Established 1999

LEKTURY DECYDENTA

4 czerwiec 2018

Bałtycki tygrys

Tym tygrysem Europy, według autorki, jest Estonia.

Stąd przedmowę do tej interesującej publikacji napisał Mart Laar, premier Estonii, który śmiało wprowadzał w tym kraju reformy rynkowe po odzyskaniu niepodległości. Jego główną dewizą było „się nie lękać”, dlatego poszedł na duże ryzyko, szybko opuszczając strefę rubla i równie szybko tworząc całkowicie nowy system walutowy, umożliwiający dalsze reformy.

Premier Laar nie ukrywa, że wiele nauczył się z polskiej terapii szokowej, czyli z reform profesora Leszka Balcerowicza, nierzadko dzisiaj ocenianych w Polsce różnie. Autorka przypomina we wstępie dawne, radzieckie rozwiązania gospodarcze oraz główne założenia estońskich reform, które nie tylko przyciągnęły wielu inwestorów zagranicznych, ale i wpłynęły na zmianę mentalności samych Estończyków, jak podatek liniowy, zwolnienie od podatku kwot reinwestowanych. Przypomina zniszczenia gospodarki estońskiej w czasach II wojny światowej oraz utrzymanie Estonii w ramach ZSRR po II wojnie.  Może powstać pytanie, czy rzeczywiście ogromny wpływ na odrodzenie się niezawisłej Estonii miała „śpiewająca rewolucja”, a nie słabość ZSRR, a zwłaszcza katastrofalny stan radzieckiej gospodarki, czyli w całkowita niewydolność radzieckiego Imperium.

Na uwagę zasługuje przedstawiona w książce estońska transformacja w kierunku gospodarki rynkowej, czyli odrzucenie centralnego planowania, prywatyzacja i reprywatyzacja oraz budowa społeczeństwa obywatelskiego w Estonii; społeczeństwo obywatelskie, które w czasach radzieckich nie istniało, trzeba było budować od podstaw. No i budowa rzeczywistego systemu bankowego, który w czasach radzieckich był po prostu częścią rządu, oraz przeprowadzenie reformy walutowej.

Reformy natrafiały na silną barierę społeczną, w postaci starej, radzieckiej, skostniałej mentalności wśród polityków, biurokratów oraz zwykłych obywateli, którzy się ich obawiali. Trzeba było wymienić elity, trzeba było doprowadzić do zmiany pokoleniowej, zarówno w urzędach jak i wśród ludzi władzy. Autorka przypomina trudności, jakie były stałym towarzyszem życia Estończyków w czasach reform: zresztą władze zapłaciły za śmiałe reformy wysoką cenę polityczną – poniosły klęską w kolejnych wyborach parlamentarnych.

Na uwagę zasługują lata kryzysu finansowego 2008-2009: autorka, która obecnie mieszka w USA, przypomina ówczesne działania rządu amerykańskiego wobec upadających tamtejszych instytucji finansowych oraz opisuje zupełnie inne, wstrzemięźliwe podejście władz Estonii do upadających miejscowych banków, którym pozwolono zbankrutować: czyli dopuszczono do bezwzględnego funkcjonowania praw rynku.

Inne posunięcia władz Estonii, to likwidacja wszelkich dotacji państwowych dla firm oraz wprowadzenie wolnej wymiany handlowej. Efektem tego kompleksu reform był rozwój gospodarczy Estonii i powszechne uznanie tego kraju za „bałtyckiego tygrysa gospodarczego”.

Książeczka stanowi doskonale kompendium reform gospodarczych, które może wprowadzić każdy kraj. Jakie obowiązują warunki? Bo pewne obowiązują. Reformy rynkowe należy wprowadzać szybko i stanowczo; tak zrobiono m.in. w Polsce i w Estonii. Walorem dodatkowym omawianej publikacji jest jej dwujęzyczność: tekst polski został uzupełniony tekstem w języku angielskim/amerykańskim. Zatem czytelnik ma dodatkową ucztę językową.

                                                                                              Jacek Potocki

Magdalena Spendel, „Jak zostać tygrysem Europy. Biblioteka Rządzących i Rządzonych. Wydawca: Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego (PAFERE), Warszawa/ Phoenix 2017

W wydaniu nr 199, czerwiec 2018, ISSN 2300-6692 również

  1. LEKTURY DECYDENTA

    O co walczył polski żołnierz na Wschodzie
  2. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Zdobyć unikalny brylant
  3. LEKTURY DECYDENTA

    Obóz w Auschwitz z bliska
  4. GRECKA TRAGEDIA

    Nie widać końca długów
  5. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Czy można pokonać PiS?
  6. WSPÓLNE CZYTANIE

    Książka, do której warto wrócić
  7. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Znaki zapytania
  8. A PROPOS...

    ...spotkania Trumpa z Kimem
  9. POLESIE LUBELSKIE

    Magiczna Kraina Rumianku
  10. LEKTURY DECYDENTA

    O naszej aktualnej rzeczywistości
  11. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Dwulicowi manipulanci
  12. WSPÓLNE CZYTANIE

    Podróż przyszłości
  13. SPOJRZENIE Z OKSFORDU

    Rocznica 4. czerwca
  14. LEKTURY DECYDENTA

    Bałtycki tygrys
  15. WIATR OD MORZA

    Eksperyment
  16. DECYDENT POLIGLOTA

    Metodologia Dagmary Świdy
  17. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Mętny mandat mętnej władzy
  18. PRAWA - WŁADZA - PROBLEMY

    Czy to się dzieje?