THRILLER DECYDENTA
Potem było przedtem
Akcja powieści toczy się w 1468 roku w Anglii. Młody, 24-letni ksiądz, Christopher Fairfax, zostaje wysłany na pogrzeb proboszcza parafii w położonej na odludziu wiosce. więcej...
Jest to 23. tom „Dzieł zebranych” Witkacego. Zawiera jego eseje, wierszyki, które włączał do listów oraz rysunki. Te eseje są dość dziwne.
Raczej niełatwo jest zrozumieć czytelnikowi, o co autorowi chodzi. No, może wyjątkiem jest relacja „Z podróży do tropików”, czyli z podróży do Cejlonu, zwanego dzisiaj oficjalnie Sri Lanką.
Warto przypomnieć, że Witkiewicz zażywał różnego rodzaju narkotyki i pił alkohol malując swe obrazy. Krytycy twierdzą, że skrupulatnie odnotowywał na tych obrazach, jakich substancji użył, dla „stymulowania ducha twórczego”. Twierdzą też, że Witkacy nie był uzależniony ani od alkoholu, ani od narkotyków… Być może, ale jak czytamy dość długi esej, krytykujący poglądy tzw. koła wiedeńskiego, można odnieść wrażenie, że ten utwór nie był pisany bez używek.
Po pierwsze, nie bardzo wiadomo, o co w nim chodzi, po drugie, użyto w nim dość dziwnych wyrażeń, takich jak „system „antyontologicznie zinterpretowany”, czy „implicytne konsekwencje”. A już prawie ręce mogą opaść, kiedy dowiadujemy się, że „logistyka” to „rozszerzona i umatematyczniona logika”.
Nie można wykluczyć, że ten styl jest efektem walki Witkacego o „artystyczną sztukę”, czyli o dominację formy nad treścią oraz, że jest to również efekt starań pisarza o powołanie pisma literackiego, w którym będzie mógł wyrazić swe poglądy.
Witkacy nie tylko dziwnie pisał; był on również trudnym człowiekiem, np. pokłócił się w trakcie podróży do Sri Lanki ze znanym, a wcześniej bardzo z nim zaprzyjaźnionym, socjologiem i antropologiem, Bronisławem Malinowskim, autorem „Życia seksualnego dzikich”.
Bardzo ważną częścią tej publikacji jest „Nota wydawnicza”, w której omówiono tło różnych publikacji, natomiast przypisy, które wyjaśniają trudniejsze partie tekstu, są nie na końcu książki czy pod tekstem na stronie, ale w miejscu innych i nie jest łatwo je szybko znaleźć.
Warto jest mieć tę książkę w kolekcji prac Witkacego, choć nie jest ona łatwa w odbiorze.
Jacek Potocki
Stanisław Ignacy Witkiewicz. „Dzieła zebrane. T. 23 Varia”. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2019
DECYDENT GLOBTROTER
Muzeum kotów
W czasie epidemii koronawirusa siedzimy w domu, ale kiedy się pandemia skończy, jedziemy na wczasy. więcej...