Autorka książki napisała doktorat o tej wspólnocie i w ramach stypendium spędziła wśród amiszów szereg miesięcy, uczestniczyła w różnych spotkaniach grupy, odwiedziła tamtejsze szkoły. Jako, że jest to praca naukowa, autorka omawia nie tylko istotę i historię samej grupy, ale także wyjaśnia szereg pojęć, takich jak szkoła, wychowanie, czy metody obserwacji naukowej.

Amisze to grupa powstała w Szwajcarii, skąd przeniosła się do Alzacji. Stamtąd została wydalona w 1712 roku i przeniosła się ostatecznie do Stanów Zjednoczonych. Dzisiaj zamieszkuje głównie w amerykańskim stanie Pensylwania.

Amiszów charakteryzuje określony strój, niezmienny od wieków, na modłę starych strojów szwajcarskich; unikają oni też „nowoczesnych” zdobyczy cywilizacji, jak telefony, telewizja czy samochody.

Autorka przedstawia zasady, jakimi kierują się amisze: izolacja od świata zewnętrznego, hierarchia w grupie, program dnia, podstawowe zajęcia kobiet i mężczyzn w tej grupie  (zajmują się głównie uprawą roli oraz stolarką), solidność, autorytet nauczyciela i rodziców, wielowiekowa, żywa tradycja i wspólnota oraz skromność, o której w książce jest więcej.

O co walczą?

O zbawienie, które nastąpi, jeśli będą żyli zgodnie z tradycyjnymi zasadami. Interesujące są zasady działania tzw. starego zakonu: religijność, rodzina, trzymanie się przeszłości, która ma decydujący wpływ na teraźniejszość i przyszłość. Czytelnik dowie się również o wyglądzie domu amiszów, o stroju, o „wyjściu młodych na świat” po 16. urodzinach; przed tradycyjnym chrztem młody człowiek może opuścić wspólnotę bez żadnych konsekwencji. Wydaje się, że byłoby interesujące podanie, ilu amiszów opuściło wspólnotę.

Autorka zwraca uwagę na dużą rolę wychowania w życiu amiszów, wyjaśnia też pewne pojęcia, związane z tą wspólnotą. Wreszcie zdjęcia, które znajdują się na końcu książki. Jak pisze autorka, generalnie amisze nie pozwalają się fotografować; można zrobić zdjęcie dzieciom, ale Dagna Dejna utrwaliła szereg unikalnych momentów w życiu wspólnoty.

Jest to wyjątkowa książka, która opisuje życie dość egzotycznej grupy, w której autorka żyła.

                                                                                              Jacek Potocki

Dagna Dejna. „Amisze. Fenomen wychowania endemicznego”. „Wydawnictwo  Adam Marszałek”, Toruń.