DECYDENT SNOBUJĄCY
Kupa a sprawa polska
Kupą, mości panowie, bo kupy nikt nie ruszy! To prawda. W Polsce kupę mało kto ruszy. Osobliwie dotyczy to właścicieli (mamuś? tatusiów? pańć?) psów. więcej...
Autorem książki jest wybitny polski japonista, tłumacz dzieł czołowych japońskich autorów, profesor uniwersytetu, natomiast jej adresatem są interesujący się Japonią licealiści i licealistki oraz słuchacze pierwszych lat studiów japonistycznych.
Już na wstępie autor wymienia kilkanaście najważniejszych sfer japońskiej cywilizacji, zarówno ze sfery samej cywilizacji jak i kultury Japonii. Zaś cywilizacja japońska, jak i koreańska czy wietnamska, wykształciły się na obrzeżach cywilizacji chińskiej; wprawdzie język wietnamski jest zaliczany do rodziny austroazjatyckiej, ale kultura wietnamska rozwijała się pod wpływem konfucjanizmu.
Profesor Melanowicz, za innymi autorami, przytacza definicję pojęcia „cywilizacja” oraz pisze o przemianach cywilizacyjnych w dziejach Japonii, powołując się na japońskich autorów. Niewątpliwie, cezurą w rozwoju japońskiej cywilizacji, były reformy Meiji, kiedy to kraj ten w bardzo szybkim czasie przyjął systemy zachodnie i omawia zmiany, jakie wprowadzono w różnych dziedzinach, choć dostrzega zagrożenie suwerenności kraju, jakie płynęło z Zachodu.
Pisze o opozycji, żądającej ograniczenia, czy wręcz obalenia władzy sioguna i restauracji władzy cesarskiej. Nastąpiło wówczas uprzywilejowanie wojska, ale samuraje, tracący przywileje, wystąpili przeciwko nowej władzy; dały też znać o sobie tendencje liberalne i demokratyczne. Postawiono na pełną edukację całego społeczeństwa: autor pisze o instytucjach, a także o polityce religijnej i pełnej dominacji religii sinto, która podlegała ochronie państwowej. Wspomina też o miejscu chrześcijaństwa w systemie religijnym państwa oraz o wprowadzeniu nauk zachodnich, m.in. poprzez wydawanie gazet i czasopism, poprzez kalendarz słoneczny zamiast księżycowego.
A jaka był wówczas ideologia? Polegała ona na rozbudzaniu nacjonalizmu. Autor przechodzi do sfery kultury. Pisze o jej źródłach, które charakteryzują się trwałością form, pisze o kulturze dworskiej, o oddziaływaniu Chin, o zamknięciu Japonii, o losach wspólnego dla całego kraju języka japońskiego, o roli „nowych” religii, o niekwestionowanej roli chrześcijaństwa i buddyzmu. Wymienia filozofów XX wieku. Pisze o nowych teoriach politycznych, o studiach politycznych, o myśli socjalistycznej.
Osobny, wielki rozdział zajmuje szkolnictwo, w ramach którego autor sporo miejsca poświęcił militarnemu aspektowi wychowania, kształceniu dziewcząt oraz szkołom prywatnym. Literatura i różne okresy jej rozwoju, w tym naturalizm, estetyzm, idealizm i humanizm, szkoła nowych prądów, modernizm, literatura wojenna i powojenna czy literatura „masowego pokolenia”.
Autor omawia twórczość poszczególnych pisarzy i treść dzieł. Wreszcie literatura ostatnich lat i pisarstwo kobiet. Prof. Melanowicz nie pominął poezji, literatury popularnej, literatury historycznej oraz kryminałów. Pisze także o dokonaniach w dziedzinie dramatu; poświęca sporo miejsca zarówno teatrowi kabuki jak i teatrowi telewizyjnemu. Pisze o twórczości filmowej, o twórczości manga czyli o japońskich opowieściach rysunkowych. Pisze o sztuce, która jest „niezwykle bogata i fascynująca”, czyli pisze o malarstwie, o ceramice, o muzyce, o rzemiośle artystycznym. Polski czytelnik z pewnością z zainteresowaniem przeczyta o „japońskim węzełku” czyli o furoshiki, wreszcie o diecie, czyli o japońskiej kuchni.
Jest to bardzo kompetentnie napisana książka o całej japońskiej kulturze, nie tylko dla licealistów i studentów pierwszych lat japonistyki, ale dla wszystkich, którzy chcą wiedzieć ponadprzeciętnie o fascynującej Japonii.
Jacek Potocki
Mikołaj Melanowicz. „Japońskie fascynacje. Sylabus kultury współczesnej”. Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2021, s. 321.
LEKTURY DECYDENTA
Śmierć też jest ważna
Jest to książka o śmierci, która to śmierć dotknie każdego człowieka. Stąd człowiek przeżywa nieustanną konfrontację życia ze śmiercią. więcej...