Ta książka jest jego autobiografią. Obecnie Snowden mieszka w Moskwie, bowiem tylko Rosja miała odwagę udzielić mu azylu w warunkach, kiedy USA ścigają go jako najgroźniejszego przestępcę, zagrożonego karą dożywotniego więzienia. Przed ujawnieniem wspomnianych tajemnic, Snowden przez siedem lat „działał” w amerykańskich służbach wywiadowczych, które rozbudowały swą działalność po 11 września 2001 roku, czyli po zamachu na World Trade Center.

Snowden nie ukrywa, że obecnie nie ma dla wywiadu żadnych tajemnic: społeczeństwo amerykańskie jest śledzone w każdej sytuacji, a uzyskane dane są skrzętnie gromadzone, na podstawie aktów prawnych niskiego rzędu, z naruszeniem konstytucji amerykańskiej, do których to danych mają dostęp wszyscy agenci służb specjalnych, dzięki nowoczesnej technologii, zwanej „chmurą”. Podglądane są prywatne komputery, podsłuchiwane są prywatne telefony stacjonarne i komórkowe. USA tak „zadziałały”, że wszelkie wiadomości i poszukiwania internetowe muszą przejść przez amerykańską centralę, czyli wszystko jest podane NSA „na tacy”. Snowden określa to jako „skosztowanie owocu z zatrutego drzewa”.

Wspomnienia swoje rozpoczyna od rozważań z lat młodości, jak rozpoczął swój romans z komputerami, jak stał się wybitnym informatykiem, jak cieszył się tzw. wczesnym Internetem. Interesujące są jego ogólne uwagi na temat programów komputerowych, funkcjonowania sieci, anonimowości użytkowników komputerów. Sporo pisze o swych problemach szkolnych, o „miganiu się” od szkolnych obowiązków, o skutecznych próbach hakerskich, łącznie z wdarciem się do tajnych programów jądrowych. Pisze też o swoich kursach komputerowych; Snowden był po prostu dobry w tej dziedzinie.

Następnie czytamy o jego ocenach sytuacji po 11 września 2001 roku. Według niego, dla Ameryki nadszedł okres destrukcji, a nawet autodestrukcji, gdyż USA przekształciły się w państwo policyjne. Snowden ze względów ideowych poparł wówczas walkę rządu z terroryzmem. Wstąpił do wojska, do sił specjalnych, ale bez szans na zrobienie kariery, gdyż oficerowie musieli mieć wyższe studia, a on przecież ich nie miał. Porusza też kwestię uzyskiwania certyfikatu bezpieczeństwa; już wtedy uświadomił sobie, że w Internecie nic nie ginie i że organy bezpieczeństwa mogą wszystko odtworzyć.

Pisze też o narzeczeńskich spotkaniach z przyszłą żoną, Lindsay. Wyjaśnia o sposobie wejścia do wspólnoty wywiadu poprzez status pracownika kontraktowego, związanego z bezpieczeństwem narodowym, w firmie komputerowej Dell. Przy okazji czytelnik dowiaduje się, że centrala CIA znajduje się w McLean w stanie Wirginia, nie zaś w Langley, jak to się zwykle mówi.

I tu miejsce na tzw. smaczki: czytelnik dowiaduje się o wszelkich bezprawnych metodach działania amerykańskiego wywiadu, o gromadzeniu tzw. wrażliwych danych. Wreszcie dochodzimy do decyzji Snowdena, by to ujawnić społeczeństwu. Jak? Poprzez dziennikarzy: czytelnik dowiaduje się o podchodach Snowdena do ludzi mediów, o jego ucieczce przed amerykańskim wymiarem sprawiedliwości. Jak mu się mieszkało i działało w Hongkongu, jak go śledzili agenci bezpieczeństwa. Wreszcie, dowiadujemy się o zasadzie odpowiedzialności zbiorowej w USA, o prześladowaniach jego żony przez amerykańską tajną policję. Pisze też o odmowie współpracy z rosyjskim wywiadem.

Jest to książka bardzo na czasie, napisana i wydana w tym roku.

                                                                                                 Jacek Potocki 

Edward Snowden. „Pamięć nieulotna”. Tłum. Michał Jóźwiak, Michał Strąkow oraz  Bożena Jóźwiak. Wydawnictwo „ Insignis”, Kraków 2019.