Established 1999

HORYZONTY DECYDENTA

18 maj 2022

Japońska kultura

Autorem książki jest wybitny polski japonista, tłumacz dzieł czołowych japońskich autorów, profesor uniwersytetu, natomiast jej adresatem są interesujący się Japonią licealiści i licealistki oraz słuchacze pierwszych lat studiów japonistycznych.

Już na wstępie autor wymienia kilkanaście najważniejszych sfer japońskiej cywilizacji, zarówno ze sfery samej cywilizacji jak i kultury Japonii. Zaś cywilizacja japońska, jak i koreańska czy wietnamska, wykształciły się na obrzeżach cywilizacji chińskiej;  wprawdzie język wietnamski jest zaliczany do rodziny austroazjatyckiej, ale kultura wietnamska rozwijała się pod wpływem konfucjanizmu.

Profesor Melanowicz, za innymi autorami, przytacza definicję pojęcia „cywilizacja” oraz pisze o przemianach cywilizacyjnych w dziejach Japonii, powołując się na japońskich autorów. Niewątpliwie, cezurą w rozwoju japońskiej cywilizacji, były reformy Meiji, kiedy to kraj ten w bardzo szybkim czasie przyjął systemy zachodnie i omawia zmiany, jakie wprowadzono w różnych dziedzinach, choć dostrzega zagrożenie suwerenności kraju, jakie płynęło z Zachodu.

Pisze o opozycji, żądającej ograniczenia, czy wręcz obalenia władzy sioguna i restauracji władzy cesarskiej. Nastąpiło wówczas uprzywilejowanie wojska, ale samuraje, tracący przywileje, wystąpili przeciwko nowej władzy; dały też znać o sobie tendencje liberalne i demokratyczne. Postawiono na pełną edukację całego społeczeństwa: autor pisze o instytucjach, a także o polityce religijnej i pełnej dominacji religii sinto, która podlegała ochronie państwowej. Wspomina też o miejscu chrześcijaństwa w systemie religijnym państwa oraz o wprowadzeniu nauk zachodnich, m.in. poprzez wydawanie gazet i czasopism, poprzez kalendarz słoneczny zamiast księżycowego.

A jaka był wówczas ideologia? Polegała ona na rozbudzaniu nacjonalizmu. Autor przechodzi do sfery kultury. Pisze o jej źródłach, które charakteryzują się trwałością form, pisze o kulturze dworskiej, o oddziaływaniu Chin, o zamknięciu Japonii, o losach wspólnego dla całego kraju języka japońskiego, o roli „nowych” religii, o niekwestionowanej roli chrześcijaństwa i buddyzmu. Wymienia filozofów XX wieku. Pisze o nowych teoriach politycznych, o studiach politycznych, o myśli socjalistycznej.

Osobny, wielki rozdział zajmuje szkolnictwo, w ramach którego autor sporo miejsca poświęcił militarnemu aspektowi wychowania, kształceniu dziewcząt oraz szkołom prywatnym. Literatura i różne okresy jej rozwoju, w tym naturalizm, estetyzm, idealizm i humanizm, szkoła nowych prądów, modernizm, literatura wojenna i powojenna czy literatura „masowego pokolenia”.

Autor omawia twórczość poszczególnych pisarzy i treść dzieł. Wreszcie literatura ostatnich lat i pisarstwo kobiet. Prof. Melanowicz nie pominął poezji, literatury popularnej, literatury historycznej oraz kryminałów. Pisze także o dokonaniach w dziedzinie dramatu; poświęca sporo miejsca zarówno teatrowi kabuki jak i teatrowi telewizyjnemu. Pisze o twórczości filmowej, o twórczości manga czyli o japońskich  opowieściach rysunkowych. Pisze o sztuce, która jest „niezwykle bogata i fascynująca”, czyli pisze o malarstwie, o ceramice, o muzyce, o rzemiośle artystycznym. Polski czytelnik z pewnością z zainteresowaniem przeczyta o „japońskim węzełku” czyli o furoshiki, wreszcie o diecie, czyli o japońskiej kuchni.

Jest to bardzo kompetentnie napisana książka o całej japońskiej kulturze, nie tylko dla licealistów i studentów pierwszych lat japonistyki, ale dla wszystkich, którzy chcą wiedzieć ponadprzeciętnie o fascynującej Japonii.

                                                                                                                                                                                                            Jacek Potocki

Mikołaj Melanowicz. „Japońskie fascynacje. Sylabus kultury współczesnej”. Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2021, s. 321.

W wydaniu nr 246, maj 2022, ISSN 2300-6692 również

  1. LEKTURY DECYDENTA

    Śmierć też jest ważna
  2. DECYDENT SNOBUJĄCY

    Kupa a sprawa polska
  3. RELIGIA DECYDENTA

    Czas na wiarę
  4. MAREK GOLISZEWSKI (1952-2022)

    Konsekwentny wizjoner
  5. HISTORIA DECYDENTA

    Walka o przetrwanie
  6. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Trudne charaktery
  7. FILOZOFIA I DYPLOMACJA

    Chiny pokazały prawdziwe oblicze
  8. HORYZONTY DECYDENTA

    Japońska kultura
  9. LEKTURY DECYDENTA

    Animatorzy kultury
  10. WIATR OD MORZA

    Spiekulanty
  11. KOBIETY DECYDENTA

    Ona i on
  12. LEKTURY DECYDENTA

    Rodzinna komuna
  13. ZROZUMIEĆ DALEKI WSCHÓD

    Czy Chiny były mocarstwem imperialistycznym?
  14. WIATR OD MORZA

    Czy leci z nami pilot?
  15. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Konfiguracje małżeńskie i towarzyskie
  16. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Wykwity biurokratycznych nowotworów