HISTORIA DECYDENTA
Polskie królowe
Autorką książki jest znana popularyzatorka historii. Tym razem skoncentrowała się na polskiej historii politycznej, na władcach naszego kraju. więcej...
Autor już na wstępie uważa, że młodość Józefa Stalina była awanturnicza.
Już w młodości dopuszczał się on zbrodni: dokonywał napadów na banki, by zdobyć pieniądze dla bolszewików, dla Lenina na działalność partii.
Jest to książka o życiu Stalina przed jego dojściem do władzy, dlatego podczas swej późniejszej działalności ta mroczna strona życiorysu dyktatora była skrzętnie skrywana. Do dzisiaj pozostaje bez odpowiedzi pytanie, czy Stalin był agentem tajnej policji, czyli Ochrany. Autor raczej w to wątpi. Natomiast uważa, że system w ZSRR opierał się na tych samych zasadach, co mały krąg konspiratorów w latach młodości Stalina, kiedy późniejszy dyktator organizował napady na banki.
W książce wymieniona została rodzina Stalina, jego gruzińscy przyjaciele i nauczyciele, liczne przyjaciółki i wspólnicy, a także działacze, zarówno bolszewicy jak i mienszewicy.
Książka rozpoczyna się od napadu na bank w 1907 roku w stolicy Gruzji. Napad ten planował osobiście Stalin; jego uczestnicy nie znali szczegółów, a jego wykonawcami byli zdemoralizowani psychopaci, zauroczeni Stalinem, który już wówczas był postacią charyzmatyczną. Podobno Stalin osobiście wziął udział w napadzie, który to napad przyciągnął uwagę światowych mediów, a Stalin po napadzie opuścił Gruzję i dopiero po latach wrócił do kraju urodzenia.
Wiele uwag w książce pada na temat rodziny Stalina: że dwaj jego „wcześniejsi” bracia zmarli. Stąd jego matka, Keko, kochała go ślepo i nie przyjmowała żadnych uwag o jego nieprawościach. Autor wspomina ojca Stalina, Beso, który chciał, by jego syn był szewcem, jak on, żeby Stalin się nie kształcił. Beso wkrótce się rozpił, wszczynał awantury i otrzymał nazwę „Szalonego Beso”. Beso bił okrutnie chłopca; niewykluczone, że w ten sposób ukształtował jego patologiczną osobowość. Matka Keko chciała, by Stalin został popem, stąd najpierw kształcił się on w szkole cerkiewnej w Gori, a potem w seminarium duchownym. Już wtedy prezentował wolę dominacji i uczestniczył w bójkach ulicznych. Autor pisze o sytuacji w szkole, o negatywnej roli nauczycieli, o przypadkach wizyt w szkole pijanego Beso, zażartego przeciwnika edukacji syna.
Autor pisze o egzekucji w Gori, która podobno rozbudziła morderczą naturę Stalina. Zatargi Stalina z ojcem. Stalin śpiewał pięknie, wiele czytał i podróżował; dzięki podróżom znał kilka języków obcych; w seminarium stał się marksistą i usunięto go z seminarium duchownego. Krótkie spotkanie z meteorologią i zatrudnienie w charakterze „przepowiadacza pogody”.
Na uwagę zasługuje niestrudzona działalność tajnej policji wokół Stalina i jego ucieczki z pistoletem za pasem. Jego praca w Batumi, aresztowanie i pobyt w batumskim więzieniu. Potem następuje zesłanie Stalina na Syberię, gdzie ma on kolejny romans. Związek z rodziną Aliłujewów i dalsza działalność partyzancka Stalina jako dowódcy grupy uzbrojonych ludzi. Spotkanie Stalina z Leninem w Finlandii. Potem o mało co, dochodzi do zastrzelenia policjanta przez Stalina; ma też miejsce przypadek piractwa, zorganizowanego przez Stalina.
Stalin w Londynie i jego udział w V Zjeździe SDPRR, spotkanie z Trockim i z Plechanowem. Małżeństwo młodego Stalina z Kato i jej śmierć w ramionach Stalina. Stalin był nieuchwytny dla tajnej policji, uciekał z więzienia i z innych miejsc. Autor pisze o sposobach ucieczki. Pisze też o kolejnych, nowych i licznych romansach Stalina, a także o kontaktach Stalina z zauroczonym nim Leninem i Zinowiewem, a także o wrogości Stalina do wszelkich przejawów polskiej niezależności. Kolejny pobyt Stalina na Syberii i jego utracone pieniądze, czyli zabrane przez Jakuba Swierdłowa.
Wreszcie 1917 rok, rok Wielkiego Października: autor odsłania kulisy rewolucji, którą nazywa „partacką”, odsłania też rolę Stalina i bunt marynarzy. Po rewolucji „Stalin wyszedł z cienia”. Powoli zastąpił Lenina i stał się okrutnym dyktatorem. Autor wspomina jego zbrodnie na tych, którzy mu „podpadli”.
Jest to znakomita książka, która pomoże zrozumieć tzw. fenomen Stalina, ukształtowany w młodości przez napady, morderstwa, tajniaków i agentów. Okazuje się, że mimo wszystko był to sprawny umysł człowieka obytego w świecie, znającego języki obce, jednakże zwichniętego i nienaturalnie mściwego oraz podejrzliwego. Książka jest ilustrowana interesującymi zdjęciami z młodości dyktatora.
Jacek Potocki
Simon Sebag Montefiore. „Młody Stalin”. Tłum. Maciej Antosiewicz. Wydawnictwo „Magnum”, Warszawa, s. 463
GÓRY DECYDENTA
Trudny szczyt
Jest to książka o zdobyciu szczytu Nanga Parbat zimą, nową drogą, która wiedzie przez tzw. Żebro Mummery’ego, czyli drogą trudną. Zresztą sama góra jest trudna. więcej...