W części wstępnej przedstawiono w książce dzieje obozu, a zwłaszcza odpowiedziano na pytanie: dlaczego obóz ten powstał właśnie w tym miejscu. Obóz istniał przez 1778 dni i śmierć w nim poniosło co najmniej 1,1 miliona osób.

Autorzy piszą o sposobach traktowania więźniów, co zostało przedstawione w  odpowiedniej instrukcji. Pierwszy z przedstawionych bohaterów to rotmistrz Witold Pilecki, zaliczony przez pewnego brytyjskiego historyka do sześciu najodważniejszych żołnierzy II wojny światowej i on był, bez wątpienia, jednym z największych polskich bohaterów.

Autorzy przedstawiają w książce życie rotmistrza, który wyróżniał się spośród swoich rówieśników, już w czasach wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Potem służba w Wojsku Polskim, w hołubionej przez władze kawalerii, udział w tzw. buncie gen. Żeligowskiego, przejście do rezerwy, ślub z nauczycielką Marią Ostrowską.

Działalność Pileckiego w konspiracji, w Tajnej Armii Polskiej. Propozycja Pileckiego, by przedostać się dobrowolnie do obozu koncentracyjnego, po to by napisać prawdę o zbrodniach niemieckich. Wówczas miał też plan odbicia więźniów. W książce opisano jego życie w obozie koncentracyjnym, uformowanie grupy zaufanych ludzi, którym postawił określone cele, doprowadzając do porozumienia różnych grup politycznych. Ucieczka z obozu. Idea Pileckiego, by uwolnić więźniów, okazała się niemożliwa do wykonania. Anglicy nie zdecydowali się też zbombardować terenu obozu.

Potem, Pilecki w armii gen. Andersa i działalność wywiadowcza rotmistrza na rzecz II Korpusu. Aresztowanie Pileckiego przez funkcjonariuszy MBP w 1947 roku. Autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, kto „sypnął”? Następnie, śledztwo i rozprawa sądowa. Autorzy przedstawiają skład sądu oraz prokuratorów, a także prezentują akt oskarżenia przeciwko Pileckiemu. Dlaczego prezydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski, a także rola Józefa Cyrankiewicza, to dalsze pytania.

Drugą osobą jest ojciec Maksymilian Kolbe. Autorzy przedstawiają życie zakonnika, jego działalność duszpasterską, zakończoną w 1941 roku obozem koncentracyjnym w Auschwitz. Bohaterska śmierć zakonnika, który zginął śmiercią głodową, ofiarując swoje życie za życie jednego z więźniów, Franciszka Gajowniczka.

Kolejna postać to lekarz Józef Bellert, pracujący najpierw w Pińczowie, a potem w Warszawie. Dr Bellert udał się do Oświęcimia po jego wyzwoleniu, by ratować więźniów, których załoga niemiecka obozu pozostawiła, by zmarli na miejscu (najpierw planowali Niemcy ich zamordować, ale nie zdążyli). Dr Bellert uruchomił specjalny szpital dla umierających więźniów i ich uratował.

Następna postać to położna Stanisława Leszczyńska, która przyjmowała porody w obozie. Dzieci rodziły się żywe i zdrowe, co budziło wściekłość „doktora śmierci” Josepha Mengele. Leszczyńska zajęła miejsce zbrodniarki, siostry Klary, która topiła nowo narodzone dzieci w beczce. Wraz z nią o zdrowie i życie więźniarek dbała siostra Irena Wiśniewska. Autorzy opisują jej drogę do obozu.

Potem jest słynny narciarz, Bronisław Czech, który zmarł w obozie z wycieńczenia 4 czerwca 1944 roku; był on kurierem. Trafił do obozu, gdyż jego bliski współpracownik był funkcjonariuszem Gestapo, a sam Czech nie chciał trenować Niemców.

Inni bohaterowie książki to bokser Tadeusz Pietrzykowski, który w obozie pokonywał Niemców, czy Hercka Friedler, Żyd z Bełchatowa, który zawsze zwyciężał przeciwników, bijąc się „jak bestia”.

Wreszcie, Sabina Nawara, która pomagała więźniarkom duchowo i która ujawniła swoje aresztowanie oraz dość dokładnie opisała kobiecy obóz i wywózkę do innego obozu, a także życie po wyzwoleniu.

Zakończenie książki to opis ucieczek więźniów z obozu: było 928 ucieczek, ale dla 433 osób zakończyły się one tragicznie.

Ta książka to pomnik bohaterów obozu. Trzeba ją przeczytać, by zrozumieć, że „nawet w piekle można stawić opór złu”.

                                                                                                 Jacek Potocki

Teresa Kowalik, Przemysław Słowiński, „Bohaterowie Auschwitz. Opowieść o ludziach, którzy potrafili stawić opór piekłu”, Wydawnictwo „Fronda”, Warszawa 2021, s. 343.