Established 1999

LEKTURY DECYDENTA

4 sierpień 2014

Izrael skazany na potęgę - 18.08

Wstrząsające wydarzenia na Bliskim Wschodzie rozgrywają się w cieniu wydarzeń na Ukrainie. Świat jakby był obojętny wobec tragedii Palestyńczyków.


Książka jest prezentacją izraelskiej optyki współczesnych wydarzeń międzynarodowych. Autorka podjęła próbę odkrycia realiów współczesnego Izraela, jego słabych i silnych stron, a także zarysowania wyzwań przyszłości tego państwa. Z uwagi na zagrożenie Izraela ze strony państw arabskich, jego polityka jest zdominowana przez sprawy bezpieczeństwa.


Izraelczycy mają mentalność „obleganej twierdzy”. By tę twierdzę obronić, Izrael ma broń atomową; dysponuje 200 głowicami jądrowymi oraz 150 IBM Jericho. USA o tym wiedzą i nawet prowadzą ograniczoną kontrolę reaktora w Dimonie.


 Nie ma wątpliwości, że przyszłość Izraela jest bezpośrednio związana z rozwiązaniem kwestii palestyńskiej, jednakże zarówno Izraelowi jak i Palestyńczykom brakuje woli politycznej do pokojowego uregulowania problemu.   


 Wprawdzie kluczowym sojusznikiem Izraela są Stany Zjednoczone (pomoc wojskowa i ochrona dyplomatyczna), ale w samym Izraelu sojusz z USA nie jest jednoznacznie oceniany, a nawet jest krytykowany z obawy o zbytnie uzależnienie się Izraela od USA. Autorka zwraca uwagę na fakt, że przez wiele lat sojusznikiem nr 2 Izraela była Turcja, która obecnie zwraca się coraz bardziej ku państwom islamskim. Sojusznikiem nr 3 jest Azerbejdżan, głównie w aspekcie zagrożenia ze strony Iranu. W Europie najtrwalsze kontakty Izrael ma z Niemcami. Peryferyjni sojusznicy to również Indie i państwa afrykańskie, zwłaszcza Etiopia.


Z uwagi na obecną sytuację i wynikające z niej zagrożenia trudno jest precyzyjnie określić perspektywy rozwoju Izraela do 2020 r. Jedno jest pewne: Izrael zachowa przewagę militarną nad państwami arabskimi, w warunkach utrzymywania się konfliktu z państwami arabskimi i Palestyńczykami.   


Wniosek końcowy nasuwa się sam: jedynym rozwiązaniem dla Izraela jest zachowanie wielowymiarowej potęgi.


Tak dobrej książki o Izraelu nie było dotąd w Polsce.


                                                                                                                      Jacek Potocki


Agnieszka Bryc, „Izrael 2020 skazany na potęgę?”, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2014


*******


Pokonać Pana Mercedesa – 11.08


Jest to pierwsza powieść kryminalna mistrza suspensu psychologicznego. W tłum bezrobotnych przed urzędem pracy wjeżdża szaleniec w wysokiej klasy mercedesie. A dalej pomysł powieści już nieco przypomina hit Fredericka Forsytha „Dzień Szakala”. Jest to bowiem wyścig emerytowanego policjanta z psycholem, zwanym „Panem Mercedesem”: czy ten drugi zdąży popełnić od dawna planowaną zbrodnię na masową skalę i wysadzić w samobójczym zamachu bombowym kilka tysięcy młodych ludzi na koncercie rockowym, zanim zostanie złapany? Oczywiście, dzisiaj są już inne czasy niż w „Dniu Szakala”: wtedy policja poszukiwała zamachowca poprzez kontakt fizyczny lub zapisy na kartach ewidencyjnych. Obecnie w powieści Kinga mordercy szuka się po śladach komputerowych w sieci. Dlatego ważną rolę odgrywa w niej inna półwariatka, ale obdarzona nadzwyczajnymi zdolnościami hackerskimi.


King, mistrz suspensu psychologicznego, wiele miejsca poświęca właśnie wizerunkom psychologicznym swych bohaterów. Te wątki chyba są jednak zbyt długie w powieści kryminalnej, podobnie jak opisy i sytuacje towarzyszące.


W powieści Kinga znalazła się pewna prawda: w państwie demokratycznym znacznie łatwiej działa się wszelkiej maści czubkom i przestępcom niż obrońcom prawa czy po prostu ludziom prawym. Ci pierwsi nie mają bowiem żadnych hamulców ani ograniczeń, ci drudzy są krępowani prawnymi zakazami i nakazami. Stąd psychopatyczny morderca porusza się pewnie i bezczelnie, natomiast emerytowany policjant, który ma go dopaść, musi bardzo uważać na wszelkie ograniczenia formalne, gdyż po przejściu na emeryturę nie ma już tytułu do egzekwowania prawa.


W powieści Kinga jest miejsce i na zbrodnię, i na miłość i na sensację.


Jest to bardzo dobra lektura na sierpniowy pobyt nad morzem choć może nieco za długa. Kingowi trudno bowiem przejść na wartki styl sensacji po kilkudziesięciu doskonałych zresztą suspensach, z rozbudowanymi wątkami psychologicznymi i opisami.


Pamiętać należy, że jest to debiut legendarnego Stephena Kinga w dziedzinie powieści kryminalnej. I to debiut całkiem udany.


Jacek Potocki




Stephen King, „Pan Mercedes”. Tłum. Danuta Górska. Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz, Warszawa 2014


 


***********


Książka na czasie – 4.08


Jest to bardzo trafiona czasowo książka o historii Muzeum Powstania Warszawskiego: od projektu do efektu. Jej konstrukcja oparta jest na skomentowanych przez autora wypowiedziach osób, w głowach których idea się zrodziła oraz dzięki którym ona się urzeczywistniła.


Wprawdzie muzeum nie zostało zbudowane przeciwko komukolwiek, jak przysięgają jego budowniczowie, ale jednocześnie przekonują oni czytelników, że jedynie niewielka grupa współpracowników Lecha Kaczyńskiego była za budową muzeum, natomiast większość aktorów polskiej sceny politycznej ideę tę zwalczała, bądź była jej ostentacyjnie nieprzychylna. Padają tu różne nazwiska „hamulcowych” o różnych afiliacjach politycznych. Nawet tych po 1989 r.


Dokładny opis chwalebnej drogi muzeum jest przeplatany aluzjami o specjalnej misji powstańców, walczących o wolną Polskę, co jest prawdą. Jednakże autorzy nie rozwodzą się nad wątkiem, że dowództwo Powstania znało zarówno ówczesną sytuację polityczną jak i wojskową Warszawy i Polski po podaniu Stalinowi przez aliantów Polski na tacy i mimo to, a nawet wbrew Londynowi, wydało rozkaz rozpoczęcia walki. A dlaczego? Jeśli było tak dobrze, to dlaczego Powstanie upadło? Dariusz Gawin jasno o tym pisze na s.36: „To był wielki plebiscyt na rzecz tego, jakiej Polski chcemy. Powstanie pokazało, że w Lublinie urzędują renegaci i marionetki Stalina.”


Oczywiście, w PRL pod dominacją ZSRR obchody sierpniowego zrywu warszawskiego ludu, a zwłaszcza młodzieży, były bardzo skromne: można było czcić pamięć powstańców, ale nie Powstania. I dobrze, że autor o tym pisze. Ale odsądzać władców poprzedniej Polski od czci i wiary z tego powodu, to niezbyt czysta zagrywka. Takie były realia polityczne wówczas, taka była więc i polityka. A czy dzisiaj czci się polskich żołnierzy, poległych pod Lenino?


Muzeum Powstania Warszawskiego to muzeum narracyjne, podobne do placówek w USA czy w Wielkiej Brytanii. W książce szczegółowo opisany został proces budowy muzeum, organizowania ekspozycji w atmosferze wspólnych wartości zespołu budowniczych. Wielkim przyjacielem idei był ówczesny prezydent m.st. Warszawy, Lech Kaczyński. Bez jego zaangażowania i zwykłej życzliwości budowa muzeum nie doszłaby do skutku.


Jest to bardzo wartościowa i potrzebna książka, mimo że wypowiadający się na jej kartach ludzie przekonują czytelników, że idea muzeum jest własnością konkretnego ugrupowania politycznego. To powoduje, że niestety, w książce trudno znaleźć wątki solidarności narodowej i społecznej, którą przesiąknięci byli do szpiku kości bohaterscy powstańcy Warszawscy latem 1944 r.


                                                                                              Jacek Potocki


Piotr Legutko, „Jedyne takie muzeum. Odzyskana pamięć o Powstaniu Warszawskim”, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2014

W wydaniu nr 153, sierpień 2014, ISSN 2300-6692 również

  1. TP NR 35

    Cała prawda o pisarzach - 28.08
  2. ZAWÓD PRZYSZŁOŚCI

    Tester oprogramowania - 25.08
  3. RYNEK PRACY SPECJALISTÓW

    Inżynierowie pilnie poszukiwani - 11.08
  4. KLUB DECYDENTÓW

    50 Plus - 7.08
  5. RYNEK DZIEŁ SZTUKI

    Najdroższy Pablo Picasso - 6.08
  6. PARLAMENT EUROPEJSKI

    Prace Jana Olbrychta - 5.08
  7. LEKTURY DECYDENTA

    Izrael skazany na potęgę - 18.08
  8. AKCJA "WIŚNICZ" 1944

    Odbicie więźniów politycznych - 4.08
  9. WIATR OD MORZA

    Kto rozpętał II wojnę światową - 17.08
  10. SEN O EMERYTURZE

    Jak sobie pościelesz, tak się... 1.08
  11. UNIA EUROPEJSKA PO WYBORACH

    Polacy w instytucjach unijnych - 1.08
  12. ZARABIAMY CORAZ WIĘCEJ

    Stać nas na coraz mniej - 1.08
  13. PRZEDSIĘBIORCY W LEASINGU

    Coraz większe zainteresowanie - 1.08
  14. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Viva Maria - 25.08
  15. DECYDENT SNOBUJĄCY

    Piątek, 29.08 – Czarny jak Polak
  16. W OPARACH WIZERUNKU

    Czy wąż ma ogon? - 1.08
  17. I CO TERAZ?

    Granaty pod pokrywką - 12.08
  18. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Teoretyczne państwo - 20.08