Established 1999

KLASYKA DECYDENTA

21 kwiecień 2020

Eseje Witkacego

Jest to 23. tom „Dzieł zebranych” Witkacego. Zawiera jego eseje, wierszyki, które włączał do listów oraz rysunki. Te eseje są dość dziwne.

Raczej niełatwo jest zrozumieć czytelnikowi, o co autorowi chodzi. No, może wyjątkiem jest relacja „Z podróży do tropików”, czyli z podróży do Cejlonu, zwanego dzisiaj oficjalnie Sri Lanką.

Warto przypomnieć, że Witkiewicz zażywał różnego rodzaju narkotyki i pił alkohol malując swe obrazy. Krytycy twierdzą, że skrupulatnie odnotowywał na tych obrazach, jakich substancji użył, dla „stymulowania ducha twórczego”. Twierdzą też, że Witkacy nie był uzależniony ani od alkoholu, ani od narkotyków… Być może, ale jak czytamy dość długi esej, krytykujący poglądy tzw. koła wiedeńskiego, można odnieść wrażenie, że ten utwór nie był pisany bez używek.

Po pierwsze, nie bardzo wiadomo, o co w nim chodzi, po drugie, użyto w nim dość dziwnych wyrażeń, takich jak „system „antyontologicznie zinterpretowany”, czy „implicytne konsekwencje”. A już prawie ręce mogą opaść, kiedy dowiadujemy się, że „logistyka” to „rozszerzona i umatematyczniona logika”.

Nie można wykluczyć, że ten styl jest efektem walki Witkacego o „artystyczną sztukę”, czyli o dominację formy nad treścią oraz, że jest to również efekt starań pisarza o powołanie pisma literackiego, w którym będzie mógł wyrazić swe poglądy.

Witkacy nie tylko dziwnie pisał; był on również trudnym człowiekiem, np. pokłócił się w trakcie podróży do Sri Lanki ze znanym, a wcześniej bardzo z nim zaprzyjaźnionym, socjologiem i antropologiem, Bronisławem Malinowskim, autorem „Życia seksualnego dzikich”.

Bardzo ważną częścią tej publikacji jest „Nota wydawnicza”, w której omówiono tło różnych publikacji, natomiast przypisy, które wyjaśniają trudniejsze partie tekstu, są nie na końcu książki czy pod tekstem na stronie, ale w miejscu innych i nie jest łatwo je szybko znaleźć.

Warto jest mieć tę książkę w kolekcji prac Witkacego, choć nie jest ona łatwa w odbiorze.

Jacek Potocki

Stanisław Ignacy Witkiewicz. „Dzieła zebrane. T. 23 Varia”. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2019

W wydaniu nr 221, kwiecień 2020, ISSN 2300-6692 również

  1. DECYDENT GLOBTROTER

    Muzeum kotów
  2. THRILLER DECYDENTA

    Potem było przedtem
  3. WIATR OD MORZA

    Pandemia strachu
  4. KLASYKA DECYDENTA

    Eseje Witkacego
  5. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Koronawirus zabija... intelekt
  6. KRYMINAŁ DECYDENTA

    Czy skazany mordował?
  7. HISTORIA DECYDENTA

    Do wolnej Ojczyzny przyszli ze Wschodu
  8. DECYDENT POLIGLOTA

    Hiszpański dla bystrzaków
  9. POLITYKA DECYDENTA

    Wstawanie z kolan
  10. KRAKÓW - EDYNBURG

    Ratujmy Pola Nadziei
  11. KOBIETY DECYDENTA

    Dalsze losy Anity
  12. WSPOMNIENIA DECYDENTA

    Dawne chwile...
  13. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Zdolność honorowa według Boziewicza
  14. BEZINTERESOWNOŚĆ

    Milkpol dla lekarzy
  15. WIATR OD MORZA

    Prima aprilis
  16. HISTORIA DECYDENTA

    Każdy motyw inny