Established 1999

INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH RAPORTUJE

5 marzec 2012

Korupcja jest, ale mniejsza

Niektóre polskie instytucje publiczne są zagrożone korupcją – wynika z najnowszego monitoringu Instytutu Spraw Publicznych i Transparency International, w którym poddano ocenie trzynaście kluczowych obszarów życia publicznego w Polsce pod kątem przestrzegania standardów rzetelności. I choć korupcja w naszym kraju nie jest dramatycznym problemem – monitoring ujawnił słabość kluczowych dla przeciwdziałania korupcji instytucji: władzy wykonawczej, CBA oraz administracji publicznej.









Korupcja w Polsce na szczęście nie jest zjawiskiem o dramatycznych rozmiarach i nie zagraża fundamentom państwowości i porządku społecznego – uważa dr Grzegorz Makowski, jeden z autorów raportu z monitoringu. – Wciąż jednak standardy życia publicznego pozostawiają wiele do życzenia. W wielu obszarach życia istnieją odpowiednie prawne mechanizmy przeciwdziałania korupcji, w praktyce są one często ignorowane – dodaje.


Monitoringiem zostały objęte takie obszary jak parlament, rząd, sądownictwo, administracja publiczna, organy ścigania, media, biznes, CBA, NIK czy organizacje pozarządowe. Badacze przyglądali się, czy w tych obszarach istnieją prawne zabezpieczenia antykorupcyjne i czy zdają one egzamin w praktyce.


Monitoring wskazał kilku prymusów. Wśród analizowanych instytucji najlepszą ocenę (88 na 100 punktów) uzyskała Najwyższa Izba Kontroli.


– Wśród innych instytucji NIK wyróżnia się przede wszystkim niezależnością i przejrzystością działania – tłumaczy Aleksandra Kobylińska, która pracowała nad monitoringiem. – Dość wysoko zostały ocenione również sądownictwo i Rzecznik Praw Obywatelskich (72 punkty na 100).


Monitoring pokazał też słabe ogniwa systemu rzetelności życia publicznego w Polsce. Najsłabszymi elementami okazały się sektor prywatny (51 punktów) oraz społeczeństwo obywatelskie (56 punktów). W tych obszarach działania na rzecz większej rzetelności życia publicznego są rzadkie i mało efektywne.


– Tak marna ocena biznesu i organizacji pozarządowych jest przejawem wciąż zbyt niskiego poziomu zaangażowania społecznego w działania ograniczające korupcję – uważa Marek Solon-Lipiński z Instytutu Spraw Publicznych, który od lat bada zjawisko korupcji w Polsce. – Niestety sami obywatele, nawet świadomi problemów społecznych, rzadko podejmują starania o zmianę sytuacji. W Polsce jest też mało organizacji watchdogowych, które patrzą władzy na ręce i upowszechniają standardy dobrego rządzenia – wyjaśnia badacz.


Jeżeli chodzi o biznes, badacze wymieniają kilka bolączek. Do najpoważniejszych należą: niesprzyjające uwarunkowania dla swobodnej działalności firm, które często prowadzą do nadużyć, oraz prawie całkowity brak inicjatyw zmierzających do wyeliminowania korupcji.


W monitoringu nie najlepiej wypadły także władza wykonawcza rozumiana jako rząd (57 punktów) i sektor publiczny, który był analizowany przez pryzmat administracji centralnej (60 punktów). Nie najlepiej oceniono też Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA), które dostało 58 punktów.


– Problemem jest zachowanie, szczególnie w praktyce, standardów przejrzystości – twierdzi dr Grzegorz Makowski. – Brakuje mi też determinacji rządu w przeciwdziałaniu korupcji. W okresie objętym monitoringiem nie prowadzono żadnych kompleksowych programów zapobiegania korupcji. Wciąż odwlekana jest też reforma, zakładająca otwarcie procesów decyzyjnych dla obywateli.


Monitoring Instytutu Spraw Publicznych i Transparency International to pierwsza tak szeroka analiza mechanizmów przeciwdziałania korupcji w Polsce. Autorzy analizy podjęli próbę całościowej oceny funkcjonowania systemu rzetelności życia publicznego w Polsce, wychodząc z założenia, że aby prowadzić skuteczną politykę antykorupcyjną potrzebne są silne i rzetelnie działające instytucje.


– Korupcja ma wiele twarzy – mówi Aleksandra Kobylińska. – To nie tylko łapownictwo, ale także wiele innych przejawów „psucia państwa”: uznaniowość w podejmowaniu decyzji, brak standardów przejrzystości i skutecznych mechanizmów rozliczania funkcjonariuszy publicznych z ich nadużyć. Nasza analiza pokazuje, że nie można mówić o istnieniu spójnego systemu rzetelności życia publicznego w Polsce. Wynika to głównie z braku systematycznych i konsekwentnych działań rządu w zakresie ograniczania problemu korupcji. Ale uwarunkowania społeczno-kulturowe też odgrywają tu znaczącą rolę, choćby dość powszechne przyzwolenie na kumoterstwo i nepotyzm.


Dr Grzegorz Makowski ujmuje to jeszcze inaczej. – Mamy w Polsce do czynienia z sytuacją, w której metaforyczny „gmach rzetelności życia publicznego” w Polsce ma, być może całkiem dobrą konstrukcję, ale jest zbudowany na niepewnym gruncie, a robotnicy, którzy mieli go ukończyć, zamiast pracować dalej, wolą iść na piwo.


Raport z monitoringu „Mechanizmy przeciwdziałania korupcji w Polsce” jest rezultatem międzynarodowego projektu realizowanego przez Transparency International w 25 krajach europejskich przez wsparciu Komisji Europejskiej. Celem tego przedsięwzięcia było zgromadzenie danych na temat sposobów przeciwdziałania korupcji w poszczególnych krajach. W Polsce projekt wsparły także Fundacja im. Friedricha Eberta oraz Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki.


 


Raport jest dostępny na stronie:


http://www.isp.org.pl/uploads/pdf/1661872655.pdf


 


Komentarzy udzielają:


Dr Grzegorz Makowski, Tel. 505 126 153


Aleksandra Kobylińska, Tel. 693 249 151


 


Instytut Spraw Publicznych


www.isp.org.pl

W wydaniu nr 124, marzec 2012 również

  1. KLUCZOWE ZNACZENIE PAŃSTWA ŚRODKA

    Czy Chiny zakłócą pokryzysowy spokój?
  2. AZJATYCKIE TYGRYSY

    Indie na drodze rozwoju
  3. XV Światowa Konferencja Gospodarcza Polonii

    Partnerstwo Dla Sukcesu
  4. DECYDENT SNOBUJĄCY

    Piątek, 30.03 - J-23 przestał nadawać
  5. SZTUKA MANIPULACJI

    Kiełbasa i pies
  6. SEMINARIUM EUROPEJSKIE

    Lobbing o ACTA
  7. HISTORIA LOBBINGU

    Definicja wódki dzieli Europę
  8. DIAMENTY SĄ WIECZNE

    A ile kosztują?
  9. GRECJA ZBANKRUTOWAŁA

    Kto następny?
  10. PRACA W POLSCE

    Umiarkowany optymizm
  11. GENERACJA Y

    Szansa czy konflikt?
  12. FUNDACJA JA WISŁA

    Grób pułkownika
  13. I CO TERAZ?

    Cieszmy się! - 24.03
  14. POWSTRZYMYWANA EKSPANSJA

    Nie wszystko Chińczyk kupić może
  15. INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH RAPORTUJE

    Korupcja jest, ale mniejsza
  16. RAPORT WYŻSZEJ SZKOŁY PROMOCJI

    Lobbing źle postrzegany
  17. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Hombre Kapuściński
  18. SIŁA POLITYKI

    Wieczna elita - 28.03
  19. ZERWANE WIĘZI

    Politycy sobie, wyborcy sobie
  20. WRAKI NA POLSKICH DROGACH

    Fachowość gwarancją bezpieczeństwa
  21. PODNOSZENIE WIEKU EMERYTALNEGO

    Rozsądna alternatywa
  22. TAKI JEST TEN ŚWIAT

    Zamachy będą
  23. BARBARA GAŁCZYŃSKA

    Słowa, słowa, słowa...
  24. LEKTURY DECYDENTA

    "Nielegalni"