1 luty 2019
Przywracali Polskę światu
Jest to znakomita książka, opisująca polskie drogi do niepodległości 100 lat temu. A nawet jeszcze wcześniej, gdyż początkiem rozważań jest powołanie w 1908 roku we Lwowie Związku Walki Czynnej, którego przywódcą został Józef Piłsudski.
Potem, były Związki Strzeleckie, a ich Komendantem był też Józef Piłsudski. Postać Marszałka przewija się przez wszystkie karty książki, a inni dowódcy wojskowi, wymienieni w książce, w Niepodległej Polsce, zwłaszcza zaś po Przewrocie Majowym w 1926 roku to najwyżsi dowódcy Wojska Polskiego oraz działacze rządowi, wśród których szczególną rolę odegrał bliski współpracownik Piłsudskiego, generał Edward Rydz-Śmigły, późniejszy Wódz Naczelny.
Autorka nie skrywa, że Wojsko Polskie powstawało dzięki życzliwości Austrii, która wykorzystywała polskich żołnierzy po swojej stronie, w walkach z Ententą, głównie zaś z Rosją. Dość dokładnie udział polskich żołnierzy w formacjach o nazwie „Legiony”, został przedstawiony w książce. Podobnie dokładnie, Barbara Tarkowska opisała kolejne reorganizacje polskich oddziałów oraz ich uzbrojenie. Austriacy, których generałowie dowodzili Polakami, manipulowali polskimi oddziałami, nie za bardzo ufali im i na początku walk nierzadko wątpili w ich męstwo. Polacy zerwali z dworem w Wiedniu, gdy Austria od nich zażądała, by walczyli po stronie upadających Niemiec.
Z zainteresowaniem czytelnik będzie śledził opis walk polskich oddziałów z bolszewikami na Litwie, Łotwie (te ostatnie nie są zbyt często opisywane), czy na Ukrainie, w sojuszu z atamanem Petlurą. Autorka pisze wiele o wrogości nacjonalistów litewskich i nacjonalistów ukraińskich do Polaków. Oddziały nacjonalistów walczyły z Polakami po stronie wojsk bolszewickich. Na uwagę zasługuje też zaciekłość bitewna oddziałów kawalerii późniejszego marszałka Siemiona Budionnego, u którego komisarzem był późniejszy dyktator, Józef Stalin. Ramy czasowe książki powstrzymały autorkę przed badaniem związku przyczynowego między zwycięstwami oddziałów polskich na Ukrainie i w samej Polsce w 1920 roku, a zbrodniczą zemstą towarzysza Stalina w Katyniu.
Sama Bitwa Warszawska została opisana w książce, choć nie ma w niej uwag ani o planie gen. Rozwadowskiego, ani o dymisji, złożonej przez marszałka Piłsudskiego na ręce premiera Witosa. Niewiele też w książce jest o udziale w Bitwie Warszawskiej oddziałów francuskich, pod dowództwem generała Weyganda.
Tytuł książeczki jest interesujący: „bagnety”, bo żołnierze, a „krzyże”? Autorka słusznie podkreśla w książce bohaterską, patriotyczną postawę kapelanów wojskowych, którzy trwali u boku żołnierzy na polu walki. Stąd druga część tytułu.
Książka Barbary Tarkowskiej jest ważnym wkładem w obchody 100-lecia odrodzenia się Polski.
Jacek Potocki
Barbara Tarkowska. „Bagnety i krzyże 1914-1921. Gawęda historyczna.” Wydanie II poszerzone. Wydawnictwo „Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza”, Warszawa 2018
BIBLIOTEKA DECYDENTA
Polak z wyboru
Jest to powieść biograficzna o wybitnym polskim uczonym pochodzenia niemieckiego, wynalazcy szczepionki przeciwko tyfusowi. więcej...