze bez skazy
  4. WIATR OD MORZA

    Kopce - specjalność narodowa
  5. DECYDENT SNOBUJĄCY

    Kaczyński równy Wyszyńskiemu
  6. WIATR OD MORZA

    Kościuszko się wali...
  7. LEKTURY DECYDENTA

    Odmęty życia
  8. KONFEDERACJA LEWIATAN

    Unijna pomoc Muszyniance
  9. Z KRONIKI BYWALCA

    Pomyślne ćwierćwiecze
  10. POLSKIE MIASTA W EUROPIE

    Nieświadomość atutów
  11. WIATR OD MORZA

    Polowanie
  12. PO PROSTU SZTUKA

    Możliwość wyspy, czyli o twórczości Evy Chełmeckiej
  13. DECYDENT SNOBUJĄCY

    Zastrzelone volvo
  14. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Niebezpieczna podróż
  15. TUBYLCY I SŁOIKI

    Warszawiacy przybywają
  16. WIATR OD MORZA

    Janosiki
  17. WYBORY POLAKÓW

    W obronie demokracji
  18. W OPARACH WIZERUNKU

    Profesja i profesjonalizm
  19. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Z bombką idziemy w Polskę, panowie
  20. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Hłaski taniec z wilkiem