Publikacja była dystrybuowana podczas niedawnego seminarium, zorganizowanego przez tę fundację w Warszawie.

Autor zwraca w niej uwagę na problemy polskiej polityki, w tym zagranicznej i obronnej, pod rządami „Prawa i Sprawiedliwości” i już na wstępie zastanawia się, czy Polska aktualnie skupia się na właściwych zagrożeniach bezpieczeństwa, czy takim zagrożeniem jest konfrontacja naszego kraju z Unią Europejską, czy idea ulokowania w Polsce stałej bazy wojskowej USA jest słuszna, oraz jakie są skutki tzw. polityki historycznej.

Podstawą publikacji i odpowiedzi na powyższe pytania jest ok. 50 wywiadów z polskimi i zagranicznymi politykami i urzędnikami, których anonimowość autor zachował. Odpowiedzi na swoje kwestie nie otrzymał jedynie z polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej.

Autor zwraca uwagę na szczególnie ważną pozycję Jarosława Kaczyńskiego, który ma poczucie zagrożenia bezpieczeństwa oraz krzywdy historycznej i wszędzie upatruje wrogów i zagrożenia. Paul Taylor uważa również, że z uwagi na nieprzewidywalność obecnego prezydenta USA i jego dwuznaczne stanowisko, zwłaszcza w odniesieniu do Rosji i NATO, stawianie przez władze Polski wszystkiego na amerykańską bazę jest strategią ryzykowną. Cytuje wypowiedź gen. Bena Hodgesa, b. dowódcy wojsk amerykańskich w Europie, że „pomysł wielkiego fortu nie jest pomocny; nie zwiększa możliwości wojskowych”. Taylor zaleca polskim władzom kontynuowanie dialogu z Rosją.

Autor wskazuje na trudną pozycję Polski w UE: w wyniku brexitu nasz kraj straci swojego głównego przyjaciela w UE, omawia też negatywny wpływ czystek w Polsce, przeprowadzonych w armii, w wymiarze sprawiedliwości i w dyplomacji, a także przypomina przemiany w Polsce po 1989 roku i stwierdza, że Polska już nie jest dla Zachodu wzorem przemian ustrojowych. Zwraca uwagę, że pogłębienie podziałów w stosunkach z Unią jest efektem udowadniania lojalności i użyteczności Polski dla Waszyngtonu, który dąży do osłabienia UE.

Autor uważa, że Polska powinna, dla poprawy bezpieczeństwa, zwiększyć obecność obcych wojsk na swoim terytorium, ale wyłącznie w ramach NATO. Przypomina historycznie uwarunkowaną niewiarę w pomoc sojuszników, mającą swe korzenie w 1939 roku i uważa, że ta polska niewiara rozciąga się dzisiaj na całą politykę obronną UE, czyniąc ją iluzoryczną bez udziału USA. Jedynie Stany Zjednoczone władza darzy dzisiaj zaufaniem.

Autor dość krytycznie ocenia też traktowanie Polski przez NATO, jako członka drugiej kategorii i wyłączanie jej z wojskowej integracji. Autor dostrzega zagrożenia dla Polski poza zagrożeniem wojskowym ze strony Rosji: cyberataki, wojnę informacyjną i zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego.

Taylor wymienia trzy filary bezpieczeństwa Polski do 2015 roku: członkostwo w NATO, w UE, silne relacje z USA i z Niemcami. Po objęciu władzy przez PiS nastąpił konfrontacyjny kurs stosunków z UE i większością państw europejskich, zwłaszcza zaś z Niemcami. I tu autor wymienia problem uchodźców oraz powrót do sprawy niemieckich reparacji wojennych, zalecając polskim władzom wycofanie się z tego żądania. Sporo miejsca poświęcono w publikacji sprawom obronności, począwszy od czystek w MON za Antoniego Macierewicza, poprzez sprawę modernizacji polskiej armii, utworzenie Wojsk Obrony Terytorialnej, Polską Grupę Zbrojeniową, nazwaną w publikacji „przemysłowym molochem”. Autor zajmuje się również grupami nacjonalistycznymi w naszym kraju.

Książeczkę kończy informacja o odpowiedziach na 15 pytań, zawartych w ankiecie „O roli Polski jako regionalnego i globalnego gracza w zakresie bezpieczeństwa”.

O meandrach bezpieczeństwa Polski Paul Taylor napisał bez ogródek. I to świadczy o wielkiej wartości tej niewielkiej publikacji.

                                                                                                Jacek Potocki

Paul Taylor. „Fort Trump, albo nic? Polska a przyszłość bezpieczeństwa europejskiego. Raport.” Tłum. Tomasz Smura. Wyd. Geert Cami i „Friends of Europe”. Bruksela 2019