Korupcja w Polsce na szczęście nie jest zjawiskiem o dramatycznych rozmiarach i nie zagraża fundamentom państwowości i porządku społecznego – uważa dr Grzegorz Makowski, jeden z autorów raportu z monitoringu. – Wciąż jednak standardy życia publicznego pozostawiają wiele do życzenia. W wielu obszarach życia istnieją odpowiednie prawne mechanizmy przeciwdziałania korupcji, w praktyce są one często ignorowane – dodaje.
Monitoringiem zostały objęte takie obszary jak parlament, rząd, sądownictwo, administracja publiczna, organy ścigania, media, biznes, CBA, NIK czy organizacje pozarządowe. Badacze przyglądali się, czy w tych obszarach istnieją prawne zabezpieczenia antykorupcyjne i czy zdają one egzamin w praktyce.
Monitoring wskazał kilku prymusów. Wśród analizowanych instytucji najlepszą ocenę (88 na 100 punktów) uzyskała Najwyższa Izba Kontroli.
– Wśród innych instytucji NIK wyróżnia się przede wszystkim niezależnością i przejrzystością działania – tłumaczy Aleksandra Kobylińska, która pracowała nad monitoringiem. – Dość wysoko zostały ocenione również sądownictwo i Rzecznik Praw Obywatelskich (72 punkty na 100).
Monitoring pokazał też słabe ogniwa systemu rzetelności życia publicznego w Polsce. Najsłabszymi elementami okazały się sektor prywatny (51 punktów) oraz społeczeństwo obywatelskie (56 punktów). W tych obszarach działania na rzecz większej rzetelności życia publicznego są rzadkie i mało efektywne.
– Tak marna ocena biznesu i organizacji pozarządowych jest przejawem wciąż zbyt niskiego poziomu zaangażowania społecznego w działania ograniczające korupcję – uważa Marek Solon-Lipiński z Instytutu Spraw Publicznych, który od lat bada zjawisko korupcji w Polsce. – Niestety sami obywatele, nawet świadomi problemów społecznych, rzadko podejmują starania o zmianę sytuacji. W Polsce jest też mało organizacji watchdogowych, które patrzą władzy na ręce i upowszechniają standardy dobrego rządzenia – wyjaśnia badacz.
Jeżeli chodzi o biznes, badacze wymieniają kilka bolączek. Do najpoważniejszych należą: niesprzyjające uwarunkowania dla swobodnej działalności firm, które często prowadzą do nadużyć, oraz prawie całkowity brak inicjatyw zmierzających do wyeliminowania korupcji.
W monitoringu nie najlepiej wypadły także władza wykonawcza rozumiana jako rząd (57 punktów) i sektor publiczny, który był analizowany przez pryzmat administracji centralnej (60 punktów). Nie najlepiej oceniono też Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA), które dostało 58 punktów.
– Problemem jest zachowanie, szczególnie w praktyce, standardów przejrzystości – twierdzi dr Grzegorz Makowski. – Brakuje mi też determinacji rządu w przeciwdziałaniu korupcji. W okresie objętym monitoringiem nie prowadzono żadnych kompleksowych programów zapobiegania korupcji. Wciąż odwlekana jest też reforma, zakładająca otwarcie procesów decyzyjnych dla obywateli.
Monitoring Instytutu Spraw Publicznych i Transparency International to pierwsza tak szeroka analiza mechanizmów przeciwdziałania korupcji w Polsce. Autorzy analizy podjęli próbę całościowej oceny funkcjonowania systemu rzetelności życia publicznego w Polsce, wychodząc z założenia, że aby prowadzić skuteczną politykę antykorupcyjną potrzebne są silne i rzetelnie działające instytucje.
– Korupcja ma wiele twarzy – mówi Aleksandra Kobylińska. – To nie tylko łapownictwo, ale także wiele innych przejawów „psucia państwa”: uznaniowość w podejmowaniu decyzji, brak standardów przejrzystości i skutecznych mechanizmów rozliczania funkcjonariuszy publicznych z ich nadużyć. Nasza analiza pokazuje, że nie można mówić o istnieniu spójnego systemu rzetelności życia publicznego w Polsce. Wynika to głównie z braku systematycznych i konsekwentnych działań rządu w zakresie ograniczania problemu korupcji. Ale uwarunkowania społeczno-kulturowe też odgrywają tu znaczącą rolę, choćby dość powszechne przyzwolenie na kumoterstwo i nepotyzm.
Dr Grzegorz Makowski ujmuje to jeszcze inaczej. – Mamy w Polsce do czynienia z sytuacją, w której metaforyczny „gmach rzetelności życia publicznego” w Polsce ma, być może całkiem dobrą konstrukcję, ale jest zbudowany na niepewnym gruncie, a robotnicy, którzy mieli go ukończyć, zamiast pracować dalej, wolą iść na piwo.
Raport z monitoringu „Mechanizmy przeciwdziałania korupcji w Polsce” jest rezultatem międzynarodowego projektu realizowanego przez Transparency International w 25 krajach europejskich przez wsparciu Komisji Europejskiej. Celem tego przedsięwzięcia było zgromadzenie danych na temat sposobów przeciwdziałania korupcji w poszczególnych krajach. W Polsce projekt wsparły także Fundacja im. Friedricha Eberta oraz Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki.
Raport jest dostępny na stronie:
http://www.isp.org.pl/uploads/pdf/1661872655.pdf
Komentarzy udzielają:
Dr Grzegorz Makowski, Tel. 505 126 153
Aleksandra Kobylińska, Tel. 693 249 151
|
XV Światowa Konferencja Gospodarcza Polonii
Partnerstwo Dla Sukcesu
Fundacja Polonia zaprasza do Warszawy na XV Światową Konferencję Gospodarczą Polonii w dniach 26-27 maja 2012 r. Konferencja będzie miała miejsce w Centrum Konferencyjno-Hotelowym Gromada, Plac Powstańców Warszawy 2. więcej...